Cân bằng tiêu dùng (Consumer Equilibrium) là gì?
Hình minh họa. Nguồn: Economics for Investment Decision Makers
Cân bằng tiêu dùng (Consumer Equilibrium)
Khái niệm
Cân bằng tiêu dùng trong tiếng Anh là Consumer Equilibrium.
Cân bằng người tiêu dùng là trạng thái người tiêu dùng tối đa hóa được lợi ích (đạt được sự thỏa mãn) khi chịu sự ràng buộc của ngân sách (budget constraint).
Giả định
- Có lược đồ bàng quan được xác định hiển thị thang đo ưu tiên của người tiêu dùng với tập hợp các cách kết hợp của hai hàng hóa X và Y.
- Người tiêu dùng có thu nhập nhất định và muốn chi tiêu hoàn toàn cho hàng hóa X và Y
- Giá của hàng hóa X và Y là cố định cho người tiêu dùng
- Các hàng hóa đồng đều và có thể chia được
- Người tiêu dùng hành động hợp lí và tối đa hóa sự hài lòng của mình.
Cách xác định điểm cân bằng tiêu dùng
Sự kết hợp của hai hàng hóa X và Y mà người tiêu dùng mua ở trạng thái cân bằng là một tiếp tuyến giữa đường bàng quang và đường ràng buộc ngân sách. Người tiêu dùng mong muốn đạt đường bàng quan cách xa điểm gốc nhất sao cho không vi phạm ràng buộc ngân sách.
Xét ví dụ người tiêu dùng mua bánh mì và rượu vang
Nguồn: Economics for Investment Decision Makers
- Tại điểm a người tiêu dùng đang mua Wa ounces (oz) rượu vang và Ba lát bánh mì mỗi tháng. Tại một điểm tiếp tuyến, hai đường có cùng độ dốc, có nghĩa là tỉ lệ thay thế cận biên MRSBW phải bằng tỉ lệ giá PB/PW. Trong đó, tỉ lệ thay thế cận biên MRSBW là tỉ lệ mà người tiêu dùng sẵn sàng từ bỏ rượu để mua bánh mì.
- Xét tại điểm b, người tiêu dùng có thể mua gói này vì nó nằm trong ràng buộc ngân sách của anh ta.
Tuy nhiên, MRSBW tại thời điểm đó lớn hơn tỉ lệ giá, có nghĩa là anh ta sẵn sàng từ bỏ rượu vang để có được bánh mì với tỉ lệ lớn hơn mức anh ta phải có. Do đó, sẽ tốt hơn khi anh ta di chuyển dọc xuống dưới đường ràng buộc ngân sách cho đến khi đến điểm tiếp tuyến tại a.
Trên thực tế, người tiêu dùng sẵn sàng trả giá cao hơn mức anh ta phải trả cho mỗi đơn vị bánh mì bổ sung cho đến khi đến được Ba. Đối với tất cả các đơn vị mà anh ta tiêu thụ đến Ba, có thể nói rằng người tiêu dùng đang nhận thặng dư tiêu dùng.
- Người tiêu dùng sẽ không mua những lát bánh mì nhiều hơn Ba với giá này bởi vì tại một điểm c, tỉ lệ thay thế cận biên thấp hơn tỉ lệ giá, có nghĩa là giá cho đơn vị bổ sung vượt quá khả năng chi trả của anh ta.
Mặc dù, người tiêu dùng có thể đủ khả năng mua giỏ hàng hóa c nhưng đây sẽ không phải là cách tiêu dùng tốt nhất cho thu nhập của anh ta.
(Tài liệu tham khảo: Giáo trình Economics for Investment Decision Makers, CFA Institute)