Cân bằng tiêu dùng (Consumer Equilibrium) là gì?

Cân bằng tiêu dùng (tiếng Anh: Consumer Equilibrium) là trạng thái người tiêu dùng tối đa hóa được lợi ích (đạt được sự thỏa mãn) khi chịu sự ràng buộc của ngân sách (budget constraint).

25-10-2019

Hình minh họa. Nguồn: Economics for Investment Decision Makers

Cân bằng tiêu dùng (Consumer Equilibrium)

Khái niệm

Cân bằng tiêu dùng trong tiếng Anh là Consumer Equilibrium.

Cân bằng người tiêu dùng là trạng thái người tiêu dùng tối đa hóa được lợi ích (đạt được sự thỏa mãn) khi chịu sự ràng buộc của ngân sách (budget constraint).

Giả định

- Có lược đồ bàng quan được xác định hiển thị thang đo ưu tiên của người tiêu dùng với tập hợp các cách kết hợp của hai hàng hóa X và Y.

- Người tiêu dùng có thu nhập nhất định và muốn chi tiêu hoàn toàn cho hàng hóa X và Y

- Giá của hàng hóa X và Y là cố định cho người tiêu dùng

- Các hàng hóa đồng đều và có thể chia được

- Người tiêu dùng hành động hợp lí và tối đa hóa sự hài lòng của mình.

Cách xác định điểm cân bằng tiêu dùng

Sự kết hợp của hai hàng hóa X và Y mà người tiêu dùng mua ở trạng thái cân bằng là một tiếp tuyến giữa đường bàng quang và đường ràng buộc ngân sách. Người tiêu dùng mong muốn đạt đường bàng quan cách xa điểm gốc nhất sao cho không vi phạm ràng buộc ngân sách.

Xét ví dụ người tiêu dùng mua bánh mì và rượu vang

Nguồn: Economics for Investment Decision Makers

- Tại điểm a người tiêu dùng đang mua W_aounces (oz) rượu vang và B_a lát bánh mì mỗi tháng. Tại một điểm tiếp tuyến, hai đường có cùng độ dốc, có nghĩa là tỉ lệ thay thế cận biên MRS_BW phải bằng tỉ lệ giá P_B/P_W. Trong đó, tỉ lệ thay thế cận biên MRS_BW là tỉ lệ mà người tiêu dùng sẵn sàng từ bỏ rượu để mua bánh mì.

- Xét tại điểm b, người tiêu dùng có thể mua gói này vì nó nằm trong ràng buộc ngân sách của anh ta.

Tuy nhiên, MRS_BW tại thời điểm đó lớn hơn tỉ lệ giá, có nghĩa là anh ta sẵn sàng từ bỏ rượu vang để có được bánh mì với tỉ lệ lớn hơn mức anh ta phải có. Do đó, sẽ tốt hơn khi anh ta di chuyển dọc xuống dưới đường ràng buộc ngân sách cho đến khi đến điểm tiếp tuyến tại a.

Trên thực tế, người tiêu dùng sẵn sàng trả giá cao hơn mức anh ta phải trả cho mỗi đơn vị bánh mì bổ sung cho đến khi đến được B_a. Đối với tất cả các đơn vị mà anh ta tiêu thụ đến B_a, có thể nói rằng người tiêu dùng đang nhận thặng dư tiêu dùng.

- Người tiêu dùng sẽ không mua những lát bánh mì nhiều hơn B_a với giá này bởi vì tại một điểm c, tỉ lệ thay thế cận biên thấp hơn tỉ lệ giá, có nghĩa là giá cho đơn vị bổ sung vượt quá khả năng chi trả của anh ta.

Mặc dù, người tiêu dùng có thể đủ khả năng mua giỏ hàng hóa c nhưng đây sẽ không phải là cách tiêu dùng tốt nhất cho thu nhập của anh ta.

(Tài liệu tham khảo: Giáo trình Economics for Investment Decision Makers, CFA Institute)

Diễn đàn Đầu tư Việt Nam 2025 (Vietnam Investment Forum 2025) với chủ đề “Khai thông & Bứt phá” do trang TTĐT tổng hợp VietnamBiz, Việt Nam Mới tổ chức sẽ diễn ra vào ngày 8/11/2024 tại GEM CENTER, TP HCM.

Sự kiện quy tụ giới chuyên gia cao cấp trong lĩnh vực đầu tư, tài chính là các nhà làm chính sách, CEO, CFO, CIO các ngân hàng, công ty chứng khoán, quỹ đầu tư, công ty bất động sản, các hãng xếp hạng, công ty cung cấp dữ liệu và hàng trăm nhà đầu tư có kinh nghiệm lâu năm trên thị trường chứng khoán và bất động sản.

Diễn đàn hứa hẹn mang lại không gian để các chuyên gia bàn luận về các xu hướng đầu tư mới, các góc nhìn chiến lược, mở ra nhiều ý tưởng đầu tư phù hợp cho giai đoạn mới. Đồng thời tạo cơ hội gặp gỡ, kết nối giữa nhà đầu tư và các đối tác tiềm năng trên thị trường.

Thông tin chi tiết chương trình: https://event.vietnambiz.vn/