Bồi thường truất hữu (Just compensation) là gì? Đặc điểm

Ảnh minh họa. Nguồn: Schorr Law.

Bồi thường truất hữu

Khái niệm

Bồi thường truất hữu tiếng Anh là Just compensation.

Bồi thường truất hữu là số tiền mà các cá nhân nhận được khi tài sản của họ bị chính quyền tịch thu để sử dụng cho mục đích công cộng. Ví dụ, khi hệ thống đường cao tốc quốc gia được xây dựng, nhiều chủ nhà sẽ bị tịch thu tài sản vì chính phủ cần đất để xây dựng hệ thống đường cao tốc.

Biện pháp bồi thường công bằng thường tương xứng với giá trị thị trường hợp lí. Tuy nhiên, số tiền bồi thường truất hữu đôi khi là không thỏa đáng, đứng từ góc nhìn của những người có tài sản bị tịch thu.

Đặc điểm của Bồi thường truất hữu

Bồi thường truất hữu còn được hiểu là số tiền cho cá nhân sửa chữa tài sản, để bù đắp cho việc tài sản bị tịch thu bởi chính phủ nhằm mục đích công cộng. Điều này có nghĩa là số tiền bồi thường phải phản ánh giá trị thị trường hợp lí của tài sản.

Tuy nhiên, các cá nhân bị mất tài sản do bị tịch thu bởi chính phủ nhằm mục đích công cộng có thể không cho rằng giá trị thị trường của tài sản là khoản bồi thường truất hữu hợp lí, vì nó không tính đến thời gian, sự mệt mỏi về tinh thần và chi phí chuyển sang một tài sản mới. 

Bồi thường truất hữu cũng không xem xét đến việc mất các mối quan hệ xã hội lân cận hoặc tình cảm cá nhân mà chủ sở hữu có thể có đối với tài. Thông thường, số tiền bồi thường thường bị tranh cãi rất lâu bởi chủ tài sản.

Khi xác định tiền bồi thường, cần xem xét các vấn đề sau:

1. Giá trị thị trường của đất

Giá mà chủ sở hữu tài sản sẽ nhận được nếu họ sẵn sang bán đất trong tình trạng không bị ép buộc có thể được sử dụng để giúp xác định giá trị thị trường hợp lí của đất. Ví dụ, nếu một chủ tài sản quyết định mua một mảnh đất khác và bán đấu giá tài sản hiện có của họ, giá bán đấu giá sẽ được coi là giá trị thị trường hợp lí.

2. Giá trị thị trường của việc cải tạo đất

Cải tạo đất đề cập đến các cấu trúc cải thiện giá trị của đất bị tịch thu. Cải tạo đất có thể bao gồm nhà ở riêng lẻ, chuồng trại và nhà để xe riêng biệt. Cải tạo đất vô hình cũng cần phải được xem xét.

3. Dư lượng thiệt hại

Nếu chỉ một phần tài sản bị thu giữ, dư lượng thiệt hại là những thiệt hại trên tài sản còn lại do bị tịch thu. Dư lượng thiệt hại có thể bao gồm việc không thể sử dụng phần đất tốt nhất, bất kì thay đổi hoặc hình dạng nào đối với đất và vùng đất mới gần với cơ sở hạ tầng công cộng, như đường hoặc thiết bị tiện ích.

4. Những lợi ích của đất

Mặc dù không quá phổ biến, nhưng chủ sở hữu tài sản có thể được hưởng lợi từ việc sở hữu đất. Ví dụ: nếu một phần đất của chủ sở hữu đất bị thu giữ để làm đường, khiến cho tài sản bị chia nhỏ, thì tiền đền bù cần cân nhắc cả lợi ích trước khi được xác định một con số cụ thể.

(Theo Investopedia)