Warren Buffett thua kém thị trường chung, nhà đầu tư rút ra bài học gì?

Sau vài năm yên ắng, Berkshire Hathaway rốt cuộc cũng có vài thương vụ lớn trong năm 2020. Tuy nhiên, khoản chi đậm nhất của ông lại chỉ ra thách thức khổng lồ mà Berkshire sẽ tiếp tục phải đối mặt: Warren Buffett không thể tìm ra cổ phiếu nào có giá tốt hơn chính công ty của ông.

Trong 10 tháng đầu năm 2020, Berkshire mua hơn 18 tỷ USD cổ phiếu quỹ. Số tiền này lớn gần gấp đôi những gì Warren Buffett chịu chi cho thương vụ lớn thứ nhất trong năm của ông với Dominion Energy.

Do Warren Buffett cam kết sẽ không mua cổ phiếu quỹ chỉ để cứu giá, động thái trên cho thấy Warren Buffett nghĩ rằng Berkshire đang bị định giá thấp.

CNBC dẫn lời Giáo sư Lawrence Cunningham của Đại học George Washington nhận xét: "Berkshire có rất ít lựa chọn phân bổ vốn tốt hơn là đầu tư vào chính bản thân qua việc mua cổ phiếu quỹ".

Việc mua lại cổ phiếu với quy mô lớn hơn bất kỳ thương vụ M&A nào của Berkshire kể từ năm 2016 nhấn mạnh lý do tập đoàn phải vất vả để bắt kịp với thị trường trong vài năm gần đây: Warren Buffett không lặp lại được những khoản đặt cược táo bạo đã làm nên tên tuổi của ông.

Trong hai thập kỷ qua, Warren Buffett đạt được kết quả khá tốt trong cuộc chiến trước thị trường, đánh bại chỉ số S&P 500 trong giai đoạn 12 năm từ 1999 đến 2020. Tuy nhiên trong những năm Berkshire bị đánh bại, có những lần lợi suất của công ty lao dốc nặng, khiến cổ phiếu bị tụt hậu so với S&P 500 trong các giai đoạn 5, 10 và 15 năm.

Trong 2020, Berkshire nhích 2%, mức tăng quá khiêm tốn so với lợi suất S&P 500 là 18% (với cổ tức được tái đầu tư). Tổng hợp lại, khoảng thời gian hai năm 2019 và 2020 đánh dấu một trong những khoảng cách lớn nhất giữa Berkshire và chứng khoán Mỹ trong lịch sử gần đây: Berkshire bị thị trường bỏ xa 37%. 

Ít nhất là trong ngắn hạn, tâm lý nhà đầu tư bất lợi đối với Berkshire vì các lực lượng thị trường đang chống lại Warren Buffett. Nhờ lãi suất thấp kỷ lục, việc vay nợ để tài trợ các thương vụ mua lại đã trở nên dễ dàng hơn trước rất nhiều, khiến cho lợi thế từ lượng tiền mặt khổng lồ của Berkshire biến mất. Tiền rẻ đẩy giá tài sản lên cao chót vót. 

Lựa chọn "kém tệ hại nhất"

Nhà phân tích Meyer Shields của KBW nhận xét: "Warren Buffett biết cách sử dụng tiền rẻ một cách thông minh để xây dựng giá trị theo thời gian. Ông đã nhiều lần làm vậy, nhưng giờ ai cũng có vốn rẻ. Điều này triệt tiêu lợi thế của Warren Buffett. Có lẽ lựa chọn kém tệ hại nhất đối với Buffett vào lúc này là không mua gì cả".

Từ lúc khởi đầu của đại dịch tại Mỹ và cho đến tận cuộc họp cổ đông tháng 5, sự tức giận giận của cổ đông với việc Warren Buffett khư khư ôm tiền ngày càng dâng cao. Khác với thông thường, trong lúc mọi người sợ hãi, lần này Warren Buffett cũng lo sợ.

Warren Buffett không thể thực hiện các khoản đầu tư ngoạn mục như trong khủng hoảng tài chính 2008 do chính phủ Mỹ đã nhanh chóng kích thích nền kinh tế và hỗ trợ các ngành công nghiệp bị ảnh hưởng nặng nề.

Nước đi giúp khôi phục lại niềm tin của nhà đầu tư vào Berkshire là việc gia tăng mua cổ phiếu quỹ: "Berkshire mạnh tay mua lại cổ phiếu từ tháng 6 đến tháng 10. Warren Buffett không gặp nhiều cạnh tranh khi mua cổ phiếu của công ty ông", nhà phân tích James Shanahan của Edward Jones nhận xét.

Với 145 tỷ USD có sẵn trong tay, Berkshire thực sự cần phải sử dụng tiền để giúp giá cổ phiếu tăng cao hơn, CNBC nhận định. 

"Điều tệ nhất có thể xảy ra là Berkshire không chịu phân bổ vốn. Tôi muốn thấy Berkshire chi nhiều tiền hơn nữa", ông Shanahan nói tiếp.

Bán sai thời điểm

Trong những năm gần đây, Warren Buffett đã chỉ rõ rằng giá tài sản đang quá đắt đỏ và ông thích tập trung vào việc mua thêm cổ phiếu của các công ty đại chúng. Chiến lược này dẫn đến hậu quả ngoài ý muốn là tạo ra vài cú sảy chân trong năm 2020.

Berkshire bán sạch cổ phiếu 4 hãng bay lớn nước Mỹ là American, Delta, United và Southwest vào đầu quý II/2020, có thể là lúc giá rớt xuống đáy. Cho đến cuối quí II, Berkshire liên tục bán ròng cổ phiếu. Tập đoàn rũ bỏ bớt cổ phiếu tài chính, bao gồm Goldman Sachs, Wells Fargo, JP Morgan, PNC, M&T Bank và Bank of NY Mellon.

Tuy cổ đông có thể vui mừng vì danh mục của Berkshire nghiêng về công nghệ và tiêu dùng hơn, một số người vẫn không hài lòng về thời điểm Berkshire thực hiện quyết định.

Nhà phân tích Shanahan nhận xét: "Vụ cổ phiếu hàng không thật lộn xộn. Rõ ràng Warren Buffett đã bán ra vào thời điểm tồi và ông cũng thanh lý cổ phiếu hàng không với giá quá thấp. Kể từ lúc Warren Buffett bán ra, giá JPMorgan đã hồi phục rất nhiều... Quyết định bán sạch cổ phiếu hàng không là đúng đắn nhưng lại diễn ra vào thời điểm sai lầm".

Chủ tịch Greg Womack của Womack Investment Advisers cho biết: "Việc loại bỏ một số cổ phiếu tài chính là điều khiến tôi bực mình nhất về Berkshire. Cách lựa chọn thời điểm của tập đoàn không phải lúc nào cũng đúng… nhưng tôi nghĩ Berkshire không quá quan tâm tới các chỉ số kỹ thuật".

Tuy thoái vốn nhiều ngân hàng nhưng Warren Buffett vẫn mạnh tay mua vào Bank of America.

Danh mục đầu tư thay đổi, dẫn đầu bởi Apple

Theo CNBC, quyết định đầu tư của Berkshire ngày càng được giao phó cho các nhà quản lý quỹ đầu cơ gia nhập từ nhiều năm trước như hai ông Ted Weschler và Todd Combs. Trong giai đoạn gần đây, cơ cấu danh mục đầu tư của Berkshire đã có sự thay đổi đáng kể.

Đến cuối năm 2018, danh mục của Berkshire "vẫn bị trói buộc bởi cổ phiếu tài chính", nhà phân tích Shanahan cho biết.

Nhưng trong hai năm trở lại đây, tỷ trọng cổ phiếu tài chính trong danh mục của Berkshire đã giảm từ 49% xuống 28%. Ngược lại vai trò của nhóm công nghệ lại tăng đáng kể, chủ yếu nhờ vào Apple. Cổ phiếu công nghệ và tiêu dùng hiện chiếm gần 50% danh mục của Berkshire.

"Công nghệ, dịch vụ truyền thông, y tế. Danh mục của Berkshire đã giống với thị trường hơn", ông Shanahan nói.

Chỉ trong quý III/2020, Berkshire tiết lộ đã đầu tư thêm 7 tỷ USD cho lĩnh vực công nghệ, truyền thông và y tế.

Thay đổi lớn nhất đối với danh mục là cổ phiếu IPO đầu tiên của Berkshire – Snowflake. Công ty phần mềm này là cổ phiếu sinh lời nhất của Warren Buffett trong năm 2020.

"Warren Buffett từng nghĩ rằng ông không hiểu cổ phiếu công nghệ. Nhưng hiện tại ngành này đã dễ hiểu hơn trước rất nhiều và không thể tránh được", Giáo sư Cunningham cho biết.

Snowflake có thể là thương vụ được dẫn dắt bởi ông Todd Combs, nhà quản lý danh mục đầu tư của Berkshire. Nhà phân tích Shanahan để ý rằng ông Combs là người ký rất nhiều giấy tờ về thương vụ này. 

Với giá cả trên thị trường Mỹ quá đắt đỏ, Berkshire mua hơn 5% cổ phiếu của 5 doanh nghiệp lớn của Nhật Bản.

Warren Buffett cũng bán nốt phần sở hữu còn lại trong ngành báo chí trong năm 2020. Tuy quyết định này không đáng ngạc nhiên nhưng nó có thể là dấu hiệu cho thấy Berkshire hậu kỷ nguyên Buffett có thể thay đổi một số nguyên tắc, ví dụ như không bán lại những công ty đã mua. 

Lần đầu tiên trong lịch sử công ty, Berkshire đầu tư vào vàng qua việc rót tiền vào cổ phiếu công ty khai thác vàng Barrick Gold. Từ lâu Warren Buffett đã chỉ trích vàng, lập luận rằng kim loại này không có tính hữu ích.

Chủ tịch Womack nói: "Có vẻ như Berkshire đang xây dựng vị thế phòng vệ nhỏ. Tôi sẽ không ngạc nhiên nếu Berkshire tăng thêm vị thế đối với Barrick Gold".