Tranh chấp về quyền sở hữu trí tuệ (Intellectual property disputes) và đặc điểm

Hình minh họa (Nguồn: Rock LaMana).

Tranh chấp liên quan đến quyền sở hữu trí tuệ (Intellectual property disputes)

Tranh chấp liên quan đến quyền sở hữu trí tuệ - danh từ, trong tiếng Anh được dịch là Intellectual property disputes.

Quyền sở hữu trí tuệ là quyền của cá nhân, tổ chức đối với những tài sản trí tuệ - những kết quả từ hoạt động tư duy, sáng tạo của con người trong các lĩnh vực công nghiệp, khoa học, văn học và nghệ thuật.

Ngày nay, cùng với sự pháp triển ngày càng mạnh mẽ của nền kinh tế tri thức, khoa học và công nghệ, các tài sản trí tuệ ngày càng gia tăng cả về số lượng và chủng loại. 

Tài sản trí tuệ là những tài sản vô hình nên khó kiểm soát trên phạm vi diện rộng, nhưnng mang lại những lợi ích kinh tế, tinh thần to lớn cho tác giả và chủ sở hữu, cũng như người sử dụng trái phép. Vì vậy rất dễ phát sinh tranh chấp.

"Tranh chấp về quyền sở hữu trí tuệ được hiểu là những tranh chấp về quyền sở hữu, quyền sử dụng các đối tượng của quyền sở hữu trí tuệ và những xung đột về lợi ích kinh tế, tinh thần từ việc sử dụng, khai thác các đối tượng đó."

Các tranh chấp về quyền sở hữu trí tuệ có thể phát sinh từ việc trực tiếp sử dụng các đối tượng của quyền sở hữu trí tuệ, hoặc từ các giao dịch thương mại liên quan tới việc khai thác các quyền thuộc về sở hữu trí tuệ.

Đặc điểm của tranh chấp về quyền sở hữu trí tuệ

Các tranh chấp về quyền sở hữu trí tuệ có những đặc điểm cơ bản như sau

Tranh chấp về quyền sở hữu trí tuệ đa dạng và phức tạp

Sở dĩ có đặc điểm trên bởi các tranh chấp gắn liền với các yếu tố kĩ thuật, công nghệ chuyên sâu của từng lĩnh vực. Việc nhận thức và đánh giá chính xác bản chất và tình huống của các tranh chấp loại này không dễ dàng, ngày cả đối với chính các bên trong tranh chấp cũng như các tổ chức tham gia giải quyết tranh chấp.

Vì vậy, việc giải quyết các tranh chấp về quyền sở hữu trí tuệ đòi hỏi phải được thực hiện bởi những người có trình độ, kiến thức chuyên sâu về sở hữu trí tuệ cũng như kiến thức pháp lí.

Tranh chấp về quyền sở hữu trí tuệ thường có tính "đa quốc gia"

Các tranh chấp loại này có thể phát sinh giữa các chủ thể có quốc tịch khác nhau, địa điểm xảy ra tranh chấp có thể tại nhiều vùng khác nhau trên thế giới.

Khi lựa chọn phương thức giải quyết tranh chấp, các bên cần cân nhắc lựa chọn phương thức được sự công nhận rộng rãi để có thể thi hành trên thực tế.

Tranh chấp về quyền sở hữu trí tuệ đòi hỏi tính bảo mật rất cao

Trong thực tế, đa phần các giao dịch về sở hữu trí tuệ đều đòi hỏi tính bảo mật, đặc biệt đối với các giao dịch về quyền đối với sáng chế, bí mật kinh doanh.

Trong nhiều trường hợp, việc giải quyết các tranh chấp xảy ra một phần là để cho tính bảo mật không bị vi phạm.

Tranh chấp về quyền sở hữu trí tuệ là các tranh chấp mang tính chất tư - tranh chấp dân sự

Đây là những tranh chấp phát sinh từ những giao dịch tư, giữa các cá nhân, tổ chức trong kĩnh vực sở hữu trí tuệ. Việc giải quyết các tranh chấp này chủ yếu để bảo vệ quyền, lợi ích của cá nhân, tổ chức.

Các đặc điểm cơ bản nói trên của tranh chấp về quyền sở hữu trí tuệ chi phối rất lớn tới việc lựa chọn phương thức giải quyết tranh chấp của các bên.

Đối với mỗi tranh chấp cụ thể, các bên cần cân nhắc xem những yếu tố nào cần được ưu tiên trong việc giải quyết tranh chấp để chọn ra phương thức giải quyết phù hợp. (Theo Giáo trình Pháp luật Sở hữu Trí tuệ, NXB Đại học Kinh tế Quốc dân)