Thêm hai quốc gia châu Âu rời bỏ nỗ lực ngoại giao của Trung Quốc

Theo tờ Politico, hôm 11/8, Estonia và Latvia đã từ bỏ diễn đàn ngoại giao giữa Bắc Kinh với các nước ở Trung và Đông Âu. Hai quốc gia trên đang lo ngại sâu sắc về mối quan hệ giữa Bắc Kinh với Moscow.

Tuyên bố của Bắc Kinh về tình hữu nghị “không có giới hạn” với Moscow là một nỗi lo lớn cho các nước vùng Baltic. Những người láng giềng của Nga lo ngại rằng cuộc xung đột tại Ukraine sẽ là điềm báo lớn cho những căng thẳng trong khu vực.

Litva (còn gọi là Lithuania) là nước đầu tiên rời đi vào năm ngoái, khi diễn đàn ngoại giao này vẫn còn 17 + 1 thành viên, trong đó 17 quốc gia Trung và Đông Âu cố gắng tìm điểm chung với Bắc Kinh. Động thái hôm 11/8 của Tallinn (thủ đô của Estonia) và Riga (thủ đô của Latvia) đã khiến diễn đàn chỉ còn lại là 14 + 1.

Litva đã theo đuổi chính sách ngoại giao thân thiết hơn với đảo Đài Loan, cho phép hòn đảo này mở văn phòng đại diện dưới tên gọi “Đài Loan” chứ không phải danh xưng trung tính hơn là “Đài Bắc Trung Quốc”. Kết quả là hàng hóa của Litva bị Trung Quốc cấm vận.

Bắc Kinh chưa đưa ra bình luận về việc Estonia và Latvia rời khỏi diễn đàn ngoại giao. Những nỗ lực ngoại giao của Trung Quốc tại khu vực này đang chịu áp lực ngày càng lớn.

Bắc Kinh bị chỉ trích vì áp dụng chiến thuật chia để trị trong EU và các nước Đông Âu đang đặt câu hỏi về lợi ích kinh tế mà họ đạt được.

Trong một tuyên bố hôm 11/8, chính quyền ở Tallinn cho biết: “Estonia quyết định sẽ ngừng tham gia vào nền tảng hợp tác giữa các nước Trung và Đông Âu với Trung Quốc”.

“Estonia sẽ tiếp tục hướng tới các mối quan hệ mang tính xây dựng và thực tế với Bắc Kinh, bao gồm cả việc thúc đẩy quan hệ EU-Trung Quốc phù hợp với trật tự quốc tế dựa trên luật lệ và các giá trị như nhân quyền".

Tuyên bố cho biết thêm rằng Estonia đã "không tham dự bất kỳ cuộc họp nào trong diễn đàn ngoại giao này sau hội nghị thượng đỉnh vào tháng 2 năm ngoái".

Bộ Ngoại giao Latvia cũng có động thái tương tự vào hôm 11/8: "Theo các ưu tiên hiện tại của chính sách đối ngoại và thương mại của Latvia, Riga đã quyết định ngừng tham gia vào khuôn khổ hợp tác giữa các nước Trung và Đông Âu với Trung Quốc".

"Latvia sẽ tiếp tục phấn đấu cho các mối quan hệ mang tính xây dựng và thực tiễn với Trung Quốc cả song phương, cũng như thông qua hợp tác giữa EU và Trung Quốc dựa trên lợi ích chung, tôn trọng luật pháp quốc tế, nhân quyền và trật tự dựa trên luật lệ".

Quan hệ nhạt phai

Trong một diễn biến khác, Bắc Kinh lên án việc một phái đoàn của Litva do Thứ trưởng Bộ Giao thông và Truyền thông Agnė Vaiciukevičiūtė dẫn đầu đã tới thăm đảo Đài Loan.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân cho biết: “Hành động của Litva là một sự phản bội trần trụi” đối với cam kết về chính sách “một Trung Quốc”.

Các quan chức Estonia và Latvia đã cảnh báo về động thái rút khỏi diễn đàn ngoại giao trong nhiều tháng. Mặc dù hai quốc gia Baltic đã tìm cách thực hiện một đường lối ít đối đầu hơn Litva, nhưng cả hai đã đưa ra quyết định này sau khi Ngoại trưởng Estonia Urmas Reinsalu trở lại nắm quyền cách đây chưa đầy một tháng.

9 trong số 27 quốc gia EU vẫn còn trong câu lạc bộ mà Bắc Kinh khởi động vào năm 2012, bao gồm: Bulgaria, Croatia, Cộng hòa Séc, Hy Lạp, Hungary, Ba Lan, Romania, Slovakia và Slovenia. 

5 quốc gia không thuộc EU cũng nằm trong diễn đàn ngoại giao 14+1 với Trung Quốc, đó là: Albania, Bosnia và Herzegovina, Montenegro, Bắc Macedonia và Serbia. EU cũng là quan sát viên trong các cuộc họp.

Đầu năm nay, Bắc Kinh đã cảm nhận được thái độ ngày càng thờ ơ từ các quốc gia này. Vào tháng 4, Trung Quốc đã cử nhà ngoại giao dày dạn Hoắc Ngọc Trân, đến thăm khu vực Trung và Đông Âu để cố gắng hàn gắn mối quan hệ.

Trung Quốc hiện vẫn chưa công bố kế hoạch cho một hội nghị thượng đỉnh với các nhà lãnh đạo trong khu vực do Chủ tịch Tập Cận Bình hoặc Thủ tướng Lý Khắc Cường chủ trì .

Năm ngoái, Estonia đã từ chối lời mời của ông Tập để Thủ tướng Kaja Kallas tham dự hội nghị thượng đỉnh trực tuyến. Bộ trưởng ngoại giao của Estonia đã tham dự thay cho bà Kallas.