Tại sao OPEC+ bất ngờ hạ sản lượng dầu vào lúc này?

Ngày 2/4, Tổ chức Các nước Xuất khẩu Dầu mỏ và đối tác (OPEC+) đã tạo ra cú sốc cho thị trường khi tuyên bố cắt giảm sản lượng hơn một triệu thùng mỗi ngày, đẩy giá lên cao và gia tăng căng thẳng với các đồng minh phương Tây. Vậy nguyên nhân gì khiến tổ chức này đi đến quyết định cắt giảm sản lượng?

Hỗ trợ giá dầu

Theo Financial Times, câu trả lời đơn giản là OPEC+, bao gồm những thành viên như Arab Saudi và Nga, muốn đẩy giá dầu lên cao. Tháng trước, dầu Brent đã chạm mốc 70 USD/thùng do tình trạng hỗn loạn trong lĩnh vực ngân hàng. Trong phần lớn thời gian của năm ngoái, giá dầu Brent đã ở quanh ngưỡng 100 USD/thùng.

Cuối tuần trước, dầu Brent đã phục hồi lên mức 80 USD/thùng - không quá xa so với giá trung bình từ đầu năm 2023, và cũng không phải mức giá quá thấp theo tiêu chuẩn lịch sử.

Vì vậy, các nhà phân tích coi quyết định cắt giảm sản lượng bất ngờ vừa qua không chỉ mang tính phòng thủ mà còn là một động thái quyết đoán của những thành viên lớn nhất như Arab Saudi.

Riyadh đã thất vọng với những bình luận của Mỹ vào tuần trước rằng sẽ mất “nhiều năm” để bổ sung kho Dự trữ Dầu mỏ Chiến lược (SPR). Vào năm ngoái, Mỹ đã bán dầu từ SPR nhằm hạ giá nhiên liệu đang tăng cao.

Mỹ muốn ngăn giá dầu tăng quá cao, và sẽ gây áp lực lên các đồng minh như Arab Saudi để duy trì sản lượng. Đồng thời, Washington cũng sẽ mua dầu cho SPR nhằm đặt ra một mức sàn cho thị trường. 

Những thành viên OPEC+ có thể cảm thấy thất vọng với tuyên bố gần đây của Mỹ về khả năng bổ sung SPR, và phản ứng bằng cách cắt giảm nguồn cung. 

Đồng thời, OPEC+ cũng không phải quá lo lắng về nguy cơ phải nhường thị phần cho đối thủ. Khác với thập kỷ trước, sản lượng dầu đá phiến tại Mỹ đã không còn tăng trưởng với tốc độ nhanh. Vì vậy, liên minh ít phải lo lắng việc các đối thủ nhanh chóng lấp đầy khoảng trống mà họ để lại.

Dầu Brent đã tăng tới 8%, từ gần 79 USD/thùng vào hôm 31/3 lên mức 86 USD/thùng, trước khi giảm nhẹ. Goldman Sachs đã nâng mức dự báo giá dầu cuối năm từ 90 USD/thùng lên 95 USD/thùng.

Các nhà phân tích tại công ty nghiên cứu thị trường năng lượng Rystad cho biết: “Động thái hạ sản lượng sẽ thắt chặt hơn nữa thị trường dầu mỏ, đẩy dầu Brent lên 100 USD/thùng sớm hơn dự kiến trước đó và giá sẽ lên khoảng 110 USD/thùng vào mùa hè này”. Rystad cho biết động thái cắt giảm sản lượng sẽ “hỗ trợ [giá] khoảng 10 USD/thùng”.

OPEC+ gọi quyết định gần đây là một "biện pháp phòng ngừa" nhằm "ổn định thị trường dầu mỏ". Các nhà phân tích của Citigroup cho biết quyết định hạ sản lượng nhằm mục đích "bảo vệ một thị trường đang ngày càng yếu đi, với hàng tồn kho tăng nhanh hơn bình thường trong quý I/2023".

Những lo ngại về một cuộc suy thoái sâu đã giảm bớt trong 6 tháng qua, một phần bởi giá năng lượng, chủ yếu là khí đốt ở châu Âu, đã giảm mạnh. Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) dự báo động thái này sẽ tạo thâm hụt từ 1 đến 1,5 triệu thùng dầu/ngày trong nửa cuối năm nay.

Căng thẳng trong quan hệ với Mỹ

Bà Helima Croft tại RBC Capital Markets cho biết quyết định gần đây thể hiện cam kết của Riyadh với chính sách "Saudi trước tiên", khi vương quốc này ngày càng quyết đoán hơn, và sẵn sàng cho Mỹ thấy rằng họ còn có những đồng minh khác.

Mối quan hệ giữa chính quyền Tổng thống Joe Biden và Thái từ Mohammed bin Salman vẫn đang trong tình trạng căng thẳng. Mỹ gọi động thái của Arab Saudi là "không nên làm vào thời điểm này". Bà Croft nhận định: "Rõ ràng Arab Saudi sẵn sàng chịu đựng những căng thăng gia tăng trong mối quan hệ song phương [với Mỹ]". 

"Điểm mấu chốt là Washington và Riyadh có những mục tiêu giá cả khác nhau", bà Croft nói thêm, và lập luận rằng "mối quan hệ song phương giữa Riyadh với Bắc Kinh đang ngày càng trở nên quan trọng". 

Tuy nhiên, Trung Quốc cũng không ủng hộ việc giá dầu lên quá cao. Citigroup kỳ vọng Bắc Kinh có thể giảm tốc hoạt động mua dầu cho kho dự trữ chiến lượng của mình trong những tháng tới.

Việc Arab Saudi quyết tâm tiếp tục hợp tác với Nga có thể vẫn sẽ là nguồn gây căng thẳng với Mỹ. Trước đó vào tháng 2, Moscow đã tuyên bố cắt giảm sản lượng 500.000 thùng/ngày để phản ứng với các lệnh trừng phạt của phương Tây.