Ngoại giao con thoi (Shuttle Diplomacy) là gì?

Hình minh họa. Nguồn: ksenia karakulova

Ngoại giao con thoi 

Khái niệm

Ngoại giao con thoi trong tiếng Anh là shuttle diplomacy.

Trong ngoại giao và quan hệ quốc tế, ngoại giao con thoi là hành động của một bên ngoài trong vai trò trung gian giữa các bên trong một tranh chấp, mà không cần liên hệ trực tiếp giữa hai bên với nhau. Ban đầu và thông thường, quá trình này đòi hỏi phải chuyển động liên tục (con thoi) bởi người trung gian, từ địa điểm làm việc của một bên, đến bên khác. (Theo encyclopedia)

Thuật ngữ "ngoại giao con thoi" xuất hiện lần đầu trên tờ New York Times vào tháng 1/1974 nhằm miêu tả hoạt động ngoại giao của Ngoại trường Hoa Kỳ Henry Kissinger. Với nỗ lực hòa giải xung đột ở Trung Đông sau cuộc Chiến tranh Yom Kippur, Henry Kissinger đã thực hiện chuyến công du "con thoi" tới các nước tham gia cuộc xung đột, tiêu biểu là Israel và Ai Cập, nhằm thuyết phục các bên chấm dứt các hành động thù địch và đàm phán các thỏa thuận hòa bình.

Nội dung

Ngoại giao con thoi được sử dụng khi hai bên xảy ra tranh chấp không thể công khai công nhận lẫn nhau về mặt ngoại giao, khiến cho việc đàm phán trực tiếp giữa hai bên khó có thể xảy ra. Trong nhiều trường hợp căng thẳng, đối thoại và liên lạc trực tiếp giữa họ không thể đem lại kết quả và đôi khi còn làm tình hình trở nên căng thẳng hơn. 

Trong trường hợp đó, hoạt động ngoại giao con thoi được sử dụng giúp một bên thứ ba truyên đạt thông tin qua lại giữa hai bên xảy ra tranh chấp. Sự tham gia của bên thứ ba với vai trò người hòa giải và trung gian, thông qua các cuộc đàm phán bí mật và gián tiếp sẽ giúp các bên tranh chấp có thể xây dựng lòng tin và nâng cao sự hiểu biết lẫn nhau. 

Bên thứ ba đứng ra làm trung gian hòa giải thường là các quốc gia lớn và những người thực hiện là các nhân vật cấp cao, có uy tín hoặc các tổ chức phi chính phủ. 

Ngày nay, ngoại giao con thoi được triển khai hiệu quả nhờ sự phát triển của công nghệ kĩ thuật về phương tiện giúp cho việc di chuyển đi lại giữa các quốc gia và giữa các bên thương lượng diễn ra nhanh chóng hơn. 

(Theo Thuật ngữ Quan hệ quốc tế, Đại học Quốc gia TP.HCM, NXB Chính trị Quốc gia sự thật)