Mô hình xã hội 5.0 là gì? Mô hình xã hội 5.0 Nhật Bản

Mô hình xã hội 5.0

Khái niệm

Mô hình xã hội 5.0 trong tiếng Anh gọi là: Society 5.0.

Khái niệm “Xã hội 5.0” được đề xuất trong Kế hoạch Khoa học Công nghệ lần thứ 5 của Chính phủ Nhật Bản (the 5th Science and Techonology Basic Plan) 2016-2020. 

Theo đó, Xã hội 5.0 là một xã hội lấy con người là trung tâm; là xã hội cân bằng giữa phát triển về kinh tế và giải quyết các vấn đề xã hội bằng hệ thống tích hợp cao giữa không gian ảo và không gian thực”.

(Theo: Nhật Bản bắt đầu xây dựng Xã hội 5.0, GS.TSKH Nguyễn Đình Đức, Đại học Quốc gia Hà Nội)

Mô hình xã hội 5.0 Nhật Bản

Nắm bắt xu thế phát triển, cùng với thành tựu của cách mạng công nghiệp 4.0 và nguồn lực hiện có, Nhật Bản đã sớm xác định xây dựng một xã hội siêu thông minh - xã hội 5.0. 

Khái niệm xã hội 5.0 như một tầm nhìn của Chính phủ Nhật Bản đối với tương lai của đất nước. Có thể khái quát mô hình xã hội 5.0 của Nhật Bản trên các nội dung cụ thể sau:

- Thứ nhất, đây là hình mẫu của một xã hội tối ưu hóa sự tham gia của robot, trí tuệ nhân tạo (AI) trong nhiều hoạt động, giảm thiểu tối đa sự tham gia của con người. 

Trong không gian ảo, trí tuệ nhân tạo với khả năng phân tích, dự đoán vượt cả trí tuệ của con người sẽ phân tích khối dữ liệu khổng lồ và truyền kết quả phân tích trở lại cho không gian thực, dưới rất nhiều hình thức khác nhau.

- Thứ hai, đây là xã hội văn minh, hiện đại, mang lại cuộc sống đầy đủ và viên mãn cho con người. Nếu trong xã hội 4.0, người máy thực hiện, thao tác theo sự điều khiển của con người, thì trong xã hội 5.0, sẽ có người máy siêu thông minh, biết cảm thụ và nhận thức, có thể đưa ra các quyết định thay cho con người.

- Thứ ba, vạn vật đều được kết nối internet (Internet of things). Trong xã hội 5.0, con người, vạn vật và các hệ thống được kết nối với nhau tại không gian ảo, siêu thông minh.

- Thứ tư, xã hội 5.0 sẽ tác động sâu sắc tới mọi mặt của cuộc sống, thậm chí thay đổi cả các ngành công nghiệp truyền thống. AI và robot sẽ thay thế con người trong nhiều lĩnh vực và giúp làm ra nhiều của cải, vật chất hơn.

Mô hình xã hội 5.0 của Nhật Bản thể hiện tầm nhìn phát triển theo hướng xây dựng một xã hội hiện đại, nhân văn, bao trùm, lấy con người làm trung tâm, khai thác những giá trị tốt nhất của công nghệ để phục vụ tốt hơn con người và giải phóng con người khỏi sự lệ thuộc vào công nghệ. 

Đồng thời,  hướng tới một nền kinh tế cạnh tranh, hiệu quả, đủ sức vượt qua những thách thức trong bối cảnh thay đổi nhanh chóng, khó lường.

Đối với những doanh nghiệp Việt Nam xuất khẩu lao động sang thị trường Nhật Bản, xã hội 5.0 gợi mở một cách tiếp cận phát triển mới; không chỉ ở góc độ kinh tế - kĩ thuật mà còn ở góc độ kinh tế - xã hội. 

Trong sự phát triển của doanh nghiệp phải đặt mục tiêu phát triển con người ở vị trí trung tâm, không để một ai bị tụt lại phía sau trong tiến trình phát triển. 

Coi trọng phát triển nguồn nhân lực toàn diện - cả thể lực, trí lực và tâm lực - là một định hướng quan trọng, xuyên suốt để các doanh nghiệp không ngừng vươn lên, kinh doanh thành công trong xã hội 5.0 Nhật Bản. 

(Tài liệu tham khảo: Mô hình xã hội 5.0 của Nhật Bản và giải pháp phát triển nguồn nhân lực cho các doanh nghiệp xuất khẩu lao động Việt Nam, Phạm Chí Nghĩa, Tạp chí Công thương, 2020)