Kiếm lời trong khủng hoảng và rủi ro khi kinh tế Nga vỡ nợ

Hành động bán tháo các khoản nợ của Nga, sau khi Tổng thống Nga Vladimir Putin thực hiện chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine và các lệnh trừng phạt diễn ra sau đó, đã tạo ra một loại hình kinh doanh nợ dựa trên chênh lệch giá mới, giúp một số cá nhân và tổ chức trong thế giới tài chính kiếm lời một cách dễ dàng.

Kiếm lời trong khủng hoảng

Ý tưởng này là kiếm lời dựa trên những giao dịch trong hoàn cảnh tiêu cực, chỉ việc mua trái phiếu chính phủ hoặc công ty của Nga với giá rẻ cùng với các hợp đồng hoán đổi rủi ro tín dụng. Những hợp đồng này hoạt động như một cơ chế bảo hiểm cho khả năng không trả được nợ của người vay.

Thông thường, kiểu giao dịch này không mang lại nhiều lợi nhuận, nhưng khi các nhà đầu tư tổ chức muốn nhanh chóng loại bỏ bất cứ thứ gì liên quan đến Nga khỏi danh mục đầu tư của họ, giá trái phiếu sẽ giảm nhanh hơn so với kịch bản phòng vệ giá trái phiếu tăng.

Khối lượng giao dịch nợ doanh nghiệp của Nga đã tăng lên mức cao nhất trong hai năm kể từ khi căng thẳng Nga-Ukraine bùng nổ, theo Bloomberg News. Trong khi đó, dữ liệu từ trang web MarketAxess cũng cho thấy khối lượng giao dịch nợ chính phủ của “xứ Bạch dương” là 7 tỷ USD trong khoảng thời gian từ ngày 24/2 đến ngày 7/4, tăng đến 35% từ mức chỉ 5 tỷ USD của cùng kỳ năm 2021.

Philip M. Nichols, một chuyên gia về Nga và trách nhiệm xã hội trong kinh doanh, đồng thời là Giáo sư tại trường Wharton thuộc Đại học Pennsylvania, cho biết trái phiếu Nga đang được giao dịch một cách hoảng loạn.

Ông nói: “Có rất nhiều nhà đầu cơ đang mua vào những trái phiếu đã bị hạ giá nghiêm trọng và đang trên đà trở thành “trái phiếu rác”.

Chuyên gia Nichols cho biết ông liên tục nhận được cuộc gọi từ các nhà phân tích hỏi về việc việc liệu những giao dịch như vậy có tiềm năng hay không. Ông nói: “Những giao dịch về nợ chính phủ của Nga là đáng kinh ngạc. Họ đang kiếm được những khoản hời bất thường vì khối lượng giao dịch tăng cao".

Chi phí để đảm bảo các khoản nợ của Nga đã tăng lên 4.300 điểm cơ bản vào ngày 5/4, từ mức chỉ 2.800 điểm của hôm trước đó.

Các quỹ đầu cơ như Aurelius Capital Management, GoldenTree Asset Management và Silver Point Capital đã tăng cường giao dịch trên thị trường Nga, chủ yếu bằng cách mua trái phiếu doanh nghiệp, tờ Financial Times đưa tin vào cuối tháng Ba.

Các tổ chức tài chính Mỹ như JPMorgan Chase và Goldman Sachs cũng đang tạo điều kiện cho những giao dịch này bằng cách kết nối những khách hàng muốn bán tài sản của họ với các quỹ đầu cơ có khả năng chấp nhận rủi ro cao hơn đối với việc mua nợ của Nga.

Kathy Jones, trưởng chiến lược gia về thu nhập cố định tại Trung tâm Nghiên cứu Tài chính Schwab nhận định: “Đây là Phố Wall và không ngạc nhiên khi họ nhìn thấy một lỗ hổng nào đó để khai thác và kiếm lời".

Các đại diện của JPMorgan cho biết họ đang đóng vai trò là người trung gian thông qua một việc đơn giản là tìm cách hỗ trợ khách hàng. Người phát ngôn của JPMorgan cho biết: "Với tư cách là nhà tạo lập thị trường, chúng tôi đã giúp khách hàng giảm thiểu rủi ro và quản lý việc giao dịch với Nga trên thị trường thứ cấp. Không có giao dịch nào vi phạm lệnh trừng phạt hoặc mang lại lợi ích cho Nga".

Rủi ro khi kinh tế Nga vỡ nợ

Robert Tipp, chiến lược gia đầu tư và người đứng đầu bộ phận Trái phiếu toàn cầu tại PGIM Fixed Income, cho biết nếu khách hàng muốn nhanh chóng thoát khỏi tài sản Nga, họ có thể tìm đến các nhà tài phiệt Nga. Họ sẽ vui vẻ mua lại trái phiếu chính phủ Nga.

Tuy nhiên, việc bán nợ của Nga cho các quỹ đầu cơ của Mỹ sẽ giúp họ giữ lại mọi khoản lãi tích lũy.

Chuyên gia Nichols cho biết các giao dịch này là hợp pháp và sinh lời nhưng có tính đầu cơ cao và phải chịu rủi ro dao động lớn do phụ thuộc vào những diễn biến xung quanh căng thẳng Nga-Ukraine cũng như các lệnh trừng phạt khác.

Ở một khía cạnh khác, điều này cũng cho thấy một sự lệch nhịp đáng báo động giữa Phố Wall và thực trạng kinh tế toàn cầu. Thông thường, các nhà đầu tư sẽ định giá các khoản nợ của Nga dựa trên khả năng hoàn trả và khả năng này phụ thuộc vào sức mạnh cũng như độ bền của kinh tế Nga. Tuy nhiên, đây không phải là điều đang xảy ra.

Các biện pháp trừng phạt mới của Bộ Tài chính Mỹ, nhằm ngăn chặn quyền tiếp cận của Nga đối với tài sản được định giá bằng đồng USD tại các ngân hàng Mỹ, đã làm tăng đáng kể khả năng kinh tế Nga rơi vào vỡ nợ và Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của nước này, vốn là thước đo sức mạnh kinh tế chính của một quốc gia, sẽ lao dốc.

Quốc hội Mỹ trong tuần này đã thông qua dự luật chấm dứt Quy chế quan hệ thương mại bình thường với Nga. Đây là một sự hạ cấp lớn về kinh tế và được cho là sẽ mở đường cho các biện pháp trừng phạt sâu rộng hơn nhằm vào các sản phẩm thiết yếu đối với Nga như hóa chất và thép.

Chuyên gia Nichols cho biết việc chấm dứt Quy chế quan hệ thương mại bình thường sẽ cắt đứt sự hội nhập của Nga vào kinh tế toàn cầu.

Ông nói thêm rằng nếu Phố Wall tiếp tục phản ánh nền kinh tế thực, thì họ sẽ muốn tránh xa nợ của Nga: “Nợ của Nga dành cho những người chấp nhận rủi ro cao và các tổ chức có lẽ nên tránh xa”.