NATO đạt thỏa thuận với Thổ Nhĩ Kỳ, mở đường cho Thụy Điển và Phần Lan gia nhập liên minh

Hôm 28/6, Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg cho biết liên minh quân sự hùng mạnh nhất thế giới đã đạt được thỏa thuận với Thổ Nhĩ Kỳ, giúp mở đường cho Thụy Điển và Phần Lan gia nhập liên minh.

Ông Sauli Niinisto, Tổng thống Phần Lan, nói rằng Bộ trưởng Bộ Ngoại giao của ba nước đã ký bản ghi nhớ để xác nhận rằng Thổ Nhĩ Kỳ sẽ ủng hộ đề nghị gia nhập NATO của Thụy Điển và Phần Lan trong hội nghị thượng đỉnh ở Madrid tuần này.

Nhà lãnh đạo Phần Lan nói: “Bản ghi nhớ chung nhấn mạnh cam kết của Phần Lan, Thụy Điển và Thổ Nhĩ Kỳ trong việc tăng cường hỗ trợ lẫn nhau nhằm chống lại các mối đe dọa đối với an ninh. Việc chúng tôi trở thành đồng minh NATO sẽ càng củng cố cam kết này”.

Nỗ lực để đưa Thụy Điển và Phần Lan vào NATO diễn ra trong bối cảnh cuộc tấn công của Nga vào Ukraine làm dấy lên lo ngại ở các quốc gia khác trong khu vực. Moscow từ lâu đã cảnh giác về việc mở rộng của NATO và đã phản đối kế hoạch gia nhập liên minh quân sự của hai nước này, theo tờ CNBC. 

Trước đó, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan đã tuyên bố sẽ không chấp nhận đơn xin gia nhập của Thụy Điển và Phần Lan. Ông cáo buộc hai nước này đã hỗ trợ cho các nhóm người Kurd mà Thổ Nhĩ Kỳ xem là mối đe dọa an ninh. Một quốc gia cần phải có được sự chấp thuận của toàn bộ 30 thành viên NATO để được tham gia liên minh.

Tuần trước, Tổng thư ký Stoltenberg nói với các phóng viên rằng ông đang nỗ lực để đưa Phần Lan và Thụy Điển vào NATO “càng nhanh càng tốt”. Điều này sẽ “giúp hai nước trở nên an toàn hơn, NATO mạnh mẽ hơn và khu vực Âu-Đại Tây Dương vững chắc hơn”.

Ông tiết lộ thêm trong cuộc hội thảo do tờ Politico tổ chức: “Chúng tôi đang tích cực làm việc để đẩy nhanh quá trình gia nhập của Phần Lan và Thụy Điển. Chúng tôi cũng đang giải quyết những lo ngại về an ninh của Thổ Nhĩ Kỳ, bao gồm cả cuộc chiến chống khủng bố”.

Cả Phần Lan và Thụy Điển đều đã đáp ứng nhiều tiêu chuẩn để trở thành thành viên NATO. Một số tiêu chuẩn bao gồm quốc gia có hệ thống chính trị dân chủ đang hoạt động, sẵn sàng cung cấp thông tin minh bạch về kinh tế và có năng lực đóng góp về mặt quân sự cho các sứ mệnh của NATO.

Hồi tháng 5, hai nước bắt đầu chính thức xin gia nhập liên minh NATO. Sau khi Phần Lan và Thụy Điển nộp đơn, Tổng thống Mỹ Joe Biden tuyên bố hai quốc gia này sẽ “làm cho NATO mạnh mẽ hơn”. Ông gọi các động thái để tham gia NATO của hai nước là "chiến thắng của nền dân chủ."

Ông Biden cam kết sẽ làm việc với Quốc hội Mỹ và 29 thành viên NATO khác để nhanh chóng đưa Thụy Điển và Phần Lan vào liên minh. Chính phủ Mỹ cần sự phê chuẩn của Quốc hội để chấp thuận đơn xin gia nhập của các nước vào NATO.

Sau cuộc họp tại Nhà Trắng với hai nguyên thủ Phần Lan và Thụy Điển, ông Biden khẳng định: “Không có gì phải bàn cãi, NATO có tầm quan trọng, có ích và cần thiết cho thế giới hơn bao giờ hết”.