Hợp đồng sử dụng giấy phép (License Agreement) là gì? Ưu điểm và nhược điểm

Hình minh họa

Hợp đồng sử dụng giấy phép

Khái niệm

Hợp đồng sử dụng giấy phép trong tiếng Anh gọi là License Agreement, Licensing Agreement.

Hợp đồng sử dụng giấp phép là hình thức thâm nhập thị trường nước ngoài, trong đó một công ty (bên bán giấy phép) sẽ trao cho một công ty khác (bên mua giấy phép) quyền được sử dụng các tài sản vô hình (thương hiệu, kiểu dáng công nghiệp,...) mà họ đang sở hữu trong một thời gian xác định. 

Để đổi lại, bên mua giấy phép phải trả tiền bản quyền cho bên bán giấy phép. Số tiền này thường được tính trên cơ sở doanh thu bán hàng, trả theo từng vụ. Có trường hợp số tiền này được trả một lần hoặc kết hợp giữa trả một lần và trả định kì.

Phân loại hợp đồng sử dụng giấy phép

- Hợp đồng sử dụng giấy phép độc quyền cho phép bên mua giấy phép được độc quyền sử dụng các tài sản vô hình trong việc sản xuất và bán các sản phẩm trên một khu vực địa lí xác định.

- Hợp đồng sử dụng giấy phép thông thường cho phép bên mua giấy phép được quyền sử dụng các tài sản vô hình trên một phạm vi lãnh thổ nhất định nhưng không cho quyền độc nhất trên phạm vi lãnh thổ đó.

- Hợp đồng sử dụng giấy phép chéo hình thành khi các công ty muốn trao đổi tài sản vô hình với nhau. Một số trường hợp một bên phải trả thêm tiền chênh lệch do giá trị tài sản vô hình của mỗi bên không hoàn toàn tương đương nhau.

Ưu điểm và nhược điểm của Hợp đồng sử dụng giấy phép

Ưu điểm

Công ty có thể sử dụng hợp đồng giấy phép để hỗ trợ cho việc mở rộng hoạt động của mình ra thị trường quốc tế. 

Bên mua thường phải đóng góp thiết bị và đầu tư tài chính thông qua việc xây dựng các cơ sở sản xuất đặc biệt hoặc sử dụng tiềm lực dư thừa đang có nên bên bán giấy phép có thể tiếp cận với nguồn lực này mà không phải tốn thời gian để xây dựng, tiết kiệm vốn và nguồn lực mà thu về doanh thu sớm hơn bình thường.

Hình thức này giúp công ty thoát khỏi các rủi ro lớn trong vận hành các cơ sở sản xuất nếu họ phải đầu tư tại các thị trường bất ổn định hoặc khó đánh giá.

Hợp đồng sử dụng giấy phép cũng giúp công ty hạn chế hiện tượng hàng hóa giả mạo trên thị trường chợ đen ở thị trường nước ngoài. Bằng việc bán giấy phép, công ty có thể gián tiếp đưa ra thị trường những các sản phẩm với giá cạnh tranh hơn, đồng thời bên mua giấy phép sẽ phải có trách nhiệm đối với việc chống lại các hoạt động buôn bán lậu đối với sản phẩm trên thị trường của họ.

Nhược điểm

Hình thức này có một số nhược điểm đáng kể. Trong trường hợp bên mua giấy phép độc quyền sử dụng tài sản vô hình nhưng không thể sản xuất những sản phẩm như bên bán mong đợi, do vậy việc xâm nhập thị trường của công ty không đem lại kết quả tốt như mong đợi.

Mặt khác, hình thức này làm giảm sự tương đồng trên phạm vi toàn cầu về chất lượng và phương pháp tiếp thị của sản phẩm trên các thị trường khác nhau. 

Cuối cùng, thâm nhập thị trường thông qua hợp đồng sử dụng giấy phép có thể tạo ra những đối thủ cạnh tranh trong tương lai. Điều này đặc biệt nguy hiểm khi công ty trao quyền sử dụng một tài sản có lợi thế cạnh tranh của họ cho công ty khác. Khi hợp đồng kết thúc, rất có thể bên mua giấy phép có khả năng sản xuất và bán các phiên bản tốt hơn sản phẩm của công ty.

(Theo Giáo trình Kinh doanh quốc tế, NXB Đại học Kinh tế Quốc dân)