Hợp đồng hoán đổi tiền tệ (Currency Swap Contract) là gì? Đặc điểm

Hình minh họa (Nguồn: TradingFloor.com)

Hợp đồng hoán đổi tiền tệ (Currency Swap Contract)

Khái niệm

Hợp đồng hoán đổi tiền tệ trong tiếng Anh gọi là Currency Swap Contract.

Hợp đồng hoán đổi tiền tệ là một hợp đồng, theo đó mỗi bên đồng ý trả cho bên kia các khoản thanh toán theo định kì trên cơ sở mức lãi suất đã xác định và căn cứ vào giá trị gốc được ghi nhận bằng hai loại tiền tệ khác nhau. 

Đặc điểm của hợp đồng hoán đổi tiền tệ

Hoán đổi tiền tệ về cơ bản rất giống với hợp đồng hoán đổi lãi suất, ngoại trừ một số điểm sau đây:

- Hợp đồng liên quan tới hai loại tiền tệ khác nhau, do vậy, giá trị gốc và dòng tiền trao đổi, xét từ mỗi bên tham gia hợp đồng, được ghi nhận theo hai loại tiền tệ khác nhau.

- Các bên của hợp đồng trao đổi hai dòng thanh toán được xác định dựa trên những loại lãi suất khác nhau, như lãi suất cố định đổi lấy lãi suất cố định, lãi suất thả nổi đổi lấy lãi suất thả nổi, hoặc là lãi suất cố định đổi lấy lãi suất thả nổi.

- Giá trị gốc không còn mang tính chất danh nghĩa thuần túy mà nó được trao đổi giữa các bên tại hai thời điểm khởi đầu và kết thúc (đáo hạn) hợp đồng. 

Như vậy, dòng tiền trao đổi giữa các bên tham gia hợp đồng hoán đổi tiền tệ sẽ bao gồm:

Trao đổi số tiền bằng giá trị gốc vào ngày bắt đầu giao dịch hoán đổi. Số tiền thanh toán của mỗi bên được tính bằng một loại tiền tệ riêng, qua đó hình thành tỉ giá hối đoái giữa hai đồng tiền.

Thanh toán khoản tiền lãi tính trên giá trị vốn gốc đã biết, áp dụng loại và mức lãi suất theo thỏa thuận trong hợp đồng. Dòng thanh toán này được thực hiện theo định kì trong thời gian hiệu lực của hợp đồng.

Trao đổi lại số tiền bằng giá trị gốc khi kết thúc giao dịch hoán đổi theo hợp đồng. 

Một số loại hợp đồng hoán đổi tiền tệ phổ biến

Hợp đồng hoán đổi tiền tệ lãi suất cố định với lãi suất cố định: Một biến thể của hợp đồng hoàn đổi tiền tệ trong đó dòng thanh toán định kì của cả hai bên tham gia hợp đồng đều được xác định theo lãi suất cố định. 

Dạng hoán đổi này có thể được tạo ra từ một thỏa thuận hoán đổi duy nhất, hoặc qua việc kết hợp hai hợp đồng hoán đổi lãi suất cố định với lãi suất thả nổi sử dụng cùng một loại lãi suất thả nổi. Công cụ này còn được gọi là hoán đổi vòng tròn (circus swaps).

Hợp đồng hoán đổi tiền tệ cơ bản: Là hợp đồng hoán đổi tiền tệ trong đó dòng tiền thanh toán định kì của một bên tham gia hợp đồng được xác định theo lãi suất cố định, dòng thanh toán định kì của bên còn lại được xác định theo lãi suất thả nổi.  

Hợp đồng hoán đổi tiền tệ lãi suất thả nổi với lãi suất thả nổi thường được gọi là hoán đổi cơ sở (basis swaps), khi cả hai dòng tiền hoán đổi đều được xác định dựa trên lãi suất thả nổi, hay là cả hai bên tham gia giao dịch hoán đổi đều trả lãi suất thả nổi. 

Lưu ý rằng, kiểu hoán đổi này có thể được tạo ra từ một hợp đồng hoán đổi duy nhất, hoặc thông qua việc kết hợp hai giao dịch hoán đổi lãi suất cố định với lãi suất thả nổi cùng sử dụng một mức lãi suất cố định.

Hợp đồng hoán đổi tiền tệ giá trị gốc giảm dần (amortising currency swaps) là loại hợp đồng hoán đổi trong đó giá trị gốc được hoán đổi dần từng phần (thay vì tập trung một lần tại thời điểm đáo hạn hợp đồng).

Hợp đồng hoán đổi tiền tệ giá trị gốc tăng dần (accreting currency swaps) là loại hợp đồng hoán đổi trong đó giá trị gốc tăng dần trong suốt thời gian hiệu lực của hợp đồng. 

 (Tài liệu tham khảo, Giáo trình Chứng khoán phái sinh & Thị trường chứng khoán phái sinh)