Hệ thống khuyến khích và cưỡng chế thi hành (Encouraging and enforcing system) là gì?

Hình minh họa (Nguồn: gracebissell)

Hệ thống khuyến khích và cưỡng chế thi hành

Khái niệm

Hệ thống khuyến khích và cưỡng chế thi hành trong tiếng Anh tạm dịch là: Encouraging and enforcing system.

Công cụ kinh tế khuyến khích và cưỡng chế thi hành được thiết kế nhằm khuyến khích những người xả thải làm đúng các tiêu chuẩn qui định về môi trường, bao gồm phí và tiền phạt do làm không đúng và việc qui trách nhiệm pháp lí. 

Việc từ chối của Chính quyền thực hiện trợ cấp công cộng, tài trợ và đình chỉ một phần hoặc toàn bộ các hoạt động của nhà máy là một dạng khác của công cụ khuyến khích cưỡng chế thi hành.

Phân loại

Có hai loại công cụ chủ yếu là phí không tuân thủ và qui trách nhiệm pháp lí:

- Phí không tuân thủ. Phí không tuân thủ được tính cho những người gây ô nhiễm, khi họ xả thải chất ô nhiễm vượt quá mức qui định. Một số cơ sở sản xuất trong thực tế có thể gây ra ô nhiễm để chịu phạt theo các qui định pháp lí, vì tiền phạt theo đó thường khá thấp. 

Biện pháp sử dụng phí không tuân thủ thường đặt ra mức tiền phạt lớn hơn chi phí ngăn ngừa phát sinh ô nhiễm. Bằng công cụ kinh tế này, các cơ sở sản xuất sẽ tích cực hơn trong các hoạt động kiểm soát ô nhiễm và các cơ quan quản lí sẽ tránh được việc phải khởi tố hình sự đối với nhà sản xuất.

- Qui trách nhiệm pháp lí: là công cụ kinh tế áp dụng đối với những người gây ô nhiễm tiềm năng hay thực tế nhằm khuyến khích công tác bảo vệ môi trường, bằng cách buộc họ phải chịu trách nhiệm về những tổn thất do họ gây ra. 

Điều này đảm bảo cho những nạn nhân về môi trường tương lai khả năng được đền bù và được sủ dụng như một biện pháp phòng ngừa. Khi người ô nhiễm biết chắc chắn rằng phải trả tiền cho các thiệt hại về môi trường thì họ sẽ có các hành động để giảm nguy cơ ô nhiễm tới mức tối thiểu. 

Mức đền bù và tiền phạt khi vi phạm trách nhiệm pháp lí được tính cao hơn phí ô nhiễm. Công cụ này có thể thực hiện khi chưa có đầy đủ luật kiểm soát ô nhiễm bằng cách sử dụng luật chung theo điều khoản về trách nhiệm dân sự của cá nhân và pháp nhân trước tòa án.

(Tài liệu tham khảo: Cẩm nang Quản lí Môi trường, Lưu Đức Hải, Phạm Thị Việt Anh, Nguyễn Thị Hoàng Liên, Vũ Quyết Thắng, Nhà xuất bản Giáo dục)