Còn có thể kỳ vọng các NHTW Mỹ, Anh và châu Âu sớm hạ lãi suất hay không?
Fed chưa thể ngừng tay?
Theo CNBC, thị trường từ lâu đã kỳ vọng rằng các ngân hàng trung ương sẽ cắt giảm lãi suất vào cuối năm 2023. Tuy nhiên, do lạm phát lõi (không tính đến biến động giá lương thực và năng lượng) vẫn cao, thị trường lao động thắt chặt và nền kinh tế toàn cầu bền bỉ một cách đáng ngạc nhiên, một số nhà kinh tế đã phải đánh giá lại triển vọng lãi suất.
Số liệu việc làm và tăng trưởng GDP cao hơn mong đợi tại Mỹ đã nêu bật rủi ro nếu Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) ngừng thắt chặt chính sách tiền tệ. Khả năng trụ vững của nền kinh tế và tình trạng thắt chặt tại thị trường lao động có thể gây áp lực tăng lương và lạm phát, khiến những yếu tố này trở nên dai dẳng.
Lãi suất của Mỹ đang nằm trong khoảng 5,25% - 5,5%.
Lạm phát tính theo chỉ số giá tiêu dùng (CPI) của Mỹ đã hạ từ 9% vào tháng 6/2022 xuống còn 4,9% vào tháng 4/2023, nhưng vẫn cao hơn nhiều so với mục tiêu 2% của Fed. Đáng ngại hơn, CPI lõi vẫn tăng với tốc độ 5,5% vào tháng 4. Chỉ số chi tiêu tiêu dùng cá nhân (PCE) lõi - thước đo lạm phát ưa thích của Fed - cũng đã tăng 4,7% so với cùng kỳ trong tháng 4/2023.
Vào đầu tháng 5, Chủ tịch Jerome Powell từng ám chỉ rằng chu kỳ tăng lãi suất có thể tạm ngừng trong cuộc họp tháng 6 của Ủy ban Thị trường Mở Liên bang (FOMC). Tuy vậy, biên bản cuộc họp tháng 5 cho thấy một số thành viên tin rằng Fed cần tiếp tục nâng lãi suất, trong khi những người khác dự đoán tăng trưởng chậm lại sẽ loại bỏ nhu cầu thắt chặt hơn nữa.
Các quan chức Fed bao gồm Chủ tịch chi nhánh St. Louis James Bullard và Chủ tịch chi nhánh Minneapolis Neel Kashkari trong những tuần gần đây chỉ ra rằng lạm phát lõi không giảm có thể giữ chính sách tiền tệ thắt chặt trong thời gian dài hơn, và nhiều đợt tăng lãi suất có thể xảy ra vào cuối năm nay.
Lạm phát tại nhiều nền kinh tế lớn đã giảm, nhưng chưa đủ nhanh. Đồng thời, lạm phát lõi tại một số quốc gia vẫn đang cao.
Châu Âu chậm lại
Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) cũng phải đối mặt với tình thế tiến thoái lưỡng nan tương tự như Fed. ECB chỉ tăng lãi suất 25 điểm cơ bản (bps) trong cuộc họp tháng 5. Lãi suất tái cấp vốn chính (MRO) của ngân hàng này đang đạt 3,75%, mức cao nhất kể từ tháng 11/2008.
Lạm phát ở khu vực đồng euro đã tăng nhẹ trong tháng 4 lên 7%. Tuy nhiên, lạm phát lõi đã bất ngờ giảm tốc, tạo ra một cuộc tranh luận về việc ECB nên nâng lãi suất nhanh như thế nào để đưa tốc độ tăng giá cả trở lại mức bình thường.
Nền kinh tế khu vực đồng euro tăng trưởng 0,1% trong quý đầu tiên, thấp hơn kỳ vọng thị trường. Tuy nhiên, vào tuần trước, Chủ tịch Bundesbank (ngân hàng trung ương Đức), ông Joachim Nagel cho biết cần thêm một số đợt tăng lãi suất nữa, ngay cả khi động thái này khiến nền kinh tế của khối rơi vào suy thoái.
“Chúng ta đang ở trong một giai đoạn không dễ dàng chút nào, bởi vì lạm phát rất cứng đầu và không di chuyển theo ý muốn. Vì vậy, [...] ECB cần sẵn sàng tăng lãi suất thêm cho đến khi lạm phát đi xuống”, cựu thành viên ban điều hành Bundesbank Andreas Dombret nói.
“Tất nhiên, [nâng lãi suất] cũng sẽ có những tác động tiêu cực đến nền kinh tế. Nhưng tôi thực sự tin rằng nếu để lạm phát nằm ngoài tầm kiểm soát, những tác động tiêu cực sẽ còn cao hơn. Bởi vậy, để [bảo vệ uy tín] ECB cần tiếp tục hành trình”, ông cho biết thêm.
Lãi suất MRO là lãi suất mà các ngân hàng phải trả để vay tiền từ ECB.
Lạm phát tại Anh vẫn còn cao
Anh đang phải đối mặt với thách thức lạm phát lớn hơn nhiều so với Mỹ và khu vực đồng euro. Lạm phát theo CPI tại Anh hạ từ 10,1% trong tháng 3 xuống còn 8,7% vào tháng 4, cao hơn nhiều so với ước tính của thị trường và dự báo của Ngân hàng Trung ương Anh (BoE) là 8,4%. Trong khi đó, lạm phát lõi đạt 6,8% vào tháng 4, so với chỉ 6,2% của tháng 3.
Trong bối cảnh lạm phát tiếp tục trở nên nghiêm trọng hơn so với kỳ vọng của chính phủ và ngân hàng trung ương, các nhà giao dịch đã đặt cược rằng lãi suất của BoE sẽ cần đi lên hơn nữa để hạn chế đà tăng giá cả.
Ông Sanjay Raja, nhà kinh tế trưởng của Deutsche Bank tại Anh, giải thích: “Các cú sốc về nguồn cung, kỳ vọng lạm phát biến động và khả năng doanh nghiệp nâng biên lợi nhuận có thể khiến giá cả không thể giảm nhanh chóng như các mô hình truyền thống dự báo”.
Deutsche Bank kỳ vọng lãi suất vào cuối chu kỳ thắt chặt của BoE sẽ là 5,25%. Ông Raja cho biết thêm rằng Deutsche Bank dự báo chính sách tiền tệ của Anh sẽ chuyển sang giai đoạn "cao hơn trong thời gian lâu hơn".
Theo dữ liệu từ Refinitiv, thị trường đang đặt cược rằng BoE sẽ nâng lãi suất thêm 25 bps trong cuộc họp tháng 6 với xác suất 92%.
