Chọn mẫu cả khối (Cluster sampling) trong thống kê là gì?

Hình minh họa. Nguồn: questionpro.com

Chọn mẫu cả khối

Khái niệm

Chọn mẫu cả khối trong tiếng Anh là cluster sampling.

Chọn mẫu cả khối (mẫu chùm) là phương pháp tổ chức chọn mẫu, trong đó số đơn vị mẫu được chọn không phải là đơn lẻ mà cùng một lúc chọn ra một khối đơn vị. 

Tiến hành chọn mẫu cả khối

Trong phương pháp này, trước hết tổng thể chung được chia thành các khối (như làng, xã, phường, lượng sản phẩm sản xuất trong 1 khoảng thời gian…). Sau đó, ta chọn ngẫu nhiên một số khối và điều tra tất cả các đơn vị trong khối đã chọn. 

Thường dùng phương pháp này khi không có sẵn danh sách đầy đủ của các đơn vị trong tổng thể cần nghiên cứu. Chẳng hạn điều tra tình hình học tín chỉ của sinh viên, tổng thể sinh viên được sắp xếp thành các lớp tín chỉ chứ không lập danh sách sinh viên và có thể chọn ngẫu nhiên một số lớp để điều tra toàn bộ. 

Nguồn: Netquest

Ví dụ: Chọn mẫu điều tra cá nhân hộ gia đình

Bước 1: lựa chọn ngẫu nhiên một số huyện.

Bước 2: các hộ gia đình được lựa chọn trong các huyện vừa được chọn.

Bước 3: Tất cả cá nhân từ hộ được chọn.

Ưu, nhược điểm của phương pháp chọn mẫu cả khối

Phương pháp chọn mẫu này có ưu điểm là tổ chức gọn nhẹ, giảm được chi phí nhưng nếu số đơn vị được chọn chỉ tập trung vào một số khối thì có thể dẫn đến sai số lớn khi giữa các khối có sự khác biệt nhau nhiều. Cách chọn này thường áp dụng trong điều tra chất lượng sản phẩm mà khi sản xuất xong, sản phẩm đã được đóng kiện.

Chọn mẫu cả khối không xác định số phần tử mẫu cần lấy là bao nhiêu. Mức độ đại biểu của các đơn vị mẫu được chọn trong phương pháp này thường không cao bằng các phương pháp chọn mẫu khác. Do đó chỉ nên áp dụng phương pháp này trong trường hợp giữa các đơn vị trong một khối có sự khác nhau đáng kể song giữa các khối lại giống nhau về bản chất.

(Theo Giáo trình Thống kê doanh nghiệp, NXB Đại học Kinh tế quốc dân)