Câu hỏi khó tiếp theo của Fed: Tại sao nên hạ lãi suất?

Theo Bloomberg, câu hỏi quan trọng nhất mà nền kinh tế và thị trường tài chính phải đối mặt trong năm 2024 không phải là liệu Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) có hạ lãi suất hay không. Vấn đề là tại sao Fed nên làm vậy.

Trong bối cảnh lạm phát đã giảm đáng kể so với mức đỉnh hơn 40 năm, việc hạ lãi suất vào năm tới ngày càng có khả năng xảy ra.

Tuần này, Chủ tịch Fed Jerome Powell và các đồng nghiệp được kỳ vọng là sẽ sử dụng “đồ thị chấm” để dự báo số đợt cắt giảm lãi suất vào năm 2024 - mặc dù có lẽ sẽ không nhiều như các nhà đầu tư mong đợi.

Nếu Fed hạ chi phí đi vay song song với xu hướng hạ nhiệt của lạm phát, đó là tin tốt cho nền kinh tế lớn nhất thế giới và các nhà đầu tư. Điều đó chứng tỏ Fed có thể hạ cánh mềm nền kinh tế - đưa lạm phát quay về mức mục tiêu mà không làm trật nhịp tăng trưởng.

Song, nếu Fed giảm lãi suất vì nền kinh tế đang yếu đi thấy rõ, có nguy cơ suy thoái hoặc thực chất đang suy thoái thì đó lại là một câu chuyện khác. Điều này báo hiệu tỷ lệ thất nghiệp sẽ tăng cao và lợi nhuận doanh nghiệp sẽ sa sút khi nhu cầu sụt giảm mạnh.

Chia sẻ với Bloomberg, bà Diane Swonk, nhà kinh tế trưởng tại KPMG, cho hay: “Nhà đầu tư hẳn muốn Fed giảm lãi suất vì nền kinh tế và lạm phát đã hạ nhiệt, chứ không phải vì nền kinh tế đang suy thoái”.

Lý do khiến ngân hàng trung ương Mỹ hạ lãi suất có thể quyết định số đợt cắt giảm. Các nhà phân tích cho biết, nếu nền kinh tế Mỹ đang hoặc có nguy cơ suy thoái, giới chức Fed có thể sẽ nới lỏng chính sách nhanh chóng và mạnh mẽ. Trong khi đó, họ sẽ giảm lãi suất ít và chậm rãi hơn nếu không có rủi ro đáng kể.

Ngoài ra, tương lai chính trị của Tổng thống Joe Biden sẽ được quyết định một phần bởi cách Chủ tịch Powell chèo lái chính sách.

Giữa lúc cử tri đã không hài lòng với chiến lược quản trị kinh tế của ông Biden do chi phí sinh hoạt tăng cao, vị tổng thống sẽ phải đối mặt với trở ngại lớn hơn để giành được nhiệm kỳ thứ hai nếu Mỹ rơi vào suy thoái.

Bloomberg không nhận thấy nhiều dấu hiệu đáng ngại về nền kinh tế trong báo cáo việc làm tháng 11. Tỷ lệ thất nghiệp đã tụt từ mức 3,9% của tháng 10 xuống còn 3,7%. Tăng trưởng việc làm vẫn ổn định.

Các nhà giao dịch trên thị trường tiền tệ đã điều chỉnh kỳ vọng về các đợt giảm lãi suất sau bản báo cáo.

Hiện tại, họ dự đoán xác suất Fed hạ lãi suất lần đầu vào tháng 3/2023 là chưa đến 50% và có thể ngân hàng trung ương này chỉ giảm chi phí đi vay hơn 1 điểm % trong năm 2024.

Hồi đầu tháng 11, các nhà giao dịch cho rằng Fed sẽ hạ lãi suất lần đầu vào tháng 3 với xác suất 60% và cắt giảm tổng cộng 1,25 điểm % trong cả năm 2024.

Dự đoán của thị trường đang tương quan với dự báo của các nhà phân tích. Các chuyên gia được Bloomberg khảo sát vào tuần trước dự đoán Fed sẽ hạ lãi suất 1 điểm % vào năm tới, lần đầu diễn ra vào tháng 6.

Hơn 2/3 chuyên gia tin tưởng nền kinh tế Mỹ sẽ tránh được suy thoái trong năm 2024 và gần 3/4 cho rằng đợt giảm lãi suất đầu tiên là để phản ứng với xu hướng đi xuống của lạm phát chứ không phải do nền kinh tế co lại.

Cuộc khảo sát còn cho thấy ngân hàng trung ương Mỹ sẽ thận trọng với lạm phát và các dự báo hạ lãi suất. Các chuyên gia dự đoán trong đồ thị chấm được công bố sau cuộc họp tuần chính sách này, ông Powell và đồng nghiệp chỉ dự kiến mức giảm 0,5 điểm % vào năm tới.

“Chúng tôi cho rằng Fed sẽ tránh gợi ý về việc hạ lãi suất trong nửa đầu năm 2024”, nhà kinh tế Brett Ryan của Deutsche Bank cho hay.

Chia sẻ với các sinh viên tại Đại học Spelman hồi đầu tháng 12, ông Powell nói còn “quá sớm” để suy đoán về thời điểm Fed có thể nới lỏng chính sách. Thậm chí ông còn bỏ ngỏ khả năng tăng lãi suất nếu cần để kiềm chế lạm phát.

Theo ông Joseph Lavorgna, nhà kinh tế trưởng tại SMBC Nikkeo Securities America, trong 5 chu kỳ thắt chặt tiền tệ gần đây nhất của Fed, thời gian trung bình từ lần tăng lãi suất cuối cùng tới lần giảm đầu tiên là 8 tháng.

Trong chu kỳ hiện tại, nếu lấy mốc thời điểm Fed tăng lãi suất lần cuối là vào tháng 7, đợt hạ lãi suất đầu tiên có thể diễn ra vào tháng 3/2024.

“Vẫn có khả năng Fed sẽ hạ lãi suất vào tháng 3, từ nay đến lúc đó còn ba báo cáo việc làm nữa để đánh giá”, ông Lavorgna cho hay. Theo vị chuyên gia, thị trường lao động xấu đi và lạm phát giảm nhiệt là lý do để Fed phải hành động.

Ông Lavorgna, người từng làm việc tại Nhà Trắng dưới thời Tổng thống Donald Trump, cho biết cuộc bầu cử tổng thống vào tháng 11 năm tới cũng có thể khiến Fed phải giảm lãi suất trong giai đoạn đầu năm để tránh áp lực chính trị.

Nhà kinh tế trưởng của SMBC dự đoán Fed sẽ giảm lãi suất 1,25 điểm % vào năm tới. Ông nói thêm rằng bấy nhiêu là không đủ để ngăn chặn suy thoái kinh tế nhưng có thể giúp hạn chế thiệt hại.