Bảo vệ người tiêu dùng tài chính (Financial Consumer Protection) là gì? Vai trò

Hình minh hoạ (Nguồn: deurfd)

Bảo vệ người tiêu dùng tài chính

Khái niệm

Bảo vệ người tiêu dùng tài chính trong tiếng Anh được gọi là Financial Consumer Protection.

Bảo vệ người tiêu dùng tài chính là việc một hệ thống luật pháp và tổ chức chính phủ được thiết lập để đảm bảo quyền lợi hợp pháp của người tiêu dùng tài chính cũng như đảm bảo giao dịch và cạnh tranh công bằng, thông tin sản phẩm/dịch vụ tài chính minh bạch trên thị trường tài chính;

Ngăn chặn các tổ chức tài chính thực hiện các hành vi gian lận, trái luật hoặc hưởng lợi bất hợp pháp từ các giao dịch với cá nhân hoặc tổ chức tài chính khác.

Người tiêu dùng tài chính là các cá nhân hoặc tổ chức sử dụng các sản phẩm/dịch vụ tài chính trên thị trường tài chính.

Vai trò của bảo vệ người tiêu dùng tài chính với tài chính toàn diện

Theo thống kê của Ngân hàng Thế giới, mỗi năm thế giới có gần 150 triệu người tiêu dùng mới tham gia vào thị trường tài chính (WB, 2010). 

Sự mất cân đối thông tin về sản phẩm/dịch vụ tài chính giữa người tiêu dùng và tổ chức cung ứng đã đặt nhiều người tiêu dùng tài chính vào thế bất lợi. 

Sự mất cân đối này càng lớn khi kinh nghiệm tài chính của người tiêu dùng thấp và mức độ càng phức tạp của các sản phẩm/dịch vụ tài chính. 

Điều này dẫn đến trường hợp, nhiều tổ chức tài chính một mặt vẫn đảm bảo khách hàng được phục vụ tốt nhưng mặt khác đã lợi dụng lợi thế thông tin để kiếm lời bất chính, gây mất niềm tin vào thị trường tài chính chính thức. 

Do đó, thực hiện bảo vệ người tiêu dùng tài chính với những qui định phù hợp có thể ngăn chặn sự mất cân đối thông tin, gây dựng lại niềm tin cho người tiêu dùng tài chính, khuyến khích họ chủ động tiếp cận đến các sản phẩm/ dịch vụ tài chính chính thức và qua đó thúc đẩy tài chính toàn diện.

Bảo vệ người tiêu dùng là yếu tố quan trọng để có thể thúc đẩy tài chính toàn diện, đặc biệt đối với những người thiếu kinh nghiệm và có hiểu biết hạn chế. 

Năm vấn đề cần minh bạch hóa trong bảo vệ người tiêu dùng được quan tâm đặc biệt:

- Minh bạch về các điều khoản, điều kiện, phí và quyền lợi của người tiêu dùng, đặc biệt đối với khách hàng lần đầu tiên sử dụng dịch vụ, từ đó khách hàng có thể đưa ra quyết định dựa trên cơ sở được thông tin đầy đủ, tránh những ngộ nhận hoặc hiểu lầm không đáng có.

- Minh bạch về trách nhiệm đối với các giao dịch trái phép, bởi không như các sản phẩm dịch vụ truyền thống thường kèm theo yêu cầu kiểm soát chặt chẽ về mặt chứng từ để bảo vệ khách hàng, một số sản phẩm dựa trên công nghệ hiện đại nếu không tuân thủ các yêu cầu lưu vết giao dịch hoặc xác định khách hàng có thể bị lạm dụng gây thất thoát.

- Hỗ trợ khách hàng và giải quyết khiếu nại, khi họ cần phản ánh những vấn đề phát sinh trong giao dịch tài chính. Cơ chế này rất quan trọng để bảo vệ khách hàng tránh khỏi những nhà cung ứng dịch vụ yếu kém và chất lượng dịch vụ thấp, tạo lòng tin cho họ.

- Bảo vệ thông tin/dữ liệu cá nhân của khách hàng.

- Bảo vệ khách hàng tránh khỏi bị truy thu trái phép từ tài khoản giao dịch của họ, như bị chủ nợ xiết nợ, hoặc các khoản truy thu khác.

(Tài liệu tham khảo: Sơ lược về tài chính toàn diện, Trường Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội)