'Việt Nam nên sớm dừng đầu tư nhà máy điện than'

Theo ông Jakob, tiêu thụ điện than đang tăng nhanh chóng ở Việt Nam và sẽ tăng gấp đôi trong giai đoạn 2020 - 2030. Cụ thể, Việt Nam nhập khẩu thuần than kể từ năm 2015 và xu hướng này ngày càng tăng. 

Trong 10 năm tới, lượng nhập khẩu nhiên liệu than cho các nhà máy nhiệt điện sẽ tăng gấp 3 và sẽ tăng gấp 8 lần hiện nay vào năm 2050. Điều này cho thấy, 3/4 tiêu thụ than của Việt Nam là từ nguồn nhập khẩu.

Tuy nhiên, ông nhấn mạnh việc thúc đẩy phát triển năng lượng tái tạo, tiết kiệm năng lượng, phát triển nhiệt điện khí có thể góp phần đảo ngược xu hướng tiêu thụ than hiện nay. 

Do đó, chuyên gia Đan Mạch đưa ra khuyến nghị, Việt Nam cần phải sớm nghiên cứu việc giảm nhu cầu sử dụng than trong tương lai và có hành động sớm trong tiêu thụ điện than. 

Ông tính toán, việc phát thải từ nhiệt điện than cũng gây ra chi phí y tế lớn do tác động từ ô nhiễm. Với kịch bản không có nhà máy điện than hoặc kết hợp có thể giúp giảm 39% phát thải CO2 và giảm chi phí 20 tỷ USD.

"Việt Nam cần sớm dừng đầu tư nhà máy nhiệt điện than mới, tiết kiệm năng lượng cần là ưu tiên để góp phần quan trọng vào giảm phát thải CO2, giảm nhập khẩu nguyên liệu", ông Jakon Stenby Lundsager nói.

Cũng theo vị chuyên gia Đan Mạch, điện gió và điện mặt trời là một phần hệ thống năng lượng trong tương lai, chiếm 10% tổng nguồn điện vào 2030 và sẽ tăng lên 20% vào 2050. 

Nhưng phát triển nguồn điện này Việt Nam cũng gặp thách thức phải mở rộng nhiều hệ thống điện, đầu tư hệ thống lưới và truyền tải điện. Do đó, ông nhấn mạnh, nhà chức trách cần đưa ra khung pháp lý ổn định, đơn giản, minh bạch và tăng cường tính cạnh tranh đối với các dự án năng lượng tái tạo.

Cũng tại lễ công bố, ông Nguyễn Tuấn Anh - Trưởng phòng Kế hoạch - quy hoạch Cục Điện lực và năng lượng tái tạo (Bộ Công Thương) nêu 5 thách thức với phát triển năng lượng Việt Nam. Đầu tiên là nhu cầu năng lượng tăng mạnh đặt ra yêu cầu phải thực hiện tiết kiệm năng lượng theo hướng hiệu quả hơn.

Bên cạnh đó, các nguồn năng lượng như than, dầu đang chiếm ưu thế đã được khai thác, bị phụ thuộc vào nhập khẩu nhiên liệu, phải xây dựng cảng mới để nhập khẩu than và khí.

Tiếp theo, nguồn năng lượng tái tạo có tiềm năng lớn, nhưng đặt ra thách thức trong việc tích hợp điện gió và điện mặt trời trong hệ thống điện, các công cụ chính sách.

Thách thức nữa là cân bằng nguồn điện khi năng lượng tái tạo phát triển. Cuối cùng là thách thức trong giảm phát thải khí nhà kính và chống biến đổi khí hậu, hiện VN chịu áp lực lớn theo cam kết về chống biến đổi khí hậu, đặc biệt khi sử dụng nhiên liệu hoá thạch.