Vì sao OPEC+ tăng sản lượng ngay cả khi nhu cầu yếu?
Reuters đưa tin, quyết định tăng sản lượng dầu thêm 411.000 thùng/ngày trong tháng 6 của OPEC+ được cho là dựa trên “các yếu tố thị trường cơ bản tương đối tốt”. Tuy nhiên, thực tế cho thấy tồn kho dầu chưa đủ thấp để tạo sức ép lên giá, trong khi nhu cầu tại châu Á và triển vọng toàn cầu vẫn bất ổn. Vậy OPEC+ đang toan tính điều gì?
Trong bối cảnh thị trường dầu mỏ toàn cầu hiện nay, có một điều gần như chắc chắn, đó là lý do mà OPEC+ nêu ra cho việc tăng sản lượng không phải là nguyên nhân thực sự.
Trong phiên họp ngày 3/5 vừa diễn ra, 8 quốc gia thành viên OPEC+ đã nhất trí tăng sản lượng thêm 411.000 thùng/ngày trong tháng 6, nâng tổng mức tăng của 3 tháng 4, 5 và 6 lên 960.000 thùng/ngày, tương đương khoảng 44% mức cắt giảm tự nguyện 2,2 triệu thùng/ngày đưa ra trước đó, theo tính toán của Reuters.
Tuyên bố trên website, OPEC cho biết, quyết định tăng sản lượng được đưa ra dựa trên "các yếu tố cơ bản của thị trường tương đối tốt, thể hiện qua lượng dầu lưu kho đang ở mức thấp".
Tuy nhiên, thực tế không có nhiều bằng chứng ủng hộ lập luận này. Dù lượng dầu lưu kho thấp hơn một chút so với mức trung bình 5 năm, nhưng mức chênh lệch đó vẫn chưa đủ để khiến thị trường lo ngại.
Báo cáo tháng 4 của OPEC cho thấy, lượng dầu lưu kho thương mại tại các quốc gia thuộc Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) tính đến cuối tháng 2 đạt 2,7 tỷ thùng, giảm 16,1 triệu thùng so với tháng 1 và thấp hơn 71 triệu thùng so với mức trung bình 5 năm. Nói cách khác, mức lưu kho chỉ thấp hơn khoảng 2,5%, một tỷ lệ hợp lý trong bối cảnh giá dầu tăng từ tháng 9/2024 đến tháng 1/2025 và kinh tế toàn cầu có dấu hiệu chững lại kể từ khi ông Donald Trump tái đắc cử Tổng thống Mỹ.
Trung Quốc, quốc gia nhập khẩu dầu lớn nhất thế giới, không công bố dữ liệu lưu kho chính thức, nhưng nhiều khả năng đã tăng cường tích trữ trong tháng 3 sau khi giảm nhẹ trong 2 tháng đầu năm. Theo tính toán của Reuters, sản lượng dầu nội địa và sản lượng lọc dầu của Trung Quốc trong tháng 3 có mức thặng dư 1,74 triệu thùng/ngày, cho thấy phần lớn dầu nhập về chưa được đưa vào chế biến.
Rõ ràng lượng dầu lưu kho không phải là vấn đề với thị trường dầu mỏ. Vậy OPEC+ đang thực sự muốn gửi thông điệp gì khi viện dẫn “các yếu tố thị trường cơ bản tương đối tốt”?
Một manh mối quan trọng đến từ châu Á, khu vực nhập khẩu dầu lớn nhất thế giới, chiếm đến 60% lượng dầu vận chuyển bằng đường biển toàn cầu. Theo dữ liệu của Kpler, nhập khẩu dầu thô bằng đường biển của khu vực này sau khi giảm nhẹ trong 2 tháng đầu năm đã hồi phục trong tháng 3 và tháng 4, tương ứng đạt 25,27 triệu thùng/ngày và 25,28 triệu thùng/ngày, cao hơn so với 23,31 triệu thùng/ngày của tháng 1 và 23,94 triệu thùng/ngày của tháng 2.
Tuy vậy, lũy kế 4 tháng đầu năm, nhập khẩu dầu thô của châu Á vẫn thấp hơn 280.000 thùng/ngày so với cùng kỳ năm ngoái. Điều này cho thấy chưa thể khẳng định nhu cầu ổn định và mạnh mẽ.
Thực tế, phần lớn sự phục hồi đến từ Trung Quốc. Trong tháng 3, nước này tăng nhập khẩu dầu từ Iran nhằm tranh thủ tích trữ dầu giá rẻ trong bối cảnh lo ngại Mỹ siết trừng phạt. Đến tháng 4, nhập khẩu từ Nga tăng trở lại sau khi giảm trong tháng 3 do các biện pháp thắt chặt của Washington đối với tàu chở dầu Nga.
Triển vọng nhu cầu dầu mỏ những tháng tới cũng đầy bất ổn. Dù từ tháng 5 đến 7 là mùa cao điểm do hoạt động xây dựng và sản xuất nông nghiệp, nhưng cuộc chiến thương mại do Tổng thống Donald Trump khởi xướng bắt đầu ảnh hưởng đến tiêu dùng năng lượng. Mức thuế 145% lên hàng hóa Trung Quốc đã kéo giảm vận tải container và có thể lan sang lĩnh vực hàng không trong thời gian tới. Ngay cả khi căng thẳng hạ nhiệt, chuỗi cung ứng toàn cầu vẫn cần thời gian để hồi phục.
Vậy rốt cuộc OPEC+ đang theo đuổi điều gì?
Có một số giả thiết. Arab Saudi, lãnh đạo Khối OPEC+, có thể đang gây áp lực buộc các thành viên tuân thủ hơn nữa hạn ngạch bằng cách chấp nhận mức giá thấp hơn. Đồng thời, Riyadh cũng có thể đang muốn đáp ứng yêu cầu của Tổng thống Donald Trump về việc hạ giá năng lượng, dù điều này có thể ảnh hưởng đến ngành dầu đá phiến Mỹ mà ông từng cam kết hỗ trợ.
OPEC+ cũng có thể đang sử dụng giá dầu thấp như một công cụ để kìm hãm sản lượng của các đối thủ có chi phí khai thác cao như Mỹ và Brazil.
Tóm lại, trong bối cảnh nguồn cung tăng lên trong khi nhu cầu vẫn yếu, thật khó để đưa ra một viễn cảnh tích cực cho giá dầu trong vài tháng tới.
Phản ứng ban đầu từ thị trường cho thấy điều đó. Giá dầu Brent giảm 3,7% ngay đầu phiên giao dịch châu Á ngày 3/5, xuống còn 58,5 USD/thùng, từ mức 61,29 USD hôm 2/5.
