Sự dừng đột ngột (Sudden Stop) của các dòng vốn là gì?

Hình minh họa. Nguồn: alchetron.com

Sự dừng đột ngột

Khái niệm

Sự dừng đột ngột trong tiếng Anh là Sudden Stop.

Sự dừng đột ngột là sự giảm nhanh chóng của dòng vốn ròng vào một nền kinh tế. Đặc trưng của sự dùng đột ngột là sự đảo chiều nhanh chóng của dòng vốn quốc tế, sự điều chỉnh giá tài sản và sụt giảm sản xuất và tiêu dùng. Sự dừng đột ngột của dòng vốn cũng có thể đi kèm với khủng hoảng tiền tệ hoặc khủng hoảng ngân hàng, hoặc cả hai.

Sự dừng đột ngột của dòng vốn có thể xảy ra do các nhà đầu tư nước ngoài giảm hoặc dừng các dòng vốn vào nền kinh tế, hoặc do chính cư dân của một nước rút tiền ra khỏi nền kinh tế trong nước, tạo ra dòng vốn ra, hoặc cả hai hiện tượng này đều ra ra cùng lúc. 

Do nền kinh tế thường trải qua giai đoạn tăng trưởng và mở rộng mạnh mẽ khiến giá tài sản tăng cao trước khi xảy ra sự dừng đột ngột của dòng vốn, nên khi hiện tượng này xảy ra, chúng có thể có tác động rất xấu tới nền kinh tế, thậm chí dẫn đến suy thoái.

Theo công thức cán cân thanh toán quốc tế, thâm hụt tài khoản vãng lai phải được tài trợ bởi dòng vốn ròng. Nếu những dòng vốn vào lớn hơn số tiền cần thiết để tài trợ cho thâm hụt tài khoản vãng lai của quốc gia, thì dòng vốn dư thừa sẽ được dùng để xây dựng dự trữ tiền tệ.

Nếu xảy ra sự dừng đột ngột của dòng vốn, dự trữ tiền tệ có thể được sử dụng để tài trợ cho thâm hụt tài khoản vãng lai. Tuy nhiên trên thực tế, dự trữ tiền tệ của một nền kinh tế hiếm khi là đủ để thực hiện nhiệm vụ này, vì hầu hết chúng được ngân hàng trung ương sử dụng để chống lại các cuộc tấn công đầu cơ vào đồng nội tệ.

Do đó, thâm hụt tài khoản vãng lai thường giảm nhanh khi xảy ra sự dừng đột ngột của dòng vốn, vì thâm hụt tài khoản vãng lai cần được tài trợ bởi dòng vốn ròng. 

Nếu một cuộc khủng hoảng tiền tệ xảy ra cùng với sự dừng đột ngột của dòng vốn, sự mất giá đồng tiền nội tệ sẽ làm thâm hụt tài khoản vãng lai giảm thêm vì nó kích thích xuất khẩu và làm cho hàng hóa nhập khẩu trở nên đắt đỏ hơn. 

Các sự kiện thường xảy ra khi có sự dừng đột ngột của dòng vốn

Trong một bài nghiên cứu năm 2011 về sự dừng đột ngột của dòng vốn ở 82 quốc gia từ 1970 đến 2007, các nhà kinh tế của Ngân hàng Thế giới đã công bố các kết quả sau:  

Các nhà đầu tư toàn cầu có nhiều khả năng rút hoặc ngừng đầu tư vào các quốc gia có cơ sở xuất khẩu không ổn định (như những nước có nguồn tài nguyên thiên nhiên dồi dào) và hiệu quả kinh tế kém. 

Chế độ tỉ giá hối đoái cứng nhắc và sự hòa nhập lớn với thị trường tài chính khiến các quốc gia như vậy dễ bị tổn thương hơn trước sự dừng đột ngột.  

Cư dân địa phương có nhiều khả năng đầu tư ra nước ngoài (dẫn đến dòng vốn ra) nếu có lạm phát trong nước cao hoặc thặng dư tài khoản vãng lai lớn.

Sự cởi mở về tài chính khiến nền kinh tế dễ bị tổn thương hơn trước những sự dừng đột ngột của dòng vốn do các nhà đầu tư nước ngoài hoặc người dân nước đó gây ra. 

(Theo investopedia)