Những lời nói dối cuối cùng của ông Trump trên ghế Tổng thống Mỹ

Hãng tin AP đã xem xét một số tuyên bố đáng chú ý của Tổng thống Trump trong bài phát biểu chia tay hôm 19/1:

Đại dịch COVID-19

Ông Trump: "Một chính quyền khác sẽ mất 3, 4, 5 năm hoặc thậm chí đến 10 năm để phát triển vắc xin ngừa COVID-19. Chúng tôi thì chỉ mất 9 tháng".

Sự thật: Trên thực tế, chính quyền ông Trump không phát triển bất kỳ vắc xin nào, mà chính các công ty dược phẩm làm việc này. Hơn nữa, một trong hai hãng dược Mỹ có vắc xin đang được sử dụng rộng rãi không nhận tiền trợ cấp nghiên cứu từ chính phủ.

Tuyên bố của ông Trump rằng chính quyền khác phải mất nhiều năm để điều chế vắc xin không thực sự đúng. Vắc xin ngừa COVID-19 tại Mỹ quả thực được phát triển với tốc độ nhanh chóng, song các nước khác cũng đang tham gia điều chế. Vắc xin ngừa COVID-19 không phải thành tựu riêng của Mỹ, càng không phải của riêng chính quyền ông Trump.

Hãng dược Pfizer của Mỹ đã hợp tác phát triển vắc xin với BioNTech của Đức và không nhận tiền hỗ trợ của chính phủ liên bang, dù hãng này được hưởng lợi từ cam kết mua số lượng lớn từ Washington nếu nghiên cứu thành công. Vắc xin của Moderna (trụ sở tại Mỹ) cũng đang được sử dụng rộng rãi.

Bên ngoài nước Mỹ, vắc xin của  AstraZeneca - Đại học Oxford (Anh) đã được cấp phép sử dụng rộng rãi. Sản phẩm của Nga và Trung Quốc cũng đã được tiêm chủng trên quy mô hạn chế.

Thuế

Ông Trump: "Chúng tôi đã thông qua gói cải cách và cắt giảm thuế lớn nhất trong lịch sử Mỹ".

Sự thật: Đạo luật cắt giảm thuế của ông Trump chưa phải là lớn nhất trong lịch sử nước Mỹ.

Tháng 12/2017, ông Trump ban hành Đạo luật Việc làm và Giảm thuế (TCJA) trị giá 1.500 tỷ USD trong 10 năm. Theo Ủy ban Ngân sách Trách nhiệm Liên bang, tính theo tỷ trọng giảm thuế so với tổng quy mô nền kinh tế, đạo luật TCJA chỉ xếp thứ 12.

Đạo luật Thuế Phục hồi Kinh tế (ERTA) mà Tổng thống Ronald Reagan ban hành năm 1981 mới là lớn nhất, tiếp sau đó là đạo luật giảm thuế năm 1945 khi Thế chiến II vừa kết thúc và Mỹ không còn phải chi quá lớn cho quân sự.

Các đạo luật cắt giảm thuế thời hậu Reagan cũng nằm trong danh sách những đợt cải tổ thuế lớn trong lịch sử, bao gồm đạo luật cắt giảm thuế của cựu Tổng thống George W. Bush đầu thập niên 2000 và đạo luật gia hạn các chính sách thuế này do cựu Tổng thống Obama ban hành một thập kỷ sau.

Nền kinh tế Mỹ

Ông Trump: "Chúng tôi cũng đã xây dựng nền kinh tế vĩ đại nhất trong lịch sử thế giới".

Sự thật: Số liệu cho thấy nền kinh tế dưới thời ông Trump không phải vĩ đại nhất trong lịch sử nước Mỹ.

Kể từ thời Herbert Hoover của cuộc Đại Khủng hoảng những năm 1930, ông Trump cũng là tổng thống Mỹ đầu tiên rời nhiệm sở mà thị trường lao động có ít việc làm hơn khi bắt đầu nhiệm kỳ.

Trước đại dịch COVID-19, thị trường lao động Mỹ đúng là có nhiều việc làm nhất trong lịch sử, vì dân số đã tăng lên. Trước cuộc suy thoái hiện tại, tỷ lệ thất nghiệp ở ngưỡng 3,5% - thấp nhất trong hơn 50 năm. Tuy nhiên, tỷ lệ người đang làm việc hoặc tìm việc làm vẫn dưới mức đỉnh năm 2000.

Nhà kinh tế học từng đoạt giải Nobel Paul Romer đã nghiên cứu dữ liệu tăng trưởng kinh tế dưới thời ông Trump. Trước đại dịch, tăng trưởng kinh tế thường niên dưới thời Trump đạt trung bình 2,48%, chỉ nhích nhẹ so với mức tăng 2,41% trong nhiệm kỳ hai của ông Obama. Song, tăng trưởng kinh tế bắt đầu từ năm 1982 dưới thời ông Reagan trung bình đạt 4,2%/năm.

Ông Trump: "Chúng tôi đã tạo dựng lại thị trường việc làm và đạt được tỷ lệ thất nghiệp thấp kỷ lục cho người Mỹ gốc Phi, gốc Tây Ban Nha, gốc Á và phụ nữ, nói chung là cho hầu hết mọi người".

Sự thật: Thị trường việc làm đã chững lại vào năm 2017, năm đầu tiên ông Trump nắm quyền. Số việc làm tạo mới giảm từ gần 2,5 triệu vào năm 2016 (năm tại vị cuối cùng của ông Obama) xuống còn khoảng 2 triệu trong năm 2017.

Tỷ lệ thất nghiệp thấp trong thời kỳ trước đại dịch không còn nữa. COVID-19 đã khiến nền kinh tế Mỹ mất 10 triệu việc làm và biến ông Trump trở thành vị tổng thống đầu tiên kể từ thời Herbert Hoover chứng kiến việc làm giảm so với đầu nhiệm kỳ.

Số lượng việc làm tại Mỹ hiện tại đã giảm hơn 2,8 triệu so với khi ông Trump nhậm chức. Riêng tháng 12/2020, nước Mỹ mất 140.000 việc làm. Cộng đồng người Mỹ gốc Phi, gốc Tây Ban Nha và phụ nữ bị mất việc nhiều nhất.

Ông Trump: "Chúng tôi đã xây dựng lại ngành chế tạo của Mỹ, mở ra hàng nghìn nhà máy mới và đưa nhãn hiệu mỹ miều 'Made in the USA' quay trở lại".

Sự thật: Số lượng việc làm trong lĩnh vực chế tạo của Mỹ đã giảm 60.000 so với khi ông Trump nhậm chức. Bất chất những thành tựu trước đại dịch, ngành chế tạo của Mỹ vẫn chưa được "xây dựng lại".

Trước đại dịch và dưới thời ông Trump, Mỹ có thêm 500.000 việc làm trong lĩnh vực chế tạo, cao hơn so với con số gần 400.000 đạt được trong nhiệm kì hai của ông Obama.

Tuy nhiên, ngay cả trước đại dịch, số lượng việc làm trong ngành chế tạo của Mỹ vẫn thấp hơn so với năm 2001 khoảng 4,3 triệu. Năm 2001 chính là thời điểm Trung Quốc gia nhập WTO và hàng hóa giá rẻ từ Trung Quốc ồ ạt tràn vào Mỹ.

Cuộc nổi dậy tại Điện Capitol

Ông Trump: "Toàn bộ người dân Mỹ đều kinh hoàng trước cuộc bạo loạn vào Điện Capitol. Bạo lực chính trị là hành vi tấn công vào các giá trị mà chúng ta theo đuổi. Hành vi này không thể được dung thứ".

Sự thật: Bình luận trên phù hợp với phản ứng của hầu hết người dân Mỹ nhưng lại bỏ qua vai trò của ông Trump trong việc khuấy động làn sóng giận dữ của người ủng hộ trước khi họ xông đến chiếm đóng Điện Capitol.

Trong nhiều tháng liền, ông Trump đưa ra hàng chục cáo buộc sai sự thật về gian lận bầu cử, sau đó kêu gọi người ủng hộ tuần hành về thủ đô Washington và cuối cùng kích động họ tiến về Điện Capitol và "chiến đấu điên cuồng".

Khi cuộc nổi dậy bùng nổ, ông Trump đã phát một video kêu gọi người ủng hộ "trở về nhà ngay bây giờ", song vẫn lặp lại cáo buộc "đây là một cuộc bầu cử gian lận" và nói thêm "tôi yêu quý các bạn, các bạn rất đặc biệt".

Hạ viện đã luận tội ông Trump, cáo buộc ông kích động cuộc nổi dậy. Sau nhiều ngày im lặng, Lãnh đạo đa số Thượng viện Mitch McConnell - một đồng minh thân cận của ông Trump, đã lên tiếng chỉ trích tổng thống kích động bạo loạn, dắt mũi công chúng.

Trung Quốc

Ông Trump: "Chúng tôi đã áp các mức thuế cao ngất, chưa từng có đối với Trung Quốc. Mối quan hệ thương mại giữa hai nước đang thay đổi nhanh chóng, hàng tỷ USD đang đổ vào nước Mỹ, nhưng COVID-19 đã buộc chúng tôi phải đi theo một hướng khác".

Sự thật: Khẳng định quen thuộc của ông Trump sai lệch nghiêm trọng.

Thật sai lầm khi cho rằng Mỹ chưa bao giờ áp thuế lên hàng hóa Trung Quốc. Trong một số trường hợp, ông Trump chỉ áp thuế cao hơn trước kia chứ không phải tổng thống đầu tiên đánh thuế Trung Quốc.

Cũng rất sai lầm khi cho rằng Trung Quốc là phía phải trả thuế quan. Thuế quan mà chính phủ Mỹ thu được chủ yếu đến từ các doanh nghiệp và người tiêu dùng Mỹ chứ không phải Trung Quốc. Thuế quan chủ yếu hoặc hoàn toàn là do người dân Mỹ đóng khi phải mua hàng với giá cao hơn.