Năm 2020 sắp hết, Trung Quốc chỉ mới hoàn thành một nửa cam kết mua hàng với Mỹ

Sau gần hai năm thương chiến và nhiều tháng đàm phán, hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đã ký kết thỏa thuận thương mại giai đoạn một vào ngày 15/1/2020.

Trọng tâm của thỏa thuận là cam kết hàng của Trung Quốc. Trong hai năm 2020 và 2021, Trung Quốc hứa hẹn mua thêm ít nhất 200 tỷ USD hàng hóa và dịch vụ Mỹ từ mốc 186 tỷ USD của năm 2017. Đổi lại, Mỹ sẽ hạ thuế quan đối với 120 tỷ hàng hóa Trung Quốc từ 15% xuống còn 7,5%.

Khá nhiều chuyên gia từng nhận định việc Trung Quốc mua thêm hàng hóa của Mỹ là không thực tế. Quá trình hoàn thành mục tiêu mua hàng càng trở nên khó khăn hơn khi đại dịch COVID-19 bùng phát, khiến nhu cầu nhập khẩu của Trung Quốc giảm mạnh.

Dựa vào dữ liệu thương mại mới nhất của Mỹ, hôm 23/12, Viện Kinh tế Quốc tế Peterson (PIIE) cho biết trong giai đoạn tháng 1 - 11 năm nay, Trung Quốc đã mua khoảng 82 tỷ USD hàng hóa và dịch vụ của Mỹ, chỉ hơn một nửa so với mục tiêu mua hàng năm 2020 là 159 tỷ USD.

Dữ liệu của PIIE cũng cho thấy, lượng hàng hóa thuộc tất cả các danh mục mà Trung Quốc mua trong 11 tháng qua còn hụt khá nhiều so với mức cam kết cả năm. Trung Quốc mua ít sản phẩm năng lượng nhất, trong khi đó lại sắp hoàn thành mục tiêu mua nông sản.

PIIE không theo dõi giá trị dịch vụ mà Trung Quốc mua từ Mỹ vì các dữ liệu này không được báo cáo theo cơ sở hàng tháng.

Mối quan hệ giữa hai siêu cường Mỹ - Trung đã xấu đi rất nhiều dưới thời Tổng thống Trump. Chiến tranh thương mại khiến hai nước áp thuế quan lên hàng trăm tỷ USD của nhau. Trong năm 2020, Mỹ và Trung Quốc còn xung đột về công nghệ, nguồn gốc của đại dịch COVID-19 và luật an ninh quốc gia Hong Kong.

Chính quyền ông Trump đã áp lệnh trừng phạt hàng chục quan chức chính phủ Trung Quốc và Hong Kong, đe dọa cấm TikTok và WeChat vận hành tại Mỹ, cấm doanh nghiệp sử dụng công nghệ Mỹ cung ứng hàng hóa cho Huawei Technologies và liên tục liệt các công ty Trung Quốc vào danh sách đen thương mại,... Càng về cuối nhiệm kỳ, ông Trump dường như càng mạnh tay với chính quyền Bắc Kinh hơn.

Tổng thống đắc cử Joe Biden, người dự kiến nhậm chức vào ngày 20/1/2021, cho biết ông sẽ không ngay lập tức dỡ bỏ thuế quan do chính quyền ông Trump áp lên Trung Quốc.

Trước tiên, ông Biden muốn tiến hành một đánh giá toàn diện về quá trình thực thi thỏa thuận thương mại giai đoạn một và sau đó hội ý cùng các đồng minh của Mỹ để phát triển một "chiến lược nhất quán" để kiềm chế Trung Quốc.