Kinh tế học hành vi (Behavioral Economics) là gì? Ví dụ thực tiễn

Hình minh hoạ. Nguồn: cmu.edu

Kinh tế học hành vi 

Khái niệm

Kinh tế học hành vi trong tiếng Anh là Behavioral Economics.

Kinh tế học hành vi là những nghiên cứu về tâm lí học liên quan đến quá trình ra quyết định kinh tế của các cá nhân và tổ chức. Hai câu hỏi quan trọng nhất trong lĩnh vực này là:

1. Liệu các giả thiết về ích lợi hay tối đa hoá lợi nhuận của các nhà kinh tế học có phải là các ước tính đúng về hành vi thực tế của con người?

2. Liệu các cá nhân có tối đa hoá lợi ích kì vọng chủ quan?

Bản chất kinh tế học hành vi

Trong một thế giới lí tưởng, mọi người đều đưa ra các quyết định tối ưu mang lại ích lợi và độ thoả mãn cao nhất. Một con người lí trí biết tự kiểm soát bản thân và không bị tác động bởi các yếu tố bên ngoài và do đó biết được điều gì là tốt nhất cho bản thân. Tuy nhiên kinh tế học hành vi chỉ ra rằng con người phi lí trí và không thể đưa ra lựa chọn tốt nhất cho mình. 

Kinh tế học hành vi dựa trên tâm lí học và kinh tế học để khám phá lí do tại sao đôi khi mọi người đưa ra quyết định phi lí trí, và tại sao và làm thế nào hành vi của họ không tuân theo dự đoán của các mô hình kinh tế. 

Các quyết định như trả bao nhiêu cho một tách cà phê, có nên đi học cao học hay không, có nên theo đuổi lối sống lành mạnh, tiết kiệm bao nhiêu cho cuộc sống khi nghỉ hưu, v.v. là những quyết định mà hầu hết mọi người đưa ra vào một lúc nào đó cuộc sống. 

Kinh tế học hành vi tìm cách giải thích lí do tại sao một cá nhân quyết định chọn lựa A, thay vì lựa chọn B.

Ví dụ thực tiễn về áp dụng kinh tế học hành vi

Các công ty đang ngày càng kết hợp việc sử dụng kinh tế học hành vi để tăng doanh số bán sản phẩm của họ. Năm 2007, giá của iPhone 8GB được công bố là  600 USD và nhanh chóng giảm xuống còn 400 USD. Tại sao họ phải làm thế nếu giá trị nội tại của điện thoại là 400 USD? 

Nếu Apple bán điện thoại với giá 400 USD ngay từ đầu, phản ứng ban đầu về mức giá trên thị trường điện thoại thông minh có thể là tiêu cực vì bị cho là quá đắt. Nhưng bằng cách giới thiệu điện thoại với mức giá cao hơn và hạ giá xuống còn 400 USD, người tiêu dùng tin rằng họ đang có được một khoản hời và doanh số của Apple tăng vọt.

Ngoài ra, hãy xem xét một nhà sản xuất xà phòng sản xuất cùng một loại xà phòng nhưng bán chúng với các nhãn mác khác nhau để thu hút nhiều nhóm khách hàng. Một loại nhãn mác quảng cáo đây là loại xà phòng dành cho tất cả mọi người dùng, loại khác quảng cáo đây là loại xà phòng dành cho người có làn da nhạy cảm. 

Nhóm khách hàng thứ hai sẽ không mua sản phẩm nếu bao bì không ghi rõ rằng đây là loại xà phòng dành cho da nhạy cảm. Họ lựa chọn loại xà phòng có nhãn da nhạy cảm mặc dù nó là cùng một sản phẩm với các loại sản phẩm có nhãn mác thông thường.

(Theo: investopedia.com)