FT: Nga nêu điều kiện cho Ukraine gia nhập EU

Financial Times dẫn lời 4 nguồn thạo tin cho biết Moscow và Kiev đang thảo luận về việc tạm dừng các hành động thù địch, hy vọng tiến tới một thỏa thuận chung. Trong đó, Ukraine sẽ từ bỏ nỗ lực trở thành thành viên của NATO để đổi lấy các đảm bảo an ninh và cơ hội gia nhập EU.

Dự thảo văn kiện “ngừng bắn” không đề cập đến ba yêu cầu cốt lõi ban đầu của Nga, gồm “phi phát xít hóa”, “phi quân sự hóa” và bảo vệ pháp lý đối với tiếng Nga tại Ukraine, các nguồn tin nói thêm.

Ngày 29/3, phái đoàn của hai bên sẽ gặp mặt tại Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ) cho vòng đàm phán hòa bình thứ 4. Động thái nhượng bộ của Nga xuất hiện trong bối cảnh  cuộc tấn công trên bộ kéo dài một tháng của nước này đang bị đình trệ do khó khăn về hậu cần và sự phản kháng dữ dội của Ukraine.

Song, Ukraine và phương Tây vẫn hoài nghi về ý định của Tổng thống Vladimir Putin. Họ e ngại rằng ông Putin có thể sử dụng các cuộc đàm phán như một màn hỏa mù để khôi phục lực lượng đang kiệt quệ của mình và lên kế hoạch cho một cuộc tấn công mới.

Ông David Arakhamia, đồng minh của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và là thành viên trong phái đoàn đàm phán của Kiev, cho biết các bên đã gần đạt được thỏa thuận về các đảm bảo an ninh và cơ hội gia nhập EU của Ukraine.

Song, ông vẫn kêu gọi thận trọng về triển vọng cho một bước đột phá. Theo vị quan chức, “tất cả mọi vấn đề” đều đã được đem ra thảo luận “từ đầu” nhưng “rất nhiều điểm” vướng mắc vẫn chưa được giải quyết.

Một nguồn tin khác cho biết Ukraine đang lo ngại rằng Nga thay đổi quan điểm gần như từng ngày, không chỉ về sức ép quân sự mà còn các yêu cầu khác như “phi quân sự hóa” Kiev.

Tờ Interfax dẫn lời phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov nói Nga “không thể và sẽ không chia sẻ về tiến độ” vì điều đó chỉ gây hại cho quá trình đàm phán. “Thật không may, hiện tại, chúng tôi không thể đề cập đến bất kỳ thành tựu hay đột phá đáng kể nào”, ông Peskov nhấn mạnh.

Là một phần của thỏa thuận đình chiến đang được cân nhắc, Ukraine cũng sẽ hạn chế phát triển vũ khí hạt nhân hoặc xây dựng các căn cứ quân sự nước ngoài, bên cạnh việc từ bỏ giấc mơ NATO.

Đổi lại, Ukraine sẽ được đảm bảo an ninh từ Nga, Mỹ, Anh, Canada, Pháp, Đức, Trung Quốc,… nếu bị tấn công. Nội dung này tương tự Điều khoản số 5 của NATO, yêu cầu các thành viên của liên minh phải hỗ trợ lẫn nhau nếu một nước bị kẻ địch tấn công.

Tuy nhiên, bất kỳ thỏa thuận tiềm năng nào trong tương lai đều phải được các nước bảo lãnh đồng ý và được quốc hội của những nước này phê chuẩn, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky lưu ý hồi cuối tuần qua.

Do nguyện vọng tham gia NATO được phản ánh trong hiến pháp Ukraine nên lựa chọn từ bỏ hay không sẽ phải được đưa ra trưng cầu dân ý. Do đó, theo ông Zelensky, Ukraine sẽ đưa ra thỏa thuận (nếu có) ra trưng cầu dân ý trong vài tháng trước khi điều chỉnh hiến pháp. Tính chung, quá trình này có thể cần ít nhất một năm để hoàn thành.

Nếu hai bên đạt được thỏa thuận ngừng bắn, các bộ trưởng ngoại giao của Ukraine và Nga sẽ gặp nhau để soạn thảo các văn bản riêng biệt nhằm hoàn thiện các đảm bảo an ninh và những vấn đề khác.

Sau đó, Tổng thống Putin và người đồng cấp Zelensky có thể sẽ phải gặp nhau để bàn luận sâu hơn, dù phát ngôn viên Dmitry Peskov nói Điện Kremlin hiện chưa tính tới việc sắp xếp một cuộc gặp như vậy.