Cấu trúc tài chính doanh nghiệp là gì? Đặc điểm cấu trúc tài chính doanh nghiệp

Hình minh họa (Nguồn: Dreamstime)

Cấu trúc tài chính doanh nghiệp

Khái niệm

Hệ thống tài chính là một thực thể phức tạp về cấu trúc và chức năng ở mọi nơi trên thế giới. Nó bao gồm nhiều tổ chức khác nhau như: Ngân hàng, các công ty bảo hiểm, các quĩ tương hỗ, các thị trường cổ phiếu và trái phiếu...

Cấu trúc tài chính doanh nghiệp là nền tảng để xây dựng nên hệ thống tài chính, giúp nền kinh tế duy trì khỏe mạnh và năng động. 

Cấu trúc tài chính của các nước đều có những điểm khác nhau, trong đó tín dụng ngân hàng được cung cấp chủ yếu bởi các tổ chức nhận tiền gửi; tín dụng phi ngân hàng được cung cấp bởi các trung gian tài chính còn lại; trái phiếu bao gồm các chứng khoán nợ chuyển nhượng được như trái phiếu công ty, thương phiếu; cổ phiếu bao gồm các cổ phiếu phát hành mới. (Theo Giáo trình Ngân hàng Thương mại, NXB Thống kê)

Cấu trúc tài chính doanh nghiệp ở một số nước

Đặc điểm cấu trúc tài chính doanh nghiệp

Từ số liệu bảng trên và qua kiểm chứng thực tế, cấu trúc tài chính doanh nghiệp có những đặc điểm cơ bản sau:

Cổ phiếu không phải nguồn tài trợ quan trọng nhất cho doanh nghiệp

Bởi vì các phương tiện truyền thông đã tập trung quá nhiều sự chú ý vào thị trường cổ phiếu, khiến cho nhiều người có cảm giác rằng cổ phiếu là nguồn tài trợ quan trọng nhất cho các doanh nghiệp hiện nay.

Tuy nhiên thực tế lại không phải như vậy. Bảng trên chỉ ra rằng, cổ phiếu chỉ chiếm một tỉ trọng rất nhỏ trong cấu trúc tài chính doanh nghiệp mà thôi .

Việc phát hành chứng khoán nợ và chứng khoán vốn không phải là kênh chủ yếu để tài trợ cho hoạt động doanh nghiệp

Đối với Mỹ thì trái phiếu có vai trò lớn hơn nhiều so với cổ phiếu, tuy nhiên cả hai nguồn này cũng chỉ chiến 43% cấu trúc tài chính, tức chưa đạt được mức 50%. Đối với các nước còn lại, tỉ trọng này còn nhỏ hơn nhiều.

Tài chính gián tiếp trong nhiều trường hợp đóng vai trò quan trọng hơn nhiều tài chính trực tiếp

Tài chính trực tiếp là việc bán các chứng khoán như cổ phiếu và trái phiếu trực tiếp cho các nhà đầu tư. Tại Mỹ, nguồn tài trợ bằng trái phiếu và cổ phiếu chiếm tới 43% tổng nguồn vốn của doanh nghiệp, điều này nói lên vai trò quan trọng của tài chính trực tiếp trong hệ thống tài chính của Mỹ.

Các trung gian tài chính, đặc biệt là các ngân hàng, là nguồn tài trợ vốn quan trọng nhất cho các doanh nghiệp

Từ bảng trên cho thấy, nguồn vốn tài trợ cho doanh nghiệp được cấu thành chủ yếu từ tín dụng ngân hàng và tín dụng của các trung gian tài chính phi ngân hàng. Tại các nước phát triển thì tín dụng ngân hàng vẫn chiếm tỉ trọng lớn nhất trong các loại hình tài trợ.

Hệ thống tài chính là một trong lĩnh vực được điều tiết nhiều nhất trong nền kinh tế

Hệ thống tài chính là lĩnh vực được quan tâm điều tiết nhất bởi chính phủ các nước. Chính phủ điều tiết thị trường tài chính chủ yếu là để thúc đẩy việc cung cấp thông tin và để bảo đảm sự ổn định của hệ thống tài chính.

Chỉ những công ty lớn, nổi tiếng mới dễ dàng tiếp cận thị trường chứng khoán để huy động vốn

Các cá nhân và các công ty nhỏ thường không huy động vốn qua kênh phát hành chứng khoán, mà thay vào đó, họ thường đi vay các ngân hàng.

Thế chấp tài sản là đặc điểm phổ biết của các hợp đồng vay nợ đối với hộ gia đình cũng như doanh nghiệp

Thế chấp là việc đem tài sản của mình làm vật bảo đảm cho khoản vay. Khoản vay có thế chấp, hay khoản vay có bảo đảm, là hình thức tín dụng phổ biến nhất đối với các hộ gia đình cũng như doanh nghiệp.

Các hợp đồng nợ có đặc trưng gồm những điều khoản có tính pháp lí đặc biệt phức tạp nhằm điều chỉnh người vay

Một số người chưa từng đọc một bản hợp đồng tín dụng nào thường nghĩ rằng, hợp đồng tín dụng thực chất là một giấy nhận nợ (IOU), nên sẽ không có gì phức tạp ngoài một mẩy giấy nhận nợ và cam kết trả nợ của người vay.

Thực tế thì không phải vậy, các hợp đồng tín dụng của ngân hàng vô cùng phức tạp về mặt pháp lí, là một chứng thư gồm nhiều trang, bao gồm nhiều điều khoản qui định cụ thể người vay chỉ được làm những gì với khoản tiền vay được. (Theo Giáo trình Ngân hàng Thương mại, NXB Thống kê)