Các mức giá bị quản chế (Administered prices) là gì?

Các mức giá bị quản chế

Khái niệm

Các mức giá bị quản chế trong tiếng Anh là Administered prices.

Các mức giá bị quản chế là giá của hàng hóa hoặc dịch vụ theo lệnh của chính phủ hoặc cơ quan quyền hành tập trung, trái ngược với các lực lượng thị trường về cung và cầu. Các mức giá bị quản chế đã xuất hiện trong các chế độ cộng sản như Liên Xô và bị nhiều nhà kinh tế đánh giá là không hiệu quả và không bền vững.

Trong nền kinh tế thị trường, một số mức giá bị quản chế có thể tồn tại dưới dạng giá trần hoặc khống chế giá thuê.

Các hệ thống kinh tế kế hoạch hóa tập trung như Liên Xô cộng sản và Cuba sử dụng các biện pháp kiểm soát giá bao quát (Cuba hiện vẫn tiếp tục). Trong cả hai ví dụ này, thị trường thực phẩm và hàng tiêu dùng được đặc trưng bởi sự thiếu hụt kinh niên.

Hàng dài người thất nghiệp, chờ phát chẩn là một thực tế của cuộc sống tại Liên Xô, và một thị trường đen phát triển mạnh đã tồn tại để bổ sung cho các nhu cầu chưa được đáp ứng. Những nỗ lực nhằm hạn chế giá cả trong một nền kinh tế, ví dụ như Ủy ban An toàn công cộng trong Cách mạng Pháp và Giáo hoàng Hoàng đế La Mã vào thế kỉ thứ ba, phần lớn đều không thành công. 

Lí thuyết kinh tế học cổ điển có mục đích giải thích tại sao kiểm soát giá có xu hướng dẫn đến sự thiếu hụt. Đường cung có độ dốc đi lên, nghĩa là giá cao hơn tương ứng với nguồn cung lớn hơn. Đường cầu có độ dốc đi xuống, do đó giá cao hơn ứng với cầu thấp hơn. Nếu một mức giá được đặt thấp hơn giá cân bằng thị trường - điểm mà tại đó hai đường cong giao nhau - lượng cung sẽ nhỏ hơn lượng cầu: nói cách khác, sẽ có sự thiếu hụt. 

Giá bị quản chế trong nền kinh tế thị trường

Về lí thuyết, các nền kinh tế tư bản không hoàn toàn lảng tránh giá cả. Ví dụ về giá bị quản chế là việc kiểm soát giá và khống chế giá thuê. Kiểm soát giá thường được áp đặt để duy trì khả năng chi trả của một số hàng hóa nhất định và để ngăn chặn tình trạng đục khoét giá cả trong thời kì thiếu hụt (ví dụ như xăng, dầu). Khống chế và ổn định giá thuê được sử dụng để hạn chế việc tăng tiền thuê tại một số thành phố. 

Khống chế giá thuê được sử dụng để giữ giá nhà ở mức phải chăng tại nhiều thành phố, nhưng nhu cầu về những căn hộ giá rẻ này vượt xa nguồn cung.

(Theo Investopedia)