95% số doanh nghiệp xã hội có thể phá sản, ngừng hoạt động nếu dịch COVID-19 kéo dài hết năm

Luật doanh nghiệp định nghĩa Doanh nghiệp xã hội là doanh nghiệp giải quyết các vấn đề xã hội, đồng thời dùng ít nhất 51% tổng lợi nhuận năm để tái đầu tư mục tiêu xã hội như đã đăng kí. 

Ngoài ra, một số doanh nghiệp hoạt động tương tự như các doanh nghiệp xã hội nhưng chưa đăng kí theo qui định của pháp luật. Hiện Việt Nam có khoảng 1.000 doanh nghiệp xã hội đã đăng kí và 22.000 doanh nghiệp tạo tác động xã hội (đã bao gốm nhóm đã đăng kí).

Theo báo cáo về tác động của dịch COVID-19 tới doanh nghiệp xã hội của Trung tâm khởi nghiệp sáng tạo và trường Đại học Kinh tế Quốc dân, 30% số doanh nghiệp xã hội sẽ có nguy cơ phá sản nếu dịch bệnh tiếp tục kéo dài tới quí III/2020. Theo một kịch bản tệ hơn, 86% số DNXH sẽ phá sản và 9% tạm dừng hoạt động nếu dịch bệnh kéo dài tới hết năm.

Để đối phó tình hình, một số doanh nghiệp xã hội (DNXH) đã lựa chọn bỏ phần "xã hội" để tập trung vào phần "doanh nghiệp". Bằng cách chú trọng vào khâu kinh doanh để có dòng tiền tích cực hơn, các DNXH có thể sẽ phải đánh đổi bằng cách bỏ hoặc giảm thiểu đóng góp xã hội để sinh tồn.

Báo cáo chỉ rõ, nếu tình hình dịch COVID-19 tiếp tục diễn biến phức tạp tới quí III, 59% số DNXH sẽ tạm ngừng toàn bộ các hoạt động hỗ trợ nhóm hưởng lợi để chuyển sang mô hình kinh doanh thương mại. Nếu dịch bệnh kéo dài hết năm, 100% số doanh nghiệp được khảo sát cho biết sẽ ngừng các sứ mệnh xã hội.

"Nhu cầu cấp thiết nhất mà một DNXH mong muốn từ Chính phủ chính là cho vay hỗ trợ hoạt động kinh doanh với lãi suất thấp và thủ tục hành chính giúp doanh nghiệp và người lao động tiếp cận được khoản hỗ trợ tuyên bố gần đây", báo cáo viết.

Dù vậy, trước khi trông chờ vào khoản hỗ trợ từ các tổ chức, bao gồm chính phủ, các DNXH đã bắt đầu điều chỉnh việc tổ chức lại bộ máy kinh doanh. 

50% số DNXH đã nhanh chóng giảm nhân sự trong mùa dịch bệnh. 45% vẫn giữ nguyên bộ máy nhân sự, và 5% công ty tăng qui mô lực lượng lao động.

Bên cạnh đó, cách tổ chức doanh nghiệp cũng thay đổi. Các hoạt động đều phải chuyển sang hình thức trực tuyến: từ điều hành (64% số doanh nghiệp), marketing - bán hàng (55%), cách người lao động làm việc (41%), phân phối, giao hàng (36%).

5% số DNXH điều chỉnh tăng về sản phẩm, trong đó 9% DNXH xác nhận thị trường công ty đã tăng lên sau khi dịch COVID-19 bùng phát. Tất cả đều thuộc nhóm công ty cung cấp sản phẩm nông nghiệp hữu cơ. Một số doanh nghiệp thuộc nhóm này thậm chí còn tăng trưởng về doanh thu.

Bên cạnh đó, số DNXH mất quá nửa doanh du và quá nửa về lợi nhuận đều ở mức rất cao - 75%. 10% số DNXH giảm 31%-50% doanh thu trong khi 5% số DNXH mất 31%-50% lợi nhuận.

Hiện tại, một số DNXH có khoản thu từ tài trợ quốc tế đều chậm, hoãn hoặc dừng giải ngân. Phần lớn doanh nghiệp thuộc nhóm đó hoạt động trong lĩnh vực trị liệu, đào tạo nghề, tạo việc làm cho người khuyết tật).

"Tôi là chủ doanh nghiệp, bản thân tôi là người khuyết tật vận động hai chi dưới, phải ngồi xe lăn hoàn toàn, nên bị hạn chế về quyền lợi vay vốn ngân hàng. Hơn nữa do đặc thù địa phương là một tỉnh miền núi nên các chế độ quan tâm hỗ trợ người khuyết tật làm kinh doanh là rất yếu kém, nên tôi rất mong được chính phủ, tạo tác động hỗ trợ cho tôi được tiếp cận nguồn vay vốn ngân hàng", một chủ doanh nghiệp cho biết.

Theo báo cáo, 64% số DNXH đang muốn nhận khoản vay lãi suất thấp ở trạng thái rất cấp bách, 36% số DNXH mong muốn nhận hỗ trợ tiền đền bù cho nhân viên nghỉ việc do dịch và 36% muốn giảm bớt thủ tục hành chính để người lao động và doanh nghiệp tiếp cận các gói hỗ trợ.