SSI Research: Qui mô thị trường TPDN năm 2019 tăng mạnh nhưng vẫn quá nhỏ bé so với khoảng 8,2 triệu tỉ đồng qui mô tín dụng

Tổng quan về thị trường trái phiếu năm 2019, Báo cáo thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam 2019 vừa được Bộ phận phân tích Công ty Chứng khoán SSI (SSI Research) phát hành cho biết, tổng số trái phiếu phát hành cả năm là 280.141 tỉ đồng, tương đương 93,2% giá trị chào bán và tăng 25% so với năm 2018.

Theo thống kê công bố từ Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX) và từ các doanh nghiệp được SSI Research tổng hợp, trong năm 2019, có 211 doanh nghiệp thực hiện chào bán tổng cộng 300.588 tỉ đồng trái phiếu, chia làm 807 đợt phát hành trong đó có 12 đợt phát hành không thành công. 

Hầu hết các doanh nghiệp phát hành dưới hình thức riêng lẻ, chỉ có khoảng 6% phát hành ra công chúng bởi các ngân hàng thương mại. Có duy nhất một lô phát hành trái phiếu quốc tế trị giá 300 triệu USD của VPB vào 17/7/2019 với kì hạn 3 năm, lãi suất 6,25%/năm và trái phiếu được niêm yết tại Sở giao dịch Chứng khoán Singapore.

Lượng phát hành lớn trong năm đã khiến quy mô thị trường TPDN tăng mạnh từ 9,01% GDP (2018) lên khoảng 11,3% GDP (2019), tổng lượng TPDN lưu hành đạt gần 670 nghìn tỉ đồng.

Theo SSI Research đánh giá, mặc dù quy mô thị trường tăng trưởng liên tục qua các năm nhưng hiện kênh trái phiếu doanh nghiệp vẫn có quy mô khá nhỏ bé so với các kênh huy động vốn khác. Nền kinh tế vẫn dựa nhiều vào tín dụng ngân hàng, tổng quy mô tín dụng tại cuối 2019 khoảng 8,2 triệu tỉ đồng, tương đương tới 138,4% GDP và gấp tới 12,3 lần quy mô thị trường trái phiếu doanh nghiệp.

Dẫn thống kê của Ngân hàng Châu Á (ADB), SSI Research cho biết tổng quy mô thị trường trái phiếu Việt Nam (gồm cả TPCP và TPDN) tại 30/9/2019 là 95,37 tỉ USD, tương đương 37,6% GDP – là mức tương đương với Philippines nhưng còn cách khá xa Trung Quốc, Thái Lan (xấp xỉ 60% GDP). Các nước càng phát triển thì tỉ trọng kênh trái phiếu trên GDP càng lớn như Nhật Bản là 214% GDP; Hàn Quốc là 120% GDP…

Tóm lại, SSI Research đánh giá thị trường trái phiếu, đặc biệt là TPDN, mở rộng là xu hướng tất yếu và phù hợp định hướng phát triển thành kênh huy động vốn trung dài hạn cho nền kinh tế, thay thế dần cho kênh tín dụng, tạo sự cân bằng và nâng cao chất lượng thị trường tài chính.

Tuy nhiên, TPDN vẫn là kênh đầu tư khá mới mẻ tại Việt Nam, sự phát triển nhanh giai đoạn vừa qua tiềm ẩn những rủi ro nhất định cần được nhận diện và điều chỉnh bởi cơ quan quản lý để đảm bảo sự phát triển lành mạnh và bền vững của thị trường.

SSI Research lo ngại một thực tế rằng các nhà đầu tư cá nhân đang tham gia nhiều hơn trong các đợt phát hành vừa qua, cả trên thị trường sơ cấp và thứ cấp. Trong khi các nhà đầu tư cá nhân vốn thường bị hạn chế về khả năng tiếp cận thông tin cũng như kinh nghiệm đầu tư đang tham gia ngày một tích cực hơn. 

"Đây là một rủi ro cho không chỉ người tham gia đầu tư mà cho cả sự ổn định của thị trường", SSI Research nhấn mạnh.