Vì sao các ngân hàng lại đua nhau phát hành trái phiếu trong năm 2019?

Các ngân hàng đẩy mạnh phát hành trái phiếu

Theo báo cáo thị trường trái phiếu doanh nghiệp năm 2019 của CTCP Chứng khoán SSI (SSI Research), các ngân hàng thương mại (NHTM) và doanh nghiệp bất động sản là những tổ chức phát hành chính trên thị trường. 

Trong năm 2019, các NHTM đã phát hành 115.422 tỉ đồng trái phiếu, chiếm tỉ trọng lớn nhất (41,2%) trong tổng lượng trái phiếu doanh nghiệp phát hành.

Cụ thể, có 19 NHTM phát hành trái phiếu trong năm 2019 trong đó có 12 NHTM niêm yết và 7 NHTM chưa niêm yết. Các NHTM chào bán 117.130 tỉ đồng trái phiếu và phát hành được 115.022 tỉ đồng, tương ứng tỉ lệ thành công là 98,2%. Kì hạn bình quân là 4,1 năm và lãi suất bình quân là 7,04%/năm và là nhóm có lãi suất trái phiếu thấp nhất thị trường. 

Ngoại trừ BIDV và VietinBank có các đợt chào bán ra công chúng trong nước và VPBank thực hiện chào bán trái phiếu quốc tế, hầu hết các NHTM đều phát hành dưới hình thức riêng lẻ.

Tổng hợp lượng trái phiếu các NHTM đã phát hành trong năm 2019

Tiêu chuẩn Bassel II khiến nhiều ngân hàng đẩy mạnh phát hành trái phiếu kì hạn dài

Các chuyên gia của SSI nhận định việc đẩy mạnh phát hành trái phiếu kì hạn dài của ngân hàng đang giúp họ cải thiện hệ số an toàn vốn tối thiểu (CAR) theo Basel II đồng thời tăng tỉ trọngnguồn vốn trung dài hạn. 

Đáng chú ý, có 81.360 tỉ đồng trái phiếu, tương đương 70,7% tổng lượng phát hành của các ngân hàng có kì hạn từ 3 năm trở xuống với lãi suất chủ yếu là dưới 7%/năm (tương đương lãi suất kì hạn 1 năm tại nhiều ngân hàng).

Trái phiếu những kì hạn từ 2 - 3 năm vẫn là vốn trung dài hạn nhưng có lãi suất thấp hơn hẳn so với trái phiếu kì hạn 5 năm và có thể giúp các ngân hàng giảm được tỉ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn (LDR) do ảnh hưởng từ Thông tư 22. 

Ví dụ trái phiếu SHB có kì hạn bình quân 2,23 năm và lãi suất trung bình 6,85%, thấp hơn lãi suất tiết kiệm kì hạn 1 năm là 7%. 

Theo thống kê của SSI Research, có 11/19 ngân hàng đã phát hành trái phiếu kì hạn dài trên 5 năm trong đó nhiều nhất là BIDV, VietinBank, SeABank, LienVietPostBank. Lãi suất các khoản trái phiếu kì hạn dài đều trội hơn hẳn, ở mức 7,5% - 8,5%/năm.

Quán quân phát hành nhiều nhất thuộc về BIDV với tổng cộng 18.371 tỉ đồng trái phiếu được phát hành các kì hạn từ 6 - 15 năm trong đó 45,7% là trái phiếu kì hạn 6 năm nhưng có kèm theo cam kết mua lại sau 1 năm lưu hành. VietinBank cũng phát hành 5.500 tỉ đồng trái phiếu các kì hạn 7 - 15 năm chủ yếu dưới hình thức phát hành ra công chúng. 

Ai đã mua trái phiếu ngân hàng?

Báo cáo của SSI cho thấy các công ty chứng khoán là một trong những tổ chức mua nhiều trái phiếu ngân hàng nhất. Nhóm công ty chứng khoán mua 31.500 tỉ đồng, chiếm gần 40% lượng phát hành các kì hạn 3 năm trở xuống. 

Trong khi đó, nhiều lô phát hành chỉ ghi bên mua chung chung là "tổ chức trong nước". Theo SSI Research, lượng mua này là rất lớn nên ngoài các định chế tài chính thì khó có đơn vị nào có đủ năng lực để tham gia (tính đến 30/9/2019, tổng vốn chủ sở hữu của các công ty chứng khoán tại Việt Nam chỉ là 77.800 tỉ đồng). 

Nhà đầu tư cá nhân chỉ mua các trái phiếu 6 - 10 năm của BIDV, VietinBank, SeABank và TPBank với tổng giá trị 12.084 tỉ đồng với lãi suất dao động từ 8% - 9,5% (có lãi suất thả nổi), một khoảng lãi suất hợp lí tương ứng với kì hạn dài.