Số nhân tiền (Money Multiplier) là gì?

Số nhân tiền (tiếng Anh: Money Multiplier) mô tả cách để một lượng tiền gửi ban đầu dẫn đến sự gia tăng cuối cùng lớn hơn trong tổng cung tiền.

11-08-2019

09-08-2019

Hình mình họa. Nguồn WordPress

Số nhân tiền (Money Multiplier)

Định nghĩa

Số nhân tiền trong tiếng Anh gọi là Money Multiplier. Đây là một hệ số phản ánh khả năng sinh sôi của tiền trong lưu thông.

Để hiểu rõ hơn về số nhân tiền, cần làm rõ các thuật ngữ liên quan

(1) Lượng tiền cơ sở

Lượng tiền cơ sở là toàn bộ lượng tiền mặt lưu hành và lượng tiền dự trữ trong các ngân hàng. Ta có:

MB = C + R

Trong đó:

C là tiền mặt

R là tiền dự trữ trong các ngân hàng

(2) Mức cung tiền

Để kiểm soát mức cung tiền, ngân hàng trung ương phải kiểm soát được lượng tiền cơ sở và số nhân tiền.

Mức cung tiền được xác định theo công thức:

MS = m_m x MB

Trong đó:

m_{_m}: số nhân tiền

MS: mức cung tiền

MB: lượng tiền cơ sở (lượng tiền mạnh)

Cách xác định số nhân tiền

Trên góc độ lí thuyết số nhân tiền được xác định theo công thức sau:

m_m= 1/r_d

Ngân hàng trung ương có nhiều khả năng kiểm soát mức cung tiền, song trên thực tế khả năng này cũng bị hạn chế do một số nguyên nhân:

- Sự rò rỉ ra ngoài lưu thông

- Những khoản dự trữ dư thừa (tùy ý) có thể có.

Như vậy công thức xác định số nhân tiền như trên chỉ tồn tại ở dạng lí thuyết, khi toàn bộ khối lượng tiền tệ được giao dịch qua ngân hàng và các ngân hàng trung gian thực hiện đúng tỉ lệ dự trữ bắt buộc.

Trên thực tế, số nhân tiền được tính theo MS1. Ta có:

R = RR + ER

Trong đó

RR: tổng số tiền dự trữ bắt buộc

ER: tổng số tiền dự trữ tùy ý

Với giả định ER khác 0

R = r_d x D x ER

Do MB = C + R nên MB = C + r_d x D + ER

hay có thể viết lại như sau: MB = D (r_d + C/D + ER/D)

Suy ra