Nhập khẩu thủy sản vào Nhật Bản: Xu hướng tiêu dùng

Theo Thương vụ Việt Nam tại Nhật Bản, nhu cầu cao về chất lượng và độ tươi ngon của sản phẩm, cấu trúc hệ thống phân phối hàng hóa phức tạp là những lý do khiến người Nhật sẵn sàng chấp nhận trả giá tương đối cao để mua sản phẩm thủy sản.

Người tiêu dùng Nhật Bản nhìn chung rất có ý thức giữ gìn sức khỏe. Thị trường thực phẩm và đồ uống Nhật Bản tiếp tục tập trung phát triển các sản phẩm đa chức năng, nhiều dinh dưỡng và tốt cho sức khỏe.

Mức độ tiêu thụ thủy sản phụ thuộc phần lớn vào địa điểm sống và độ tuổi của người tiêu dùng. 

Hơn 1/3 người Nhật từ 60 tuổi trở lên và việc ăn cá đã gắn liền với cuộc sống thường ngày trong suốt cuộc đời của họ. 

Đối với người tiêu dùng lớn tuổi, sự an toàn của sản phẩm thủy sản là yếu tố quan trọng nhất khi mua hàng, được quan tâm trước tiên so với chất lượng và giá cả.

Thương vụ Việt Nam tại Nhật Bản dẫn số thống kê của Global Data cho biết, nhìn chung mức độ tiêu thụ thủy sản tại Nhật Bản ở nữ giới cao hơn so với nam giới, ở người sống ở thành thị cao hơn so với người sống ở nông thôn.

Bên cạnh đó, do tác động của quá trình đô thị hóa liên tục tại Nhật Bản, quy mô hộ gia đình đang thu hẹp và hiện tại hơn một phần ba số hộ gia đình ở Nhật Bản chỉ gồm một thành viên.

Ngoài ra, tỷ lệ phụ nữ đi làm nhiều hơn đang khiến người Nhật có xu hướng tìm kiếm những cách tiêu thụ thủy sản thuận tiện hơn trước. Phụ nữ có vai trò quan trọng trong nhu cầu tiêu thụ thủy sản, vì họ có xu hướng quyết định loại thực phẩm sẽ mua.

Sự thay đổi cơ bản này trong hành vi tiêu dùng khiến cho doanh số bán các sản phẩm thủy sản tiện lợi tăng lên nhanh chóng. 

Các sản phẩm thủy sản tiện lợi (cá rút xương, dễ nấu hoặc đã chế biến sẵn) được đóng gói trong túi cỡ nhỏ/vừa, được bán với giá cả phải chăng tại tất cả các chuỗi siêu thị lớn và siêu thị địa phương. 

Bên cạnh đó, lượng tiêu thụ các sản phẩm thủy sản đông lạnh đã tăng gấp hai lần trong 20 năm qua; và các sản phẩm thủy sản đông lạnh cũng đang thu hút nhiều sự chú ý hơn trong ngành bán lẻ và phân phối.

Người tiêu dùng Nhật Bản rất nhạy cảm với sự thay đổi theo mùa, bắt nguồn từ một trong những quan niệm chính trong văn hóa ẩm thực Nhật Bản là thực phẩm nên được tiêu thụ vào đúng mùa có chất lượng ngon nhất.

Ví dụ, mùa tốt nhất để ăn cá tuyết, cá hồi và cá ngừ là vào mùa đông, khi hàm lượng chất béo ở mức cao nhất. Trong khi đó, mùa xuân là thời điểm tốt nhất để ăn cá nóc cũng như thịt cá voi. 

Thời đại hiện nay, do hầu hết loại thực phẩm đều có sẵn quanh năm, quan niệm tiêu thụ thực phẩm theo mùa mặc dù ít nhiều bị suy giảm những vẫn có tác động lớn đến thói quen tiêu dùng của nhiều người dân Nhật Bản.

Ngoài việc căn cứ theo mùa, xu hướng tiêu dùng sản phẩm thủy sản của người Nhật còn dựa trên các sự kiện xã hội và các ngày lễ lớn. 

Ví dụ trong văn hóa Nhật Bản, việc tặng quà người thân hoặc đồng nghiệp vào những dịp quan trọng là một truyền thống lâu đời; và một hộp trứng cá trích muối hoặc cá hồi là những lựa chọn rất phổ biến để làm quà tặng trong hai dịp lễ lớn vào giữa năm và cuối năm.