Phương Tây muốn áp trần giá dầu Nga ở mức 40-60 USD/thùng: Cẩn thận 'gậy ông đập lưng ông'

Theo Bloomberg, trong các cuộc thảo luận gần đây, phương Tây đã và đang nghiên cứu một số cách để hạn chế nguồn thu từ dầu mỏ của Nga, đồng thời giảm thiểu tác động đến nền kinh tế của chính họ.

Tại hội nghị thượng đỉnh G7 tuần trước, các nhà lãnh đạo đã nhất trí xem xét các lựa chọn để giới hạn giá bằng cách cấm các dịch vụ bảo hiểm và vận tải cần thiết cho việc vận chuyển dầu Nga, trừ khi dầu được mua dưới một mức giá đã thỏa thuận.

Mức giá cụ thể sẽ phục thuộc vào điều kiện thị trường. Trước đợt biến động giá vào hôm 4/7, dầu thô của Nga đã được giao dịch đâu đó quanh mốc 80 USD/thùng. 

Nguồn tin của Bloomberg cho biết, phạm vi giá trần có thể là từ chi phí cận biên của Nga cho đến giá dầu trước cuộc xung đột tại Ukraine. Chính quyền Tổng thống Biden cho rằng mức trần 40 USD/thùng là quá thấp, hai nguồn tin cho biết.

Đầy rẫy rủi ro

Mục đích của việc áp giá trần là cắt nguồn tài trợ của Nga cho cuộc xung đột tại Ukraine. Tuy nhiên, nếu phương Tây triển khai kế hoạch một cách kém hiệu quả, rủi ro là giá dầu sẽ tăng vọt.

Để tăng cường sức ảnh hưởng của các cấm vận, Washington thường ban hành thêm các biện pháp trừng phạt thứ cấp. Song, cho đến nay, chính quyền ông Biden vẫn tránh dùng đến biện pháp này trong trường hợp của Nga. Theo nguồn tin của Bloomberg, việc sử dụng trừng phạt thứ cấp cùng với giá trần có thể xem như giải pháp cuối cùng.

Một quan chức cho biết chính quyền Tổng thống Biden đang có nhiều cuộc họp mỗi tuần nhằm biến đề xuất áp giá trần thành hiện thực. Quan chức này nói thêm rằng nỗ lực sẽ còn được tăng cường trong những tuần tới.

Trong khi áp giá trần đã được đề cập trong thông cáo của G7, nhiều người hoài nghi rằng phương Tây có thể đạt được một thoả thuận trong tương lai gần hay không. 

Một vấn đề đáng chú ý là cơ chế của đề xuất áp giá trần. Liên minh châu Âu (EU) sẽ buộc phải đưa ra các miễn trừ đối với lệnh trừng phạt mà khối đã thông qua vào đầu tháng 6, bởi EU đã nhất trí cấm hoàn toàn các dịch vụ bảo hiểm và vận tải liên quan đến lĩnh vực dầu mỏ của Nga sau nhiều tuần đàm phán căng thẳng giữa các quốc gia thành viên.

Các biện pháp trừng phạt của EU đòi hỏi sự nhất trí và sự ủng hộ của tất cả 27 quốc gia thành viên. Anh cũng sẵn sàng đưa ra hạn chế đối với các công ty bảo hiểm và nhà cung cấp dịch vụ của mình, theo nguồn tin của Bloomberg.

Mỹ lo ngại rằng lệnh cấm của châu Âu nói chung sẽ góp phần khiến giá dầu tăng vọt tới 185 USD/thùng và nhiều khả năng dẫn đến suy thoái toàn cầu. Cùng với Anh, EU nắm giữ hầu hết thị trường bảo hiểm toàn cầu và Nga sẽ gặp khó khăn trong việc vận chuyển sản phẩm của mình nếu không được tiếp cận với các dịch vụ đó.

Không đủ quyền lực thị trường

Các nước G7 và EU đã đồng ý loại bỏ dần việc nhập khẩu dầu của Nga. Nhưng sau quyết định này, Moscow đã tìm cách tăng xuất khẩu cho những người mua khác với mức chiết khấu cao. Nga vẫn đang thu được hơn 600 triệu USD/ngày từ dầu thô, ngay cả khi bị một số quốc gia xa lánh.

Chia sẻ với CNBC, nhà phân tích Neil Atkinson nhận định: “[Ý tưởng áp giá trần] chỉ có thể thành công nếu phương Tây có thể kéo được tất cả các nhà sản xuất chủ và đặc biệt là các nước tiêu thụ dầu mỏ hàng đầu ngồi xuống làm việc với nhau..."

Cùng quan điểm, ông Amrita Sen - Giám đốc bộ phận nghiên cứu của Energy Aspects, bình luận: “Thành thật mà nói, tôi không tin cơ chế của phương Tây sẽ thành công. Họ chưa suy nghĩ thấu đạo,  chưa nói chuyện với Ấn Độ và Trung Quốc [hai nhà nhập khẩu dầu lớn nhất của Nga vào thời điểm hiện tại]”.

Ông Atkinson cho rằng Trung Quốc và Ấn Độ đã “hưởng lợi rất nhiều” từ dầu thô giá rẻ của Nga. Dầu Nga đã được bán với mức chiết khấu từ 30 USD trở lên khi so sánh với dầu Brent. Ông cũng nhấn mạnh việc Trung Quốc và Ấn Độ không cùng phương Tây lên án chiến dịch quân sự của Nga.

Hơn nữa, vị chuyên gia lưu ý rằng trong bất kỳ tình huống nào, người Nga chắc chắn sẽ không chỉ biết đứng nhìn, trái lại họ có thể chơi đùa với nguồn cung dầu và khí đốt.

“Phương Tây thực sự nghĩ rằng Nga sẽ đồng ý với kế hoạch này? Và liệu Nga sẽ thực sự chấp nhận và không hề trả đũa? Ý tưởng về giá trần về lý thuyết thì rất hay, nhưng sẽ không hiệu quả trong thực tế”, nhà phân tích Atkinson bày tỏ.

Về vấn đề bảo hiểm hàng hải, Phó Chủ tịch cấp cao của công ty nghiên cứu năng lượng Rystad, ông  Claudio Galimberti cho biết Trung Quốc có thể vì mục tiêu địa chính trị mà "chấp nhận bảo hiểm của Nga", thay cho phương Tây. 

Dữ liệu mới nhất cho thấy Trung Quốc đã chi gấp đôi từ tháng 3 đến tháng 5 để mua dầu, khí đốt và than đá của Nga. Ấn Độ nhập khẩu 5,1 tỷ USD trong cùng kỳ, gấp hơn 5 lần giá trị của một năm trước.

Phản tác dụng

Để mang lại hiệu quả, ý tưởng về giá trần do Mỹ đưa ra cần tạo đủ động lực để các quốc gia khác muốn tham gia. Người mua dầu sẽ cần tiếp cận với giá thấp hơn và các dịch vụ chính như bảo hiểm để vận chuyển hàng hóa. Mức giới hạn cũng phải đủ để đảm bảo Nga sẽ tiếp tục xuất khẩu.

Ông Claudio Galimberti, Phó Chủ tịch cấp cao của công ty nghiên cứu năng lượng Rystad cho biết, thực tế là Nga có thể quyết định không bán với giá trần, đặc biệt khi giá này gần với chi phí cận biên. 

Mỹ cũng đang cân nhắc một số công cụ thực thi tiềm năng, bao gồm các hạn chế với những công ty vận tải biển chở dầu với giá cao hơn mức trần và trừng phạt những ngân hàng, tổ chức tạo điều kiện cho các giao dịch vượt giới hạn giá.

Theo RT, Khi chính phủ Nhật Bản đưa ra ý tưởng giá trần vào đầu tuần này, cựu Tổng thống Nga Dmitry Medvedev đã cảnh báo rằng hành động này thực sự có thể dẫn đến việc Tokyo phải trả 300 USD cho một thùng dầu.