Khi châu Âu rơi vào suy thoái, kinh tế Nga dần cải thiện

Theo The Economist, trong những ngày gần đây, người dân Nga đang đăng lên mạng internet những đoạn video hướng đến khán giả tại châu Âu với cảnh tượng bếp ga bật ở mức cao nhất và cháy một cách vô nghĩa trong nhiều ngày liên tục.

Chi phí để thực hiện hành động trên ở những thủ đô châu Âu như Berlin hay Paris có thể lên tới hàng trăm EUR. Còn tại Moscow, cái giá phải trả cho lượng khí đốt này có thể chỉ rơi vào khoảng vài ruble (một euro đổi được khoảng 60 ruble). 

Trò chế nhạo của người Nga với những khán giả châu Âu trông có vẻ trẻ con. Nhưng hành động này cũng gợi ra một sự thật: cuộc chiến kinh tế giữa Nga và phương Tây đang ở một thời điểm khó đánh giá hơn kém.

Trong khi châu Âu đứng trước bờ vực của một cuộc suy thoái sâu, tình hình kinh tế Nga lại đang dần cải thiện bất chấp cả nghìn lệnh trừng phạt.

Đòn đau từ cuộc xung đột

Các lệnh trừng phạt của phương Tây nhằm đáp trả việc Moscow tấn công Ukraine đã khiến triển vọng kinh tế dài hạn của Nga bị tổn hại. Các dự báo chỉ ra rằng việc ngăn nền kinh tế lớn thứ 9 thế giới tiếp cận với công nghệ và chuyên môn nước ngoài đã hạ tiềm năng tăng trưởng của Nga xuống chỉ còn một nửa.

Sản lượng khí đốt và dầu, mạch sống của nền kinh tế Nga, đang giảm 3% so với trước xung đột. Con số này được dự đoán sẽ còn thấp hơn một khi các lệnh cấm vận của châu Âu có hiệu lực vào đầu năm sau.

Trong 6 tháng đầu của cuộc xung đột, khoảng 250.000 đến 500.000 người Nga đã rời khỏi đất nước, theo ông Liam Peach tại công ty tư vấn Capital Economics. Nhiều người trong số họ có học thức và được trả lương cao.

Quyết định động viên một phần giáng thêm một đòn khác vào nền kinh tế Nga. Một cuộc rút tiền gửi ồ ạt (bank run) nhỏ đã xảy ra khi người dân một lần nữa lo ngại về tương lai của nền kinh tế.

Theo ước tính của The Economist, người dân Nga đã rút 14 tỷ USD tiền gửi chỉ trong tháng 9, bằng 1/3 so với khi xung đột bắt đầu hồi tháng 2. Thêm khoảng 300.000 người nhiều khả năng cũng đã rời bỏ quê hương.

Lực lượng lao động suy giảmđang làm trầm trọng thêm vấn đề thiếu nhân công và lạm phát của Nga. Lạm phát toàn phần đã giảm mạnh kể từ mức đỉnh. Nhưng áp lực giá trong những ngành dịch vụ yêu cầu nhiều nhân công đang trở nên nghiêm trọng hơn.

Suy thoái kết thúc

Bất chấp những khó khăn trên, suy thoái tại Nga có khả năng đã kết thúc. Còn nhiều nghi ngờ xung quanh dữ liệu tổng sản phẩm quốc nội (GDP) chính thức được phía Moscow công bố. Tuy vậy, sự cải thiện của tình hình kinh tế Nga còn được thể hiện ở nhiều nguồn thông tin khác.

Chỉ báo hoạt động hiện tại (CAI) của ngân hàng Goldman Sachs so sánh tình trạng của nền kinh tế với tháng trước. Dữ liệu chỉ ra rằng hoạt động kinh tế tại Nga đang sôi động hơn nhiều so với nhiều quốc gia châu Âu.

Chỉ số đo lường chi tiêu của ngân hàng Sberbank đã chao đảo sau lệnh động viên nhưng sau đó cũng đã tăng trở lại. 

Sản lượng của ngành công nghiệp xe hơi, mới vài tháng trước đây gần như đã giảm xuống con số 0, nay cũng đã bật tăng. Các nhà sản xuất Nga dường như đã xoay sở để tìm được nguồn cung từ các nước ngoài phương Tây.

Nhập khẩu hàng tháng tính theo USD của Nga hiện nay gần như chắc chắn đã vượt qua mức trung bình của năm ngoái.

Trong dự báo mới nhất được công bố hôm 11/10, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) đã nâng triển vọng kinh tế Nga trong năm nay. Vào tháng 4, IMF từng cho rằng GDP của Nga sẽ giảm tới 8,5%.

Hiện tổ chức này dự kiến mức sụt giảm chỉ là 3,4%. Rõ ràng, việc quy mô nền kinh tế Nga vẫn thu hẹp không phải là điều đáng mừng. Nhưng ít nhất, tốc độ suy giảm ở mức có thể quản lý được.

Các dữ liệu kinh tế cho thấy Nga có thể tiếp tục cuộc xung đột. Vào cuối tháng 9, Moscow đã đưa ra dự thảo ngân sách cho giai đoạn 2023 - 2025. Theo bà Elina Ribakova thuộc Viện Tài chính Quốc tế, ngân sách dành cho quốc phòng trong giai đoạn này sẽ tăng mạnh, đặc biệt liên quan tới “an ninh” nội bộ.