Học thuyết về lãnh đạo dựa trên cơ sở tố chất (Trait theory of leadership) là gì?

Hình minh họa. Nguồn: TTEC

Học thuyết về lãnh đạo dựa trên cơ sở tố chất

Khái niệm

Học thuyết về lãnh đạo dựa trên cơ sở tố chất trong tiếng Anh là The trait-based leadership theory hoặc Trait theory of leadership.

Học thuyết về lãnh đạo dựa trên cơ sở tố chất là học thuyết về lãnh đạo ra đời sớm nhất. 

Học thuyết về lãnh đạo dựa trên cơ sở tố chất cho rằng lãnh đạo phải là những người có tố chất siêu phàm, phải có những giá trị vượt trội so với đông đảo những người còn lại và chính những tố chất siêu phàm và giá trị vượt trội vốn có do tạo hóa ban tặng đó đã giúp họ trở nên xuất chúng và trở thành những người đứng đầu một quốc gia, một bộ tộc, một tôn giáo hay một tổ chức nào đó. (Yukl & Van Fleet, 1992)

Các học giả và các nhà nghiên cứu về lãnh đạo của giai đoạn này (1930s - 1940s) đã tiến hành nghiên cứu và đã nhận ra rằng tố chất vượt trội, giá trị vượt tội như vô cùng mạnh mẽ, vô cùng quyết đoán, vô cùng mưu lược, có tầm nhìn chiến lược hơn người là những nhân tố cơ bản, chính yếu để giúp một ai đó trở thành lãnh đạo. 

Chính vì lẽ đó, các nhà lãnh đạo trong thời kì này là những người có quyền lực vô biên và họ thường điều hành cấp dưới của họ thông qua quyền lực vô biên đó. 

Các nhà lãnh đạo dựa trên cơ sở tố chất là người như thế nào?

Hiện thân của các nhà lãnh đạo trong thời kì này là những người đứng đầu các quốc gia, các tướng lĩnh, các chủ doanh nghiệp, chủ trang trại. Họ là những người đứng mũi chịu sào, những người cầm cân nảy mực trong mọi hoạt độn của xã hội, cộng đồng và tổ chức.

Họ nghĩ ra việc và cầm tay chỉ việc cho các cấp dưới của mình, còn những người cấp dưới chỉ biết thực thi công việc được giao một cách thụ động.

Phong cách lãnh đạo, điều hành này về thực chất là điều hành thông qua mệnh lệnh và thuần túy định hướng công việc (The task-based approach).

Bên cạnh những yếu tố thuộc về tố chất, các học giả như Bass (1990) cũng cho rằng kĩ năng, kinh nghiệm sống cũng như trận mạc là những nhân tố vô cùng quan trọng cùng bổ trợ cho các tố chất vượt trội vốn có để giúp cho các nhà lãnh đạo chèo lái con thuyền của mình. (Theo Giáo trình Quản trị Kinh doanh, NXB Đại học Kinh tế quốc dân)