Cổ phần hoá doanh nghiệp Nhà nước vẫn loay hoay với đất vàng

Cổ phần hoá đạt 28% yêu cầu đề ra

Báo cáo của Bộ Tài chính, năm 2019 mới có 9 doanh nghiệp được cấp có thẩm quyền phê duyệt phương án cổ phần hóa. Tuy nhiên, trong đó chỉ có 3 doanh nghiệp thuộc danh mục các doanh nghiệp cổ phần hóa theo Danh mục doanh nghiệp Nhà nước hoàn thành cổ phần hóa theo từng năm giai đoạn 2017-2020.

Tính lũy kế giai đoạn 2016 – 2019, cả nước đã có 168 doanh nghiệp được cấp có thẩm quyền phê duyệt phương án cổ phần hóa với tổng giá trị doanh nghiệp là 443.056 tỷ đồng; trong đó, giá trị vốn nhà nước là 206.694 tỷ đồng. Như vậy quá trình cổ phần hoá mới đạt 28% kế hoạch.

. (Ảnh: KT)

Về thoái vốn, năm 2019 đã có 13 doanh nghiệp thuộc danh mục ban hành theo Quyết định số 1232 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Danh mục doanh nghiệp có vốn nhà nước thực hiện thoái vốn giai đoạn 2017 - 2020,  thực hiện thoái vốn với giá trị 896 tỷ đồng, thu về 1.839 tỷ đồng.

Từ năm 2017 -2019, thoái vốn nhà nước tại 92 đơn vị với giá trị 4.704 tỷ đồng, thu về 8.964 tỷ đồng. Như vậy, việc triển khai thoái vốn Nhà nước mới đạt 7,8% kế hoạch.

Các doanh nghiệp sau cổ phần hóa vẫn có xu hướng tăng trưởng ổn định, tỷ lệ vốn nhà nước góp tại các công ty cổ phần có xu hướng dịch chuyển gắn liền với quá trình tái cơ cấu, cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước. Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ tại 180 doanh nghiệp cổ phần, chủ yếu tập trung tại các Tập đoàn, Tổng công ty lớn và các doanh nghiệp cung ứng, sản phẩm, dịch vụ công ích sau khi thực hiện cổ phần hóa.

Tuy nhiên, vẫn còn một số doanh nghiệp sau cổ phần hóa hoạt động kém hiệu quả, kinh doanh thua lỗ nên không bảo toàn được vốn chủ sở hữu.

Xử lý đất đai vẫn là vướng mắc lớn nhất

Ông Đặng Quyết Tiến, Cục trưởng Cục Tài chính doanh nghiệp, Bộ Tài chính đánh giá, cổ phần hóa, thoái vốn có tác động tích cực tới sự phát triển của thị trường chứng khoán, nâng cao hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp sau cổ phần hóa. Hầu hết các doanh nghiệp Nhà nước, sau cổ phần hóa đều sản xuất, kinh doanh có hiệu quả, nộp ngân sách và thu nhập của người lao động được nâng lên.

Nhưng hiện tại, tiến độ cổ phần hóa, thoái vốn, phê duyệt phương án cơ cấu lại chậm, không đạt được theo kế hoạch đã đề ra. Nguyên nhân là do một số bộ, ngành, địa phương, tập đoàn kinh tế, tổng công ty Nhà nước còn chưa thực sự nghiêm túc triển khai kế hoạch cổ phần hóa, thoái vốn, cơ cấu lại doanh nghiệp Nhà nước. Vai trò, nhận thức, trách nhiệm của người đứng đầu doanh nghiệp, đơn vị còn chưa cao, chưa quyết liệt trong việc đổi mới hoạt động của doanh nghiệp, công khai minh bạch, đúng quy định pháp luật, đảm bảo nguyên tắc thị trường, chống lợi ích nhóm trong cổ phần hóa và thoái vốn nhà nước, ông Tiến phân tích.

“Quá trình cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước cần có nhiều thời gian để xử lý vướng mắc về tài chính, đất đai, lao động trong giai đoạn trước cổ phần hóa, những tồn tại của lịch sử làm kéo dài thời gian thực hiện cổ phần hóa. 

Đặc biệt là vấn đề về đất đai, phương án sử dụng đất phải được doanh nghiệp cổ phần hoá chuẩn bị, đưa ra phê duyệt xác định rõ diện tích đất trả về địa phương quản lý, diện tích đất đưa vào tài sản doanh nghiệp sau đó tiến hành cổ phần hoá. Những vướng mắc về đất đai đang là khó khăn lớn của các doanh nghiệp cổ phần hoá” - ông Tiến nói.