Chiến thắng của Trung Quốc tại WTO không khiến ông Trump từ bỏ thương chiến

Đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer cho biết báo cáo công bố ngày 15/9 của WTO "xác nhận" tính đúng đắn của chính sách đối ngoại mạnh bạo của Tổng thống Donald Trump. Theo Bloomberg, chính sách này đang tìm cách loại bỏ các tổ chức đa phương như WTO.

Dù phán quyết của WTO mang lại cho Trung Quốc một chiến thắng trên giấy, quyết định này lại không có nhiều ý nghĩa vì Mỹ đã gây nhiều khó khăn cho WTO bằng cách ngăn chặn quá trình bổ nhiệm nhân sự mới cho cơ quan phúc thẩm của tổ chức này.

Ông Chad Bown - thành viên cấp cao tại Viện Kinh tế Quốc tế Peterson, nhận định rằng Washington có thể tuyên bố phán quyết của WTO là "không có giá trị" vì hiện tại WTO không có cơ quan phúc thẩm.

"Không bên nào chiến thắng trong cuộc tranh chấp này", ông Bown nói. "Mỹ, Trung Quốc và đặc biệt là WTO đều là những kẻ thua cuộc".

Cuộc tranh chấp tập trung vào việc chính quyền Tổng thống Trump sử dụng một đạo luật được Mỹ thông qua năm 1974 để đơn phương phát động xung đột thương mại chống lại Trung Quốc vào năm 2018.

Mỹ khẳng định các khoản thuế quan lên hàng trăm tỉ USD hàng hóa Trung Quốc là cần thiết để đối phó với hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ và chuyển giao công nghệ cưỡng ép của Bắc Kinh.

Đáp lại, Trung Quốc nói thuế quan của Mỹ vi phạm nguyên tắc ưu đãi tối huệ quốc của WTO vì thuế quan trừng phạt của Washington không áp dụng cho tất cả các nước thành viên WTO.

Trong khi chính phủ Trung Quốc công nhận bản báo cáo mới của WTO và cho hay họ 'hi vọng phía Mỹ sẽ hoàn toàn tôn trọng phán quyết", ông Lighthizer cho biết quyết định này "cho thấy WTO không đưa ra biện pháp khắc phục nào" cho các tranh chấp sở hữu trí tuệ.

"Mỹ phải được phép tự vệ trước các hành vi thương mại không công bằng và chính quyền Tổng thống Trump sẽ không cho phép Trung Quốc sử dụng WTO để lợi dụng công nhân, doanh nhân, nông dân và các chủ trang trại Mỹ", Đại diện Thương mại Robert Lighthizer tuyên bố.

Bloomberg dẫn lời ông Lighthizer nói thêm, phán quyết của WTO không ảnh hưởng đến thỏa thuận thương mại giai đoạn một mà Mỹ và Trung Quốc đạt được nhằm bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ của Mỹ cũng như loại bỏ trở ngại của doanh nghiệp Mỹ trong lĩnh vực dịch vụ tài chính và nông nghiệp.

Chia sẻ với phóng viên sau phán quyết của WTO, ông Trump nói ông "không thích thú gì" cơ quan có trụ sở tại Geneva này, tuy nhiên bản thân ông sẽ xem xét phán quyết mới.

"Có lẽ chúng tôi sẽ phải làm gì đó với WTO vì họ đã để Trung Quốc thoát tội. Chính phủ Mỹ sẽ xem xét vụ việc. Tuy nhiên, tôi có thể nói rõ ngay lúc này là tôi không thích thú gì WTO. Có lẽ họ vừa ban cho chúng tôi một ân huệ lớn", Tổng thống Trump cho hay

Vi phạm qui định của WTO

Ngày 15/9, một hội đồng gồm ba chuyên gia thương mại của WTO cho biết Mỹ đã phá vỡ các qui định toàn cầu khi áp thuế đối với hàng hóa Trung Quốc vào năm 2018. Ba chuyên gia nói "Mỹ đã không thể chứng minh rằng các biện pháp thuế quan được đưa ra là hợp lí".

Trong quá khứ, Mỹ đã từng sử dụng Mục 301 của Đạo luật Thương mại năm 1974. Tuy nhiên, qui định này không còn được ưa chuộng vào thập niên 1990 sau khi Mỹ đồng ý tuân thủ qui trình giải quyết tranh chấp của WTO trước khi đưa ra biện pháp đáp trả về thương mại.

Theo ông Chad Bown của Viện Kinh tế Quốc tế Peterson, phán quyết của WTO sẽ mở đường cho Trung Quốc thực hiện các biện pháp trả đũa riêng trong khuôn khổ pháp luật quốc tế và thực chất thì Bắc Kinh đã hành động từ trước phán quyết.

"Thuế quan trả đũa của Trung Quốc cũng được cho là vi phạm các qui định của WTO", ông Bown nhấn mạnh. "Bắc Kinh tự giải quyết vấn đề bằng cách áp thuế với hàng hóa Mỹ trước khi phán quyết của WTO được ban hành".