Ảnh hưởng của giảm lãi suất điều hành ngày càng thu hẹp

Kể từ ngày 1/10, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) chính thức giảm thêm 0,5 điểm % các loại lãi suất điều hành trên thị trường liên ngân hàng và trần lãi suất tiền gửi kì hạn dưới 6 tháng, trần lãi suất cho vay kì hạn ngắn bằng VND với 5 nhóm ngành ưu tiên.

Đây là lần thứ ba trong năm 2020, NHNN có quyết định giảm các loại lãi suất điều hành với biên độ mỗi lần giảm đều khá lớn (0,5 điểm %).

Một động thái phù hợp

Theo nhận định của giới chuyên môn, động thái chính sách mới nhất của nhà điều hành là phù hợp trong bối cảnh lạm phát vẫn dưới 4% và tăng trưởng tín dụng, GDP đều ở mức thấp. Bên cạnh đó, việc giảm lãi suất điều hành nhằm tạo điều kiện cung cấp nguồn vốn rẻ cho các ngân hàng thương mại, từ đó giảm lãi suất cho vay, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.

"NHNN muốn hỗ trợ tăng trưởng kinh tế. Động thái giảm lãi suất điều hành sẽ giúp doanh nghiệp và người dân có cơ hội vay vốn với lãi suất thấp", Chuyên gia kinh tế TS. Nguyễn Trí Hiếu nhận định .

Chuyên gia Nguyễn Đức Độ, Phó Viện trưởng Viện Tài chính, cũng nhận định động thái của NHNN phù hợp với diễn biến thị trường bởi lạm phát đang có xu hướng giảm, trong khi tín dụng tăng trưởng chậm và thanh khoản ngân hàng dồi dào.

Theo Bộ phận phân tích chứng khoán SSI (SSI Research), ảnh hưởng trực tiếp nhất đến thị trường là quyết định giảm trần lãi suất cho vay kì hạn ngắn bằng VND với 5 nhóm ngành ưu tiên (nông nghiệp, xuất khẩu, doanh nghiệp vừa và nhỏ, công nghiệp phụ trợ, công nghệ cao).

Theo ước tính của SSI Research, việc điều chỉnh giảm 0,5%/năm theo trần lãi suất mới, giúp người đi vay có thể giảm được từ 8.500 đến 10.700 tỉ đồng chi phí lãi vay trong năm 2021.

Trước đó, nói về nguyên nhân đưa ra quyết định giảm lãi suất điều hành, NHNN cho biết, từ đầu năm đến nay, nhằm tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, người dân trước ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, NHNN đã điều hành đồng bộ các công cụ chính sách tiền tệ để kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, thị trường tiền tệ và giảm mặt bằng lãi suất thị trường, hỗ trợ phục hồi tăng trưởng kinh tế.

Trong khi bối cảnh tăng trưởng kinh tế 9 tháng đầu năm 2020 đạt 2,12%, lạm phát được kiểm soát, bình quân 9 tháng đạt 3,85%, để tiếp tục tháo gỡ khó khăn cho nền kinh tế, NHNN quyết định điều chỉnh các mức lãi suất điều hành.

Tác động giảm lãi suất là hạn chế

Mặc dù mức cắt giảm lên tới 0,5 điểm % nhưng theo giới phân tích, tác động thực tế tới nền kinh tế của đợt hạ lãi suất điều hành lần này là hạn chế.

"Sau động thái của NHNN, chúng ta cũng kì vọng các loại lãi suất khác trên thị trường 1 sẽ có xu hướng giảm xuống. Tuy nhiên, cũng cần phải nói thêm rằng tính lan tỏa từ lãi suất điều hành tới các loại lãi suất trên thị trường 1 là có độ trễ và khoảng cách", TS. Nguyễn Trí Hiếu cho biết.

Dưới góc độ của một đơn vị tư vấn đầu tư, Chứng khoán Bảo Việt (BVSC) đánh giá tác động thực tế tới nền kinh tế của các lần cắt giảm lãi suất điều hành càng về sau càng giảm dần.

Lí giải về nhận định này, BVSC cho rằng thanh khoản hệ thống ngân hàng kể từ tháng 5 đến nay luôn ở trạng thái tích cực, khiến lãi suất liên ngân hàng giảm sâu về mức thấp kỉ lục nên các ngân hàng không có nhiều nhu cầu vay vốn qua kênh OMO hay tái chiết khẩu từ NHNN. Điều này đồng nghĩa với việc giảm lãi suất cho vay qua các kênh vay mượn trên sẽ không có quá nhiều tác dụng trong việc giảm thêm lãi suất.

Trong khi đó, đối với trần lãi suất tiền gửi dưới 6 tháng, lãi suất huy động thực tế của các ngân hàng thương mại (NHTM) trên thị trường tại các kì hạn này hiện cũng đều dưới 4%/năm, tức dưới mức trần mới mà NHNN ban hành.

"Tựu chung lại, quyết định giảm lãi suất điều hành thêm 0,5 điểm % của NHNN không có quá nhiều tác động đối với mặt bằng lãi suất hiện nay trên thị trường. Động thái này phần nhiều phản ánh nỗ lực đồng hành, hỗ trợ nền kinh tế của NHNN nhằm thúc đẩy tăng trưởng GDP trong quí cuối năm", BVSC nhận định.

Đồng quan điểm với BVSC, SSI Research cho rằng định lãi suất tiền gửi tại các NHTM sẽ không thay đổi nhiều sau quyết định giảm lãi suất điều hành của NHNN.

Theo SSI Research, thanh khoản các NHTM hiện đang rất dồi dào và hầu như không có nhu cầu vay vốn từ NHNN.

Thực tế, trong 4 tháng gần đây, NHNN tạm ngừng các giao dịch trên thị trường mở và lãi suất trên liên ngân hàng duy trì ở mức rất thấp, chỉ 0,1-0,5%/năm với kì hạn qua đêm và 0,2% - 0,7%/năm với kì hạn 1 tuần, vẫn thấp hơn rất nhiều các lãi suất vay vốn mới từ nhà điều hành.

Bên cạnh đó, lãi suất tiền gửi VND đã giảm mạnh từ đầu tháng 5 đến nay, tổng cộng từ 1,2% đến 2,5%/năm ở tất cả các kì hạn. Lãi suất tiền gửi kì hạn từ 1 đến dưới 6 tháng hiện phổ biến ở mức 3,0 - 3,8%/năm, cá biệt một số ngân hàng chỉ ở mức 2,2-2,5%/năm, tức là đã thấp hơn mức trần mới.

"Bởi vậy, lãi suất tiền gửi sẽ không thay đổi nhiều sau quyết định của NHNN. Yếu tố chính tác động đến lãi suất tiền gửi thời gian tới vẫn là đầu ra tín dụng ", nhóm phân tích SSI Research đánh giá.