Nhiên liệu của châu Âu trước áp lực của lệnh cấm vận hoàn toàn dầu mỏ Nga

Châu Âu đã sẵn sàng cho lệnh cấm này chưa? Nga là nhà cung cấp dầu diesel lớn cho châu Âu. Trước khi xảy ra cuộc khủng hoảng Ukraine, Nga cung cấp hơn 50% hàng nhập khẩu của châu Âu với sự khác biệt khá lớn giữa các quốc gia, Đức và Ba Lan là những nước phụ thuộc nhiều nhất.

Lệnh cấm vận sẽ tước đi nửa triệu thùng dầu mỗi ngày của châu Âu. Một khoảng trống mà việc thiếu năng lực lọc dầu sẽ không cho phép lấp đầy.

Tuy nhiên, châu Âu đã có thời gian chuẩn bị kể từ khi lệnh cấm vận này được công bố vào cuối tháng 5/2022. Châu Âu đã bắt đầu tìm kiếm các nguồn cung cấp mới và đã thành công trong việc giảm dần sự phụ thuộc.

Trong nửa đầu tháng Giêng, lượng nhập khẩu của Nga “chỉ” chiếm 28% tổng nhập khẩu. Con số này có vẻ vẫn còn cao, nhưng nó được giải thích bởi thực tế là trong những tuần gần đây, người ta đã chứng kiến các thương nhân châu Âu đổ xô đi mua các sản phẩm của Nga để lấp đầy kho trước khi lệnh cấm vận có hiệu lực.

Châu Âu được dự đoán sẽ chủ yếu chuyển hướng sang các nước Trung Đông như Các Tiểu vương quốc Arập Thống nhất, Saudi Arabia…, Mỹ và Ấn Độ. Một số người còn cho rằng châu Âu sẽ không còn lựa chọn nào khác ngoài nhờ cậy Trung Quốc, trước nguy cơ một số sản phẩm tinh chế sẽ đến từ dầu thô Nga.

Tác động như thế nào đến giá dầu diesel?

Theo Energia, Liên đoàn năng lượng Bỉ, rất khó để ước tính tác động này vì nhiều yếu tố cuối cùng quyết định xếp hạng trên thị trường quốc tế: tình hình địa chính trị, cung và cầu, quyết định của Tổ chức các Nước Xuất khẩu Dầu mỏ (OPEC) về hạn ngạch...

Energia tin rằng lệnh cấm vận này có thể tạo ra "sự không chắc chắn" trên thị trường nhưng đồng thời nhận thấy với việc lệnh cấm vận dầu thô của Nga có hiệu lực, "cung và cầu đã cân bằng tương đối nhanh chóng".

Theo nhà kinh tế học Bertrand Candelon, thuộc Đại học Louvain của Bỉ (UCLouvain), lệnh cấm vận này sẽ tạo ra một căng thẳng mới trên thị trường và sự tăng giá. Chúng tôi thấy rằng tăng trưởng ở Trung Quốc đang tăng lên sau khi từ bỏ chính sách "Không COVID".

Dự báo tăng trưởng kinh tế cho châu Âu cũng thuận lợi hơn. Tất cả những yếu tố này có nghĩa là nhu cầu sẽ gia tăng trong bối cảnh nguồn cung hạn hẹp", ông Bertrand Candelon giải thích.

Theo Liên đoàn các nhà kinh doanh nhiên liệu và nhiên liệu (Brafco), lệnh cấm vận có hiệu lực sẽ không ảnh hưởng đến giá cả. Tuy nhiên, chi phí logistics bổ sung liên quan đến thực tế là dầu diesel hiện được vận chuyển từ các mỏ xa hơn có thể có tác động tối thiểu đến đơn đặt hàng từ 1 xu đến 2 xu mỗi lít.

Các lệnh cấm vận này vẽ lại lộ trình vận chuyển vàng đen trên phạm vi toàn cầu nhưng không ngăn cản Nga bán các sản phẩm dầu mỏ của mình ở nơi khác (Trung Quốc, Ấn Độ...). Để giảm thu nhập có được từ việc bán lại dầu và do đó giảm khả năng tài trợ cho cuộc khủng hoảng Ukraine, các nước châu Âu đang xem xét áp dụng mức giá trần cho các sản phẩm tinh chế của Nga theo mô hình tương tự như áp dụng cho dầu thô kể từ tháng 12/2022.

Mức trần này được đặt ở 60 USD/thùng, cấm các công ty phương Tây (EU + các nước G7 + Australia bảo hiểm hoặc vận chuyển các lô hàng dầu của Nga bán với giá vượt mức trần này. Do phần lớn các công ty dịch vụ là phương Tây nên biện pháp này có tác động toàn cầu.

Lần này, Ủy ban châu Âu (EC) đang đề xuất đặt mức trần ở 100 USD/thùng đối với các sản phẩm tinh chế cao cấp như dầu diesel và 45 USD/thùng đối với các sản phẩm có giá trị thấp hơn như dầu nhiên liệu.

Các nước châu Âu sẽ gặp nhau hôm 9/2 ở Brussels tại Hội nghị thượng đỉnh bất thường để cố gắng đạt được thỏa thuận xung quanh đề xuất này.