Nhà đầu tư mua trái phiếu tự chịu trách nhiệm về quyết định đầu tư và các rủi ro phát sinh

Nghị định số 153/2020/NĐ-CP ngày 31/12/2020 của Chính phủ quy định về chào bán và giao dịch trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) riêng lẻ, chào bán TPDN ra thị trường quốc tế có 5 điểm mới cho trái chủ.

Trước hết, nội dung của nghị định mới nâng cao tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp khi tham gia vào thị trường này.

Cụ thể, nhà đầu tư mua trái phiếu có trách nhiệm tự đánh giá, tự chịu trách nhiệm về quyết định đầu tư của mình và các rủi ro phát sinh trong việc đầu tư, giao dịch trái phiếu. Nhà nước không đảm bảo việc doanh nghiệp phát hành trái phiếu thanh toán đầy đủ, đúng hạn lãi, gốc trái phiếu khi đến hạn và các quyền khác cho nhà đầu tư mua trái phiếu. 

Đặc biệt, cần lưu ý khi mua trái phiếu phát hành bởi doanh nghiệp là công ty thành viên, công ty con, công ty có liên quan của các tập đoàn hay tổng công ty lớn, nhà đầu tư phải tìm hiểu đầy đủ thông tin của doanh nghiệp phát hành, không mua trái phiếu chỉ vì danh tiếng, uy tín của công ty mẹ.

Bên cạnh đó, các quy định mới cũng phân định rõ về nhà đầu tư giữa TPDN phát hành riêng lẻ và TPDN phát hành ra công chúng.

Theo Nghị định 153, Luật Chứng khoán 2019 và Luật Doanh nghiệp 2020, đối với trái phiếu không chuyển đổi, không kèm theo chứng quyền, nhà đầu tư mua và giao dịch trái phiếu là nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp.

Đối với trái phiếu chuyển đổi, trái phiếu kèm theo chứng quyền, nhà đầu tư mua và giao dịch trái phiếu là nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp và dưới 100 nhà đầu tư chiến lược.

Việc phân định rõ nhà đầu tư mua và giao dịch TPDN riêng lẻ với nhà đầu tư mua và giao dịch TPDN chào bán ra công chúng nhằm bảo vệ các nhà đầu tư cá nhân nhỏ, lẻ vì trái phiếu riêng lẻ rủi ro hơn so với trái phiếu chào bán ra công chúng.

So với các quy định cũ, phạm vi nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp cũng được mở rộng. 

Cụ thể, đối với tổ chức, ngoài các ngân hàng, công ty bảo hiểm, công ty tài chính… như quy định hiện hành, luật mới thừa nhận tư cách nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp của các pháp nhân là các công ty có vốn điều lệ đã góp đạt trên 100 tỷ đồng, các doanh nghiệp niêm yết, doanh nghiệp đăng ký giao dịch.

Ngoài ra, những nhà đầu tư cá nhân nắm giữ danh mục đầu tư ít nhất 2 tỷ đồng hoặc cá nhân có thu nhập chịu thuế ít nhất 1 tỷ đồng cũng được công nhận là nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp.

Cùng với đó, Chính phủ cũng đưa ra Nghị định số 155/2020/NĐ-CP ngày 31/12/2020 hướng dẫn chi tiết thi hành một số điều của Luật Chứng khoán (bao gồm nội dung về phát hành ra công chúng) và Nghị định số 156/2020/NĐ-CP ngày 31/12/2020 quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán và thị trường chứng khoán.

Theo đó, tổ chức phát hành, công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán có trách nhiệm xác định tư cách nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp tham gia mua chứng khoán khi thực hiện chào bán chứng khoán riêng lẻ hoặc ủy quyền cho công ty chứng khoán thực hiện việc xác định. 

Về trách nhiệm của các tổ chức xác định tư cách nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp và thực hiện chuyển nhượng TPDN phát hành riêng lẻ giữa các nhà đầu tư, Nghị định 156 đã bổ sung các hành vi và chế tài xử phạt đối với các vi phạm về lựa chọn nhà đầu tư tham gia mua TPDN riêng lẻ không đúng đối tượng theo quy định. 

Theo đó, các tổ chức có trách nhiệm xác định tư cách nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp phải tuân thủ đúng quy định của pháp luật, trường hợp có sai phạm sẽ bị xử phạt theo quy định của pháp luật.