Nghịch lý của thị trường lao động Mỹ: Cắt giảm nhân sự trong thời kỳ bùng nổ việc làm

Financial Times cho biết, nhà xuất bản báo giấy lớn nhất của Mỹ đang gặp phải một vấn đề: không thể kiếm đủ người giao báo.

Gannett, công ty xuất bản hơn 250 đầu báo, từ Abilene Reporter-News cho tới USA Today đang thiếu khoảng 1.000 người giao báo giấy vào mỗi buổi sáng. Khoảng 12% các tuyến giao hàng của doanh nghiệp này hiện đang không có nhân viên.

Thế nhưng, cùng lúc ấy, Gannett cũng đã phải “đau đớn” khi thông báo với nhân viên về đợt cắt giảm nhân sự sắp tới nhằm kiểm soát chi phí do hoạt động báo in đang đi xuống.

Sự trái ngược giữa tình trạng thiếu việc làm và sa thải nhân công, ngay cả trong cùng một công ty, đã minh họa cho những thông điệp hỗn loạn đang phát ra từ thị trường lao động Mỹ. 

Một đợt tuyển dụng bùng nổ đang đặt ra câu hỏi về việc liệu một số doanh nghiệp có lựa chọn nhân viên quá nhanh hay không.

Chỗ thiếu, nơi thừa

Khi các ngành công nghiệp từ vận tải đường bộ đến thức ăn nhanh phàn nàn về tình trạng thiếu lao động, những doanh nghiệp như Coinbase, Goldman Sachs, Microsoft, Netflix, Robinhood, Shopify, Tesla, Twitter và Walmart lại cảnh báo về việc cắt giảm việc làm trong những tuần gần đây.

Nền kinh tế Mỹ có thêm 528.000 việc làm trong tháng 7, đưa tỷ lệ thất nghiệp xuống mức thấp lịch sử 3,5%, ngay cả sau khi hai quý tổng sản phẩm quốc nội (GDP) tăng trưởng âm.

Bà Martine Ferland, Giám đốc điều hành của công ty tư vấn về lao động Mercer, thừa nhận: “Tất cả chúng tôi đều đang vò đầu bứt tai không hiểu”.

Bà Joanie Bily, trưởng nhóm phân tích lực lượng lao động tại EmployBridge cho biết: “Tôi đã làm trong ngành 25 năm nhưng cũng chưa từng thấy tình trạng tương tự”.

“Ngay cả khi Mỹ đang suy thoái về mặt kỹ thuật, lần này là một kiểu suy thoái thực sự khác bởi vì thị trường lao động vẫn mạnh mẽ”, bà giải thích.

Ông Andrew Challenger, Trưởng bộ phận bán hàng của Challenger, Grey & Christmas trích dẫn các nghiên cứu của doanh nghiệp mình cho rằng không có tình trạng cắt giảm nhân sự trên diện rộng.

Mặc dù tỷ lệ sa thải hiện cao hơn tháng 6 và 7 năm 2021, nhưng nhìn chung trong 7 tháng đầu năm 2022, tốc độ cắt giảm nhân sự đang thấp nhất so với các giai đoạn tương tự kể từ năm 1993.

Dữ liệu về việc làm đang tuyển dụng và luân chuyển lao động của chính phủ Mỹ tính đến tháng 6 cũng đang kể một câu chuyện tương tự về tình trạng sa thải ở đa số các ngành nghề.

“Chúng ta đã rơi vào tình trạng thiếu hụt lao động rất trầm trọng. Các công ty cũng đang hoàn toàn tập trung vào việc tuyển dụng và không sa thải nhân viên. Tuy nhiên, có một số lý do để tin rằng chúng ta có thể đang ở một ngã rẽ”, ông Challenger nói.

Sa thải là hiện tượng cục bộ

Những đợt cắt giảm nhân sự gần đây được công ty của ông Challenger theo dõi tập trung tại một số lĩnh vực như ô tô, xây dựng và công nghệ tài chính.

Lĩnh vực tài chính, chẳng hạn như các công ty cho vay thế chấp, nhạy cảm với lãi suất tăng. Bà Bily của EmployBridge lưu ý: “Hai năm trước, nhân viên tín dụng và phê duyệt khoản vay được săn đón và có mức lương cao. Tuy nhiên, mọi thứ đã đột ngột dừng lại”.

Ở Phố Wall, câu chuyện cũng tương tự. Tâm trạng nhân viên đã chuyển từ vui mừng sau những khoản tiền thưởng vào năm 2021 sang lo ngại về nguy cơ sa thải vào năm 2022 trong bối cảnh doanh thu ngân hàng đầu tư giảm mạnh.

Quy mô giao dịch lớn chưa từng có trong năm 2021 khiến các ngân hàng ít cắt giảm các nhân sự làm việc kém hiệu quả. Giờ đây, các ngân hàng này nhận ra rằng mình đang thừa nhân viên. 

Các nhà phân tích cho rằng kế hoạch tuyển dụng đột ngột bị cắt giảm của các công ty công nghệ như Etsy, Meta, Pinterest và Spotify là do nguyên nhân khác. Những doanh nghiệp công nghệ đã phải thắt lưng buộc bụng sau khi nguồn vốn và định giá bị giảm mạnh trong năm 2022.

Nhà tuyển dụng sẽ thận trọng hơn

Một thay đổi đáng chú ý khác là tốc độ nhân viên nghỉ việc để tìm những công việc tốt hơn tại doanh nghiệp khác đang bị chậm lại.

Tỷ lệ bỏ việc vẫn cao hơn mức trước đại dịch COVID trong hầu hết các lĩnh vực, nhưng bà Ferland cho biết con số này đã ổn định trong những tháng gần đây. Kết quả là, các nhà tuyển dụng gặp khó khăn trong việc xác định xem sẽ cần tuyển thêm bao nhiêu người để thay thế cho những người sẽ nghỉ làm.

Ông Rob Sharps, Giám đốc điều hành của công ty quản lý đầu tư T Rowe Price, cho biết sự suy giảm trong tỷ lệ tự nghỉ việc “có nghĩa là số lượng nhân viên sẽ tăng lên”. Ông cho rằng đây là lý do khiến  các nhà tuyển dụng trở nên cẩn thận hơn.

Sự thận trọng này dẫn đến số lượng công việc đang tuyển dụng giảm 5,4% trong khoảng thời gian từ tháng 5 đến tháng 6. Tuy nhiên, ở mức 10,7 triệu, con số này vẫn cao hơn nhiều so với đầu năm 2020.

“Trong một năm rưỡi qua, doanh nghiệp đã mù quáng và cố gắng thuê càng nhiều người càng tốt. Không ai có thể theo kịp nhu cầu này, nhưng tôi nghĩ rằng thị trường lao động đang chững lại”, ông Challenger nói.

Ông cho biết, giờ đây, các doanh nghiệp đang bắt đầu suy nghĩ một cách chiến lược hơn về việc sẽ giữ lại ai sau thời kỳ “cực kỳ khó đoán”.

Ông Challenger nói thêm rằng, lịch sử cho thấy khả năng phục hồi liên tục của việc tuyển dụng có thể là một chỉ báo nho nhỏ cho triển vọng của nền kinh tế Mỹ. 

“Chúng tôi biết rằng các nhà tuyển dụng luôn thuê người lao động với tốc độ nhanh tẹt ga trong vòng hai hoặc ba tháng khi bước vào thời kỳ suy thoái. Tốc độ tuyển dụng là một chỉ báo có độ trễ”, ông nói.

Gannett đang quảng cáo cơ hội kiếm tới 600 USD một tuần bằng cách giao báo. Tình trạng thiếu hụt nhân viên đã bắt đầu giảm bớt một chút kể từ tháng 6. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều vấn đề tồn tại.

“Nhiều người giao hàng [cũng] có công việc trong giờ hành chính”, ông Wayne Pelland, phó Chủ tịch cấp cao về hoạt động xuất bản của công ty lưu ý.

Khi các doanh nghiệp khác tăng lương và cung cấp sự linh hoạt hơn nhằm lấp đầy các vị trí cấp thấp, mọi người sẽ quay lưng lại với các công việc giao báo bán thời gian được trả lương ít ỏi, yêu cầu dậy sớm và chi phí xăng xe đắt đỏ.