Giá lương thực toàn cầu tăng cao, bức tranh u ám với nhiều doanh nghiệp Việt

Theo Tổ chức Lương thực Quốc tế (FAO), chỉ số giá lương thực toàn cầu tăng 2,1% trong tháng 3/2021, đánh dấu tháng thứ 10 tăng liên tiếp. Đây đồng thời cũng là mức cao nhất kể từ tháng 6/2014.

Triển vọng mùa vụ năm 2021 bị ảnh hưởng do thời tiết bất lợi kết hợp với sự phục hồi nhanh hơn kỳ vọng tại Trung Quốc thúc đẩy nhu cầu về lương thực tăng cao có thể là những yếu tố khiến giá lương thực tiếp tục tăng trong thời gian tới, CTCP Chứng khoán VNDirect nhận định.

Việc giá lương thực toàn cầu tăng trở thành yếu tố giúp một số ngành nghề của Việt Nam được hưởng lợi như xuất khẩu gạo, sản xuất đường và phân bón. Thực tế, giá gạo và đường tại Việt Nam đã tăng lần lượt gần 19% và 32% so với đầu năm theo giá lương thực thế giới.

Ngược lại, một số lĩnh vực bao gồm sản xuất sữa, thức ăn chăn nuôi, dầu ăn và thịt có thể bị ảnh hưởng bởi giá lương thực toàn cầu tăng. Hầu hết các doanh nghiệp trong nước phải nhập khẩu sữa bột, ngũ cốc và dầu để sản xuất sữa, thức ăn chăn nuôi và dầu ăn. Vì vậy, bộ phân phân tích cho rằng các nhà sản xuất sẽ gặp phải thách thức lớn về chi phí nguyên vật liệu đầu vào cao hơn.

Doanh nghiệp gạo hưởng lợi với tồn kho giá thấp

Dịch bệnh COVID-19 khiến nhiều quốc gia tăng cường dự trữ lương thực, đặc biệt là gạo. Vì vậy, nguồn cung đang có dấu hiệu thắt chặt ở các nước xuất khẩu gạo. Trong khi đó, các nước nhập khẩu gạo đang đẩy mạnh việc nhập khẩu để dự phòng, qua đó đẩy giá gạo lên cao.

Bộ phận phân tích của VNDirect nhận định rằng giá gạo tiếp tục tăng sẽ giúp các doanh nghiệp Việt Nam kinh doanh trong ngành gạo được hưởng lợi với hàng tồn kho giá thấp. Ví dụ, CTCP Tập đoàn Lộc Trời (mã: LTG) đã có các đơn hàng cố định vào tháng 2, 6, 9 hàng năm. Giá gạo tăng sẽ hỗ trợ doanh thu xuất khẩu của doanh nghiệp và cải thiện biên lợi nhuận mảng gạo.

Giá đường tăng là "con dao hai lưỡi" với Đường Quảng Ngãi

Tổ chức Đường quốc tế (ISO) dự báo thị trường đường thế giới trong giai đoạn 2020-2021 sẽ thiếu hụt nguồn cung ở mức 3,5 triệu tấn. Do đó, giá đường thế giới sẽ tiếp tục tăng trong năm 2021.

VNDirect cho biết giá đường cũng được hỗ trợ bởi kỳ vọng kinh tế toàn cầu phục hồi nhờ vắc xin COVID-19 cũng như nguồn cung thấp ở Thái Lan và Brazil. Giai đoạn 2020-2021, sản lượng đường mía tại Thái Lan sẽ giảm xuống 70 triệu tấn so với mục tiêu 75 triệu tấn. Trong khi thời tiết khô hạn tại Brazil cũng sẽ khiến sản lượng đường tại đây sụt giảm.

Các doanh nghiệp sản xuất đường có quy mô lớn như CTCP Đường Quảng Ngãi (mã: QNS) có thể tận dụng xu hướng tăng giá đường để mở rộng mảng kinh doanh này do QNS có quy mô lớn thứ hai về vùng nguyên liệu mía để sản xuất đường.

Trong khi đó, việc áp dụng thuế chống bán phá giá đối với đường Thái Lan cũng sẽ làm giúp giảm áp lực cạnh tranh đối với công ty và tăng giá bán đường trong nước.

Tuy nhiên, mảng kinh doanh sữa đậu nành của QNS sẽ bị ảnh hưởng bởi giá nguyên liệu đang tăng cao trong thời gian gần đây, từ đó sẽ ảnh hưởng đến biên lợi nhuận gộp của mảng sữa đậu nành do chi phí nguyên liệu tăng không thể được chuyển hoàn toàn vào giá bán.

Phân bón

Báo cáo của VNDirect nhận định giá khí đốt toàn cầu tăng mạnh làm tăng giá vốn hàng bán của phân bón, dẫn đến giá phân bón tăng 30% từ đầu năm đến nay.

Giá phân bón chiếm tới 40% chi phí sản xuất của người dân. Việc giá phân bón tăng khiến cho quá trình sản xuất nông nghiệp gặp khó. Dù vậy, giá lương thực cao hơn giúp người dân có đủ khả năng chi trả khi giá phân bón tăng.

Biên lợi nhuận gộp mảng dầu ăn của nhóm Kido có thể giảm

Chỉ số giá dầu thực vật trong tháng 4 đã tăng 8% so với tháng 3, đồng thời đạt mức cao nhất trong gần 10 năm do giá dầu cọ, đậu nành và hướng dương tăng mạnh.

Việc giá dầu thương mại quốc tế tăng cao sẽ khiến giá vốn hàng bán của một số doanh nghiệp như CTCP Tập đoàn Kido (mã: KDC) tăng, từ đó giảm biên lợi nhuận gộp của mảng dầu ăn.

Theo đánh giá của VNDirect, mảng dầu ăn của Kido gồm CTCP Dầu thực vật Tường An (mã: TAC) hay Tổng công ty Công nghiệp Dầu thực vật Việt Nam (mã: VOC) là những doanh nghiệp đã có kinh nghiệm trên thị trường, quy mô lớn (chiếm 30% thị phần ngành dầu ăn) và có bộ phận thương thảo hợp đồng tốt, qua đó giúp làm giảm tác động từ việc giá nguyên liệu dầu ăn tăng cao lên tình hình kinh doanh của tập đoàn.

Doanh nghiệp sữa "nhạy cảm" với giá sữa bột nguyên liệu

Giá sữa bột tăng được hỗ trợ bởi nhu cầu nhập khẩu từ châu Á tăng cao (đặc biệt là Trung Quốc), do lo ngại về những thách thức nguồn cung yếu trong bối cảnh sản lượng sữa giảm theo mùa ở châu Đại Dương và khan hiếm container vận chuyển ở châu Âu và Bắc Mỹ.

Với thị trường Việt Nam, ông lớn số 1 ngành sữa là CTCP Sữa Việt Nam – Vinamilk (mã: VNM) khá nhạy cảm với biến động giá sữa bột do gần 70% nguyên liệu sữa tươi của Vinamilk được nhập khẩu từ Mỹ, châu Âu và châu Đại Dương.

Bộ phận phân tích của VNDirect đánh giá biên lợi nhuận gộp của Vinamilk sẽ bị ảnh hưởng do giá sữa bột toàn cầu tăng. 

Ngoài ra, đợt tăng giá này cũng sẽ ảnh hưởng rõ rệt đến chi phí nguyên liệu của Vinamilk trong nửa cuối năm nay do công ty đã chốt giá sữa bột (gần như không đổi so với cùng kỳ) cho hoạt động sản xuất đến tháng 6/2021 vào cuối năm 2020.

Doanh nghiệp thức ăn chăn nuôi lao đao vì giá nguyên liệu leo thang

Theo Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA), việc Trung Quốc ước tính tăng nhập khẩu lúa mì và ngô ở mức lần lượt là 8,5 triệu tấn và 16,5 triệu tấn trong giai đoạn 2020-2021 để phục vụ hoạt động kinh doanh sau dịch tả lợn châu Phi là nguyên nhân chính đẩy giá ngũ cốc tăng cao trong 8 tháng liên tiếp.

Tại Việt Nam, kể từ tháng 8/2020, giá nguyên liệu ngô và đậu tương đã tăng lần lượt 45% và 50%. VNDirect nhận định giá nguyên liệu đầu vào sẽ tiếp tục được giữ ở mức cao do nhu cầu sản xuất phục hồi từ năm 2021.

Một vài doanh nghiệp sản xuất thức ăn chăn nuôi như CTCP Tập đoàn Dabaco Việt Nam (mã: DBC) và CTCP Masan MEATLife (mã: MML) sẽ chịu ảnh hưởng từ đợt tăng giá này do giá nguyên liệu đầu vào không thể chuyển hết thành giá bán vì phải cạnh tranh với các công ty nước ngoài.

Hoạt động chăn nuôi chịu ảnh hưởng dây chuyền bởi giá thức ăn chăn nuôi tăng

VNDirect cho rằng các doanh nghiệp kinh doanh thịt như Dabaco và Masan MEATLife sẽ bị ảnh hưởng bởi giá thức ăn chăn nuôi tăng trong khi giá lợn được dự báo sẽ giảm khoảng 19% vào năm 2021 so với mức trước dịch ASF do quy mô đàn lợn sẽ được phục hồi.

Doanh nghiệp thuỷ sản không nằm ngoài ảnh hưởng 

Giá thức ăn tăng cao kéo theo giá thức ăn cho cá cũng tăng kéo giá cá nguyên liệu tăng 1.200 đồng/kg, tương đương 5,7% từ đầu năm đến nay.

Tuy nhiên các thị trường vẫn còn đóng cửa với bên ngoài do dịch COVID-19, đặc biệt là đối với thị trường mục tiêu của một ông lớn trong ngành là CTCP Vĩnh Hoàn (mã: VHC).

VNDirect cho biết giá bán trung bình của Vĩnh Hoàn phục hồi với tốc độ chậm hơn từ 2,5 USD/kg lên 2,6 USD/kg, tăng 3,7% từ đầu năm đối với thị trường Mỹ. 

VNDirect kỳ vọng giá cá nguyên liệu và giá bán bình quân của Vĩnh Hoàn sẽ bù đắp cho nhau, ảnh hưởng nhẹ đến biên lợi nhuận gộp do chênh lệch thời gian giữa các mức giá.