Fed sẽ giảm lãi suất vào cuối tháng 12 nhưng bài toán khó giải hơn nằm ở phía sau

Hai vế của vấn đề

Bản chất không quá nóng cũng chẳng quá nguội lạnh của báo cáo việc làm tháng 11 đã tạo thêm dư địa để ngân hàng trung ương Mỹ tiếp tục hạ lãi suất tại cuộc họp chính sách cuối cùng của năm 2024.

Và thị trường phản ứng theo hướng đồng tình khi xác suất cho đợt giảm lãi suất vào tháng 12 nhảy vọt lên gần 90%, theo công cụ FedWatch của CME Group. 

Tuy nhiên, trong những ngày tới, các nhà hoạch định chính sách có thể sẽ phải đối mặt với những câu hỏi hóc búa hơn xoay quanh việc họ nên cắt giảm lãi suất với tốc độ ra sao và giảm đến mức nào.

Chia sẻ trên một chương trình của CNBC, ông Joseph LaVorgna - nhà kinh tế trưởng của SMBC Nikko Securities - lưu ý: “Các điều kiện tài chính đã nới lỏng đáng kể. Fed có nguy cơ tạo ra một bong bóng đầu cơ”.

Ông LaVorgna, từng là chuyên gia kinh tế cấp cao trong nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên của ông Donald Trump, không phải là người duy nhất hoài nghi liệu Fed có nên cắt giảm lãi suất.

Chuyên gia kinh tế Chris Rupkey của FWBBONDS nhận thấy Fed “không cần phải can thiệp để kích thích nền kinh tế vì việc làm vẫn dồi dào”. Ông cho rằng ý định tiếp tục giảm lãi suất của ngân hàng trung ương Mỹ “ngày càng thiếu khôn ngoan vì ngọn lửa lạm phát vẫn chưa được dập tắt”.

Xuất hiện trên cùng chương trình với ông LaVorgna, chuyên gia kinh tế Jason Furman cũng bày tỏ sự thận trọng, đặc biệt là về khía cạnh lạm phát.

Ông Furman, nhà kinh tế thuộc chính quyền Tổng thống Barack Obama, cho biết tốc độ tăng trưởng thu nhập trung bình theo giờ hiện nay tương ứng với tỷ lệ lạm phát 3,5%, chứ không phải mục tiêu 2% của Fed.

“Đây là một điểm dữ liệu khác trong kịch bản nền kinh tế không hạ cánh”, ông Furman bình luận về báo cáo việc làm tháng 11. Không hạ cánh là tình huồng nền kinh tế tiếp tục tăng trưởng và lạm phát vẫn nóng.

“Tôi chắc mẩm Fed sẽ hạ lãi suất thêm lần nữa [vào tháng 12]. Nhưng thời điểm họ tiếp tục giảm lãi suất sau cuộc họp đó thì không ai đoán được. Tôi nghĩ tỷ lệ thất nghiệp cần tăng mạnh thì Fed mới hành động”, ông Furman lập luận.

Các yếu tố cần cân nhắc

Ngay lúc này, các nhà hoạch định chính sách đang có một lượng lớn thông tin cần xử lý.

Đầu tiên là báo cáo việc làm tháng 11. Dữ liệu từ Bộ Lao động Mỹ cho thấy nền kinh tế đã tạo thêm 227.000 việc làm mới trong tháng trước, tốt hơn một chút so với dự báo của các chuyên gia.

Dữ liệu tháng 11 còn là bước tiến lớn so với con số ít ỏi 36.000 của tháng 10. Tuy nhiên, công chúng cần lưu ý rằng dữ liệu của tháng 10 bị ảnh hưởng đáng kể bởi hai cơn bão lớn và cuộc đình công của công nhân Boeing.

Ngay cả khi tỷ lệ thất nghiệp tháng 11 tăng lên mức 4,2%, bức tranh việc làm có vẻ vẫn ổn định (nếu không muốn nói là mạnh mẽ). Số liệu việc làm mới chưa hề giảm một tháng nào kể từ cuối năm 2020.

Tuy nhiên, vẫn còn những yếu tố khác.

Lạm phát đã nóng lên trong vài tháng gần đây. Tỷ lệ lạm phát tính theo thước đo ưa thích của Fed chạm mức 2,3% vào tháng 10 hoặc 2,8% nếu loại trừ giá thực phẩm và năng lượng dễ biến động.

Tốc độ tăng lương của người lao động cũng tích cực. Ở mức 4%, tốc độ tăng trưởng tiền lương hiện nay cao hơn hẳn giai đoạn từ năm 2008 đến trước đại dịch COVID-19.

Kế đến còn có vấn đề chính sách tài khoá của ông Trump trong nhiệm kỳ thứ hai. Giới chuyên gia băn khoăn liệu kế hoạch áp thuế quan của vị tổng thống đắc cử có khiến lạm phát tăng cao hơn nữa hay không.

Giữa lúc đó, nền kinh tế nói chung vẫn tăng trưởng tốt. Dữ liệu của Fed chi nhánh Atlanta cho thấy GDP quý cuối năm dự kiến sẽ tăng 3,3% (tốc độ đã chuẩn hoá theo năm).

Ngoài ra các nhà hoạch định chính sách còn phải tính đến các “điều kiện tài chính”, thước đo thể hiện qua lợi suất trái phiếu kho bạc và trái phiếu doanh nghiệp, giá cổ phiếu, lãi suất vay thế chấp mua nhà,...

Lãi suất chuẩn đang nằm trong phạm vi 4,5 - 4,75% và giới chức Fed tin rằng chính sách tiền tệ đang “hạn chế” hoạt động kinh tế. Tuy nhiên, theo thước đo của riêng Fed, các điều kiện tài chính đang ở mức lỏng lẻo nhất kể từ tháng 1.

Hồi đầu tuần này, Chủ tịch Fed Jerome Powell đã khen ngợi nền kinh tế Mỹ. Ông gọi đây là thành tích đáng ghen tị so với các nền kinh tế lớn khác và là cơ sở để Fed hành động chậm rãi hơn.

Trong bài phát biểu hôm 6/12, Chủ tịch Fed chi nhánh Cleveland Beth Hammack đã lưu ý đến tốc độ tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ và cho biết bà cần thêm bằng chứng cho thấy lạm phát đang giảm một cách thuyết phục về mức mục tiêu 2%. Bà Hammack ủng hộ Fed giảm tốc độ hạ lãi suất. 

Yếu tố duy nhất vẫn chưa sáng tỏ và có thể ngăn cản Fed cắt giảm lãi suất vào tháng 12 là báo cáo chỉ số giá tiêu dùng (CPI) và giá sản xuất (PPI) vào tuần tới. Các nhà kinh tế dự đoán CPI đã tăng 2,7% so với cùng kỳ năm vào tháng 11.