Cơ hội tham gia cuộc thi 'Gạo ngon nhất thế giới' của ST25 vẫn còn bỏ ngỏ

Cuối tháng 5, tổ chức The Rice Trader (TRT) cảnh báo Việt Nam có thể mất quyền tham dự cuộc thi gạo ngon nhất thế giới "World's Best Rice" do các vấn đề vi phạm bản quyền đối với thương hiệu này.

TRT khẳng định chỉ có doanh nghiệp tư nhân Hồ Quang Trí là doanh nghiệp Việt Nam đầu tiên và duy nhất được chính thức chấp thuận cho phép sử dụng biểu trưng giải thưởng "Gạo ngon nhất thế giới" độc quyền cho mục đích tiếp thị và kinh doanh.

Tuy nhiên, có khoảng 10 công ty Việt Nam sử dụng thương hiệu này để in trên bao bì, tài liệu quảng bá trong nước và xuất khẩu nhưng không xin phép hay có sự đồng ý của TRT.

Tại cuộc đối thoại với Bộ trưởng Lê Minh Hoan, ông Hồ Quang Cua, cha đẻ của gạo ST25 cho biết: 

"TRT cho rằng ở Việt Nam mạnh ai nấy xài. Họ có quyền cấm chúng tôi đi thi. Với tình hình hiện nay, việc Việt Nam có được phép dự thi cuộc thi này tại Dubai hay không vẫn còn bỏ ngỏ. Chúng tôi mong muốn Bộ NN&PTNT có ý kiến chỉ đạo để doanh nghiệp có thể tham gia thi đấu quốc tế".

Đến nay, ST25 đã được đăng ký thương hiệu gạo ở Mỹ, EU, Anh, Trung Quốc, Hong Kong và Australia.

"Chúng tôi làm điều này vì muốn giữ thương hiệu cho quốc gia chứ bản thân doanh nghiệp không xuất khẩu. Sau này, khi doanh nghiệp nào cần chúng tôi sẽ nhượng lại với chi phí tương đương với mức nghiên cứu, đầu tư. Những việc chúng tôi làm cốt để xây dựng thương hiệu quốc tế, tránh trường hợp đăng ký tràn lan, lạm dụng", ông Cua nói.

Vị này cũng cho biết nhiều doanh nghiệp muốn có quyền bảo hộ hạt giống ST24, ST25 bằng mọi cách. Thậm chí, một số công ty của người Việt kiều Mỹ cấu kết với người Việt có hành vi lừa đảo nhằm chuyển quyền sở hữu trí tuệ hạt giống ST25 sang Mỹ.

Do đó, ông Cua không thể nào nhượng quyền bảo hộ cho các công ty trong nước vì khi các doanh nghiệp này cổ phần hóa, nếu có sự cố bất trắc, nhãn hiệu ST25 có thể "bay" sang nước ngoài mà không cần hộ chiếu. Vì vậy, việc đăng ký bảo hộ nhãn hiệu tại Mỹ là cần thiết.

Trả lời phản ánh của ông Hồ Quang Cua, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan cho biết: "Không thể để thương mại hóa để làm mất đi giá trị của thương hiệu. Thương hiệu phải trở lại và phục vụ cho cộng đồng và nông dân".

Bộ trưởng cũng thừa nhận Bộ NN&PTNT cũng lúng túng vì việc bảo hộ thương hiệu gạo chưa có tiền lệ. Không phải Nhà nước không có kinh phí nhận thương hiệu gạo ST25 mà vấn đề là nhận bằng cách nào, ông cho biết.

Theo Bộ trưởng, khi đăng ký độc quyền, bảo hộ sở hữu thì sẽ phải đối mặt với việc cạnh tranh pháp lý hằng ngày. Bộ không phải làm một tư cách pháp nhân để khi tòa xử, kiện tụng thì đứng ra điều trần. Điều này có nghĩa cần hình thành một bộ phận chuyên về vấn đề bảo hộ, sở hữu sản phẩm nông nghiệp.

Bộ trưởng dẫn chứng ở nước ngoài, các hiệp hội là đơn vị bảo vệ sở hữu trí tuệ cho các thành viên, tư vấn pháp lý, trọng tài thương mại,…

Đồng thời, hệ sinh thái này có những doanh nghiệp chuyên tư vấn phát triển thị trường giúp doanh nghiệp hiểu được văn hóa, phong cách đàm phán của từng thị trường hoặc những công ty tư vấn pháp luật, hỗ trợ doanh nghiệp giải quyết các tranh chấp thương mại.