Xuất khẩu gạo là hoạt động thương mại về lúa, gạo giữa Việt Nam, hay những nhà xuất khẩu khác với các đối tác mua loại ngũ cốc quan trọng đối với chế độ dinh dưỡng của nhiều quốc gia.
Năm 2019, tình hình xuất khẩu gạo của Việt Nam, cũng như các nhà xuất khẩu hàng đầu gồm Ấn Độ và Thái Lan, không mấy khả quan khi những nhà nhập khẩu lớn là Trung Quốc, Philippines hạn chế thu mua.
Theo báo cáo mới nhất của Bộ nông nghiệp Mỹ (USDA), thương mại gạo của các quốc gia xuất - nhập khẩu gạo chính năm 2019 hầu như đều giảm trong báo cáo tháng 11.
Cụ thể, nhà nhập khẩu lớn - Philippines, được dự báo giảm 100.000 tấn so với ước tính hồi tháng 10 xuống 3 triệu tấn vì tốc độ thương mại.
Trong khi nguồn cung nội địa dư thừa cũng khiến nhập khẩu gạo của Trung Quốc trong 2019 giảm 650.000 tấn so với báo cáo trước đó xuống 2,5 triệu tấn.
Các nhà nhập khẩu khác như Nigeria, Cote d'Ivoire, Benin, Bangladesh cũng được dự báo giảm khối lượng thu mua 100.000 - 300.000 tấn.
Tại nhà xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới vì hoạt động thu mua của chính phủ theo chương trình giá tối thiểu gia tăng và sự chậm lại đáng kể của việc bán gạo non-basmati, xuất khẩu gạo của Ấn Độ được dự báo đạt 11 triệu tấn trong 2019, giảm 800.000 tấn so với dự báo trước đó.
USDA cũng hạ dự báo xuất khẩu gạo Thái Lan trong 2019 xuống 8,2 triệu tấn, giảm 500.000 tấn so với báo cáo tháng 10.
Duy nhất Việt Nam dự kiến ghi nhận xuất khẩu gạo tăng trong 2019
Trong khi đó, Việt Nam là nhà xuất khẩu lớn duy nhất ghi nhận xuất khẩu gạo trong năm 2019 khởi sắc nhờ giá gạo cạnh tranh. Theo đó, khối lượng gạo xuất khẩu của Việt Nam tăng 200.000 tấn so với tháng trước lên 6,7 triệu tấn.
Về diễn biến giá gạo xuất khẩu, biến động tỷ giá đang ảnh hưởng sâu sắc tới giá và hoạt động xuất khẩu của Thái Lan trong năm 2019.
Theo Reuters, tính đến ngày 28/11, giá gạo 5% tấm của nhà xuất khẩu gạo lớn thứ hai thế giới – Thái Lan ghi nhận ở mức 394 - 410 USD/tấn, vì nhu cầu ảm đạm dưới tác động của đồng baht mạnh và mức giá thấp từ đối thủ cạnh tranh như Việt Nam và Ấn Độ.
Tại Ấn Độ, giá gạo đồ 5% đạt 358 - 362 USD/tấn, mức thấp nhất kể từ tháng 1/2017 trong cùng thời kì.
Giá gạo xuất khẩu của nhà xuất khẩu lớn nhất thế giới đã xuống gần đáy 5 năm trong 2019 vì nhu cầu yếu từ Iran và các quốc gia Liên minh châu Âu (EU), trong khi mùa vụ mới đang được thu hoạch tại phía bắc Ấn Độ.
Economics Times trích lời các nhà xuất khẩu cho biết Iran là một trong những nhập khẩu gạo basmati lớn nhất của Ấn Độ trong những năm gần đây, và có thể doanh số bán hàng thấp đã khiến giá gạo giảm.
Iran thường mua một phần tư trong tổng số 4 - 4,5 triệu tấn gạo basmati xuất khẩu hàng năm của Ấn Độ, trong khi châu Âu chiếm 8%.
Các nhà xuất khẩu gạo basmati của Ấn Độ được cho là sẽ thu Pakistan trên thị trường Iran. Thông thường, cá hợp đồng xuất khẩu được kí vào cuối tháng 9 và đầu tháng 10, nhưng năm nay chưa có hợp đồng nào được kí tính tới thời điểm này, ông Goel lo ngại.
Ngoài nhu cầu giảm từ Iran, ngành gạo basmati cũng đang chịu áp lực từ những qui định khắt khe về dư lượng thuốc trừ sâu của EU.
Còn tại Việt Nam, giá gạo 5% tấm báo ở mức 345 - 350 USD/tấn tính trong tuần đến ngày 28/11.