Ba nguyên nhân khiến Trung Quốc bất ngờ thay đổi chính sách

Thay đổi bất ngờ

Theo Bloomberg, tốc độ Trung Quốc thay đổi chính sách thật đáng bất ngờ. Chỉ ba tuần sau khi Đại hội Đảng Cộng sản lần thứ 20 kết thúc, Bắc Kinh đã có những động thái chuyển dịch đáng kể.

Bắc Kinh đã điều chỉnh ba chính sách làm giảm tốc độ tăng trưởng và khiến các nhà đầu tư toàn cầu lo lắng, bao gồm: nới lỏng chính sách Zero COVID hà khắc, công bố một gói cứu trợ toàn diện cho lĩnh vực bất động sản, đồng thời giảm căng thẳng Mỹ-Trung sau cuộc gặp trực tiếp với Tổng thống Joe Biden.

Đáp lại, thị trường tài chính chuyển từ tuyệt vọng sang thăng hoa. Những thay đổi chính sách của Bắc Kinh là một món quà đối với nhân viên tài chính tại Hong Kong, những người đang lo lắng về các đợt sa thải hàng loạt. Giờ đây, các ngân hàng toàn cầu đang phải suy nghĩ lại về việc từ bỏ Trung Quốc. Chẳng có ai muốn bỏ qua cơ hội kiếm lời khi Bắc Kinh mở cửa trở lại.

Tạm gác sự lạc quan sang một bên, câu hỏi cần đặt ra là tại sao các nhà đầu tư trên toàn cầu lại có thể dự đoán động thái của Bắc Kinh sai đến như vậy. 

Ngay sau Đại hội Đảng, Chủ tịch Tập Cận Bình đã đưa nội các của mình tới Diên An, căn cứ cách mạng của Đảng Cộng sản Trung Quốc. Tại đây, ông Tập đã hứa sẽ kế thừa và phát huy truyền thống.

Sau đó, ông Tập đã thị sát trung tâm chỉ huy quân đội, và nhấn mạnh việc huấn luyện binh sĩ cũng như chuẩn bị sẵn sàng chiến đấu. Nhiều người tưởng rằng ông Tập không hề quan tâm tới nền kinh tế, mà đang chuẩn bị cho một cuộc xung đột.

Tuy vậy, vào cuối tuần trước, Bắc Kinh đã có những bước chuyển hướng chính sách đáng kể.

Điều gì thúc đẩy Bắc Kinh nhanh chóng thay đổi chính sách?

Trước hết, Bắc Kinh đang gặp vấn đề về ngân sách. Chính phủ của ông Tập đang có mức thâm hụt ngân sách cao nhất trong nhiều năm. Các quan chức đang ngày càng tỏ ra lo ngại về chi phí của chính sách Zero COVID.

Khi nền kinh tế chậm lại, chất lượng của nguồn thu chính phủ cũng giảm đi. Vào tháng 9, doanh thu ngoài thuế tăng 40% so với một năm trước. 

Các chính quyền địa phương đang tìm ra những biện pháp sáng tạo để tăng thu, từ những khoản tiền phạt cao bất thường đối với người bán cần tây kém chất lượng cho tới đấu giá quyền cung cấp bữa ăn cho các trường công trong vòng 30 năm.

Chính sách Zero COVID, vốn yêu cầu xét nghiệm PCR thường xuyên và phong tỏa nhanh chóng, đã không còn bền vững về mặt tài chính. 

Thứ hai, chính sách của Trung Quốc có thể đang tạo ra những rủi ro hệ thống mới. Trước khi Bắc Kinh bắt đầu chiến dịch tháo gỡ đòn bẩy tài chính của các nhà phát triển bất động sản, doanh số từ việc bán đất chiếm 30% nguồn thu của các thành phố.

Khi những doanh nghiệp bất động sản phá sản, các phương tiện tài trợ của chính quyền địa phương hay LGFV (doanh nghiệp được chính quyền địa phương thành lập nhằm huy động vốn cho việc xây dựng cơ sở hạ tầng), đã phải ra tay. Những doanh nghiệp này đã mua đất và hy vọng một ngày nào đó sẽ được chính quyền địa phương hoàn tiền.

Theo dữ liệu của China Real Estate Information, trong 9 tháng đầu năm 2022, những công ty LGFV này đã đổ thêm 125 tỷ nhân dân tệ (18 tỷ USD) cho việc mua đất. Trong khi đó, các doanh nghiệp tư nhân đã giảm chi tiêu đi 873 tỷ nhân dân tệ (126 tỷ USD).

S&P Global Ratings cảnh báo rằng, vì hầu hết các giao dịch mua đất này được tài trợ bằng nợ, LGFV ở các thành phố nhỏ dễ vướng vào khủng hoảng thanh khoản.

Cuối cùng, những căng thẳng địa chính trị lên cao bất thưởng đang ảnh hưởng tới tham vọng thúc đẩy lĩnh vực công nghệ trong sản xuất công nghiệp của Trung Quốc. Các hạn chế xuất khẩu của Washington đang gây đau đớn cho ngành bán dẫn Trung Quốc.

Các nhà sản xuất chip nhớ của nước này được cho là đã tạm ngừng kế hoạch mở rộng sản xuất sau khi những biện pháp cấm vận mới nhất được Washington công bố hôm 7/10.