Ba biểu đồ cho thấy mức độ nghiêm trọng của khủng hoảng khí đốt tại châu Âu

Theo CNBC, châu Âu đang đối mặt với một cuộc khủng hoảng năng lượng chưa từng có tiền lệ, đẩy nền kinh tế tới gần với suy thoái và đặt ra nhiều câu hỏi về tham vọng cắt giảm khí thải.

Ba biểu đồ dưới đây cho thấy cách mà Nga đang bóp nguồn cung năng lượng khiến châu Âu phải điêu đứng.

Nga cắt khí đốt bao nhiêu

Nga đã giảm đáng kể dòng khí đốt tới châu Âu kể từ khi các quốc gia phương Tây áp đặt các biện pháp trừng phạt lên Điện Kremlin nhằm phản đối chiến dịch quân sự tại Ukraine.

Moscow phủ nhận việc sử dụng khí đốt làm vũ khí. Nhưng phía châu Âu cáo buộc rằng Gazprom, công ty năng lượng quốc doanh của Nga, không còn là nhà cung cấp đáng tin cậy. 

Nguồn cung khí đốt của Nga giảm là một vấn đề đối với các quốc gia EU do khối từng phải nhập 40% khí đốt từ Moscow trước khi xung đột bắt đầu. Dữ liệu từ Nord Stream xác nhận rằng khối lượng khí đốt chuyển sang phương Tây đang ngày một ít đi.

Riêng tuần trước, nguồn cung qua Nord Stream 1 đã giảm từ 40% xuống chỉ còn 20%. Gazprom cho biết sự sụt giảm này do vấn đề liên quan đến bảo trì.

Bộ trưởng Kinh tế Đức, ông Robert Habeck, cho biết lời bào chữa của Gazprom là một “trò hề”. Nguồn cung cũng đã bị dừng hoàn toàn trong 10 ngày bảo trì, tính từ 11/7.

Theo Ủy ban châu Âu, 12 quốc gia thành viên đã bị cắt giảm khối lượng khí đốt trong khi một số quốc gia khác đã bị ngừng hoàn toàn.

Các quan chức hàng đầu của EU nói rằng Nga đang "tống tiền" châu Âu và "vũ khí hóa" nguồn năng lượng. Moscow đã nhiều lần bác bỏ các cáo buộc trên.

"EU phải sẵn sàng, có thể có sự gián đoạn hoàn toàn trong tương lai gần, và chúng tôi cần phải có một kế hoạch", bà Kadri Simson, Ủy viên châu Âu về vấn đề năng lượng, nói với CNBC vào tuần trước.

Các nhà lãnh đạo châu Âu lo ngại về sự ngừng dòng chảy khí đốt hoàn toàn, đặc biệt khi nhiều ngành công nghiệp EU sử dụng nhiên liệu này như một đầu vào trong quá trình sản xuất.

Trong bối cảnh trên, đã có những nỗ lực tìm kiếm các nhà cung cấp thay thế và các nguồn năng lượng khác. Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi này là một nhiệm vụ khó khăn không thể thực hiện được trong một sớm một chiều.

Ủy ban châu Âu đã yêu cầu các quốc gia EU phải có mục tiêu lưu trữ tối thiểu là 80% vào tháng 11. Tính đến nay, mức dự trữ toàn khối đã đạt 69%, theo Gas Infrastructure Europe.

Giá cắt cổ

Giá khí đốt đã tăng đáng kể sau khi xung đột Ukraine nổ ra và thậm chí trước cả khi Nga bắt đầu thắt chặt dòng chảy. Áp lực giá lại tăng lên mỗi khi Nga giảm nguồn cung sang châu Âu do mức độ quan trọng của hàng hóa này đối với một số lĩnh vực và khó có các lựa chọn thay thế.

Ông Salomon Fiedler, một nhà kinh tế tại ngân hàng Berenberg, lưu ý rằng giá khí đốt tại châu Âu hiện đang “đắt cắt cổ” so với mức trung bình giai đoạn 2015-2019.

“Trong một năm bình thường, EU có thể sử dụng khoảng 4,3 tỷ megawatt giờ (MWh) khí đốt” ông cho biết. 

“Nếu giá cao hơn 100 EUR cho mỗi megawatt giờ (MWh) trong một năm và EU phải trả mức giá này thay vì được hưởng lợi từ các hợp đồng dài hạn, chi phí sẽ tăng khoảng 430 tỷ EUR (437 tỷ USD), tương đương với 3% GDP năm 2021 của khối”, ông nói.

Và giá khí đốt cao hơn sẽ ảnh hưởng tới hóa đơn năng lượng của các công ty và hộ gia đình trên toàn châu Âu.

“Giá khí đốt tự nhiên tiêu chuẩn châu Âu tại Cơ sở chuyển nhượng quyền sở hữu của Hà Lan (Dutch TTF) đã tăng 15% lên gần 200 EUR/megawatt giờ khi các công ty điện lực tranh giành nguồn cung”, các nhà phân tích tại công ty tư vấn Eurasia Group cho biết.

Giấc mơ tăng trưởng tan vỡ

Với nguồn cung giảm và giá cao, cuộc khủng hoảng khí đốt đang làm lung lay triển vọng kinh tế của châu Âu.

Vào hôm 29/7, số liệu kinh tế mới nhất tại khu vực đồng EUR cho thấy GDP tăng 0,7% trong quý II, cao hơn kỳ vọng của thị trường. Nhưng ngày càng có nhiều nhà kinh tế cho rằng suy thoái sẽ diễn ra vào năm 2023.

Ủy ban châu Âu hồi đầu tháng cho biết nền kinh tế sẽ tăng trưởng 2,7% trong năm nay và 1,5% trong năm tới. Tuy nhiên, tổ chức này cũng cho rằng việc Nga ngừng cung cấp khí đốt có thể dẫn đến suy thoái vào cuối năm 2022.

“Giá khí đốt cao làm tăng chi phí của doanh nghiệp và thắt chặt ngân sách của người tiêu dùng. Do đó, chúng tôi kỳ vọng khu vực đồng EUR sẽ rơi vào suy thoái vào mùa thu này với mức lạm phát vẫn cao”, ông Fiedler tại ngân hàng Berenberg nói.