Vì sao nhà đầu tư dài hạn không nên bán cổ phiếu khi thị trường chứng khoán đang hoảng loạn?

Câu khẩu hiệu "giữ bình tĩnh và cứ tiếp tục" gây sốt một thời có lẽ là lời khuyên tốt nhất dành cho các nhà đầu tư trong khoảng thời gian thị trường biến động cực đoan như hiện nay.

Dù rất khó để ngồi yên và không làm gì khi chứng khoán liên tục rớt giá, nhưng nhà đầu tư dài hạn thường thu được kết quả tốt nhất khi biết kiên nhẫn chờ đợi.

Theo CNBC, khi nhìn lại các dữ liệu từ năm 1930, Bank of America phát hiện rằng nếu một nhà đầu tư bỏ lỡ 10 ngày chỉ số S&P 500 bật tăng mạnh nhất trong mỗi thập niên thì tổng lợi suất anh ta nhận về là 91%. Con số này thấp hơn nhiều tỉ suất nhà đầu tư đạt được nếu kiên định nắm giữ cổ phiếu khi thị trường bất ổn, lên đến 14.962%.

Bank of America nhấn mạnh khoảng cách đáng kinh ngạc này, khuyến khích nhà đầu tư "tránh bán tháo khi hoảng loạn", đồng thời chỉ ra rằng "đối với chứng khoán, những ngày tốt đẹp nhất thường theo sau những ngày tồi tệ nhất".

Việc căn chỉnh thời điểm chính xác để nhảy vào và thoát ra khỏi thị trường nhằm thu được lợi nhuận lớn từ các phiên hồi phục mạnh là gần như không thể.

Tình hình tệ nhất kể từ năm 1930

Bùng phát dịch COVID-19 đã đẩy các thị trường chứng khoán lớn trên toàn cầu xuống vùng giá xuống (thị trường gấu), chấm dứt thời kì giá lên kéo dài nhất trong lịch sử bắt đầu từ tháng 3/2009.

Các đợt bán tháo cũng đã đẩy chứng khoán Mỹ đã lao dốc với tốc độ kỉ lục. Chỉ mới tháng trước, thị trường đã tăng đến đỉnh. Nhưng hiện giờ, chỉ số trung bình công nghiệp Dow Jones, chỉ số S&P 500 và Nasdaq-100 lần lượt mất đến 35%, 32%, 28% so với ngưỡng cao nhất trong tháng 2.

Thị trường chứng khoán liên tục sụt giảm và xô đổ những kỉ lục cũ. Tuần trước, các chỉ số quan trọng vừa đánh dấu tuần tệ hại nhất trong lịch sử chứng khoán Mỹ kể từ khủng hoảng tài chính 2008.

Cụ thể trong tuần vừa qua, Dow Jones sụt hơn 17%, S&P 500 mất hơn 13%, còn Nasdaq Composite cũng giảm 12,6%. Đây là tuần sụt giảm mạnh nhất đối với cả ba chỉ số kể từ năm khủng hoảng toàn cầu 2008.

Dow Jones đang trải qua tháng tồi tệ nhất của chỉ số này kể từ năm 1931. Tháng 3/2020 cũng là tháng sụt giảm mạnh nhất của S&P 500 kể từ 1940. Giá dầu thô WTI cũng đang trải qua đợt lao dốc mạnh nhất trong lịch sử.

Tuy nhiên, vẫn có những điểm sáng trong chuỗi bán tháo lịch sử này. Trong tháng 3/2020, chỉ số Dow Jones có 5 phiên giảm điểm kỉ lục, nhưng cũng có đến 4 phiên bật tăng mạnh nhất trong lịch sử, mỗi phiên giúp thị trường lấy lại hơn 1.000 điểm. 

Tương tự, trong tháng này, chỉ số S&P 500 có 5 phiên lao dốc mạnh nhất và 4 phiên hồi phục lớn nhất trong lịch sử. 

Dù những phiên tăng điểm không thể bù đắp hết những phiên giảm điểm của các chỉ số này, những con số trên vẫn rất đáng lưu ý.

Trong tương lai, một phiên hồi phục mạnh mẽ sẽ giúp thị trường chứng khoán Mỹ đảo chiều. Dữ liệu cho thấy nhà đầu tư nào bán chứng khoán hiện tại sẽ bỏ lỡ các cơ hội tốt, gây tổn hại tới lợi suất lâu dài.

Có một lí do khiến các nhà đầu tư đặc biệt sợ hãi trong thời điểm hiện nay: Khác với các giai đoạn kinh tế bất ổn trước đây như khủng hoảng tài chính năm 2008, những đợt bán tháo này không phải do con người tạo ra. Cục Dự trữ Liên bang không thể ngăn chặn virus.

"Thời điểm cực kì xấu" để bán chứng khoán

Theo CNBC, ngày càng có nhiều nhà phân tích và nhà đầu tư kì cựu ở phố Wall đánh giá rằng kinh tế Mỹ gần như chắc chắn sẽ rơi vào một cuộc suy thoái do tác động của COVID-19. Trước những lời cảnh báo này, nhiều nhà đầu tư quyết định rút chân khỏi thị trường cổ phiếu để tránh các tổn thất lớn hơn.

Nhưng chiến lược này hoàn hoàn toàn trái ngược với lời khuyên của nhiều chuyên gia trong giai đoạn thị trường biến động mạnh.

Ông David Bahnsen, Giám đốc đầu tư của The Bahnsen Group – công ty quản lí 2,25 tỉ USD tiền ủy thác của khách hàng cho rằng: "Đây là thời điểm cực kì xấu để bán cổ phiếu nếu nhà đầu tư vẫn có thể cầm cự được. Vì chắc chắn anh ta sẽ bán ra vào thời điểm thị trường đang lao dốc không phanh".

Các chuyên gia khuyên nhà đầu tư không nên cố gắng dự đoán thời điểm thị trường xảy ra bước ngoặt. Ngay cả những nhà đầu tư chuyên nghiệp cũng khó có thể mua đáy - bán đỉnh.

Bank of America chỉ ra rằng giao dịch lướt sóng "chỉ có xác suất cao hơn một chút so với việc tung đồng xu". Trong khi đó, "xác suất thua lỗ là bằng 0 nếu đầu tư trong thời hạn là 20 năm".

Nhưng các nhà đầu tư nhỏ vẫn thích thử để đạt được lợi nhuận nhanh chóng. Điều này không chỉ dẫn đến thua lỗ, mà còn khiến họ có thể bỏ lỡ cơ hội khi thị trường phục hồi.

Goldman Sachs phát hiện rằng các nhà đầu tư nhỏ lẻ và một số chuyên gia như quản lí quĩ đầu cơ là một bộ phận nhỏ các cổ đông duy nhất "bán ra cổ phiếu trong mỗi lần thị trường rơi vào vùng giá xuống kể từ năm 1950".

Điều này hoàn toàn trái ngược với mục tiêu "mua rẻ, bán đắt" của việc đầu tư. Lịch sử đã chỉ ra rằng các thị trường gấu là cơ hội tốt để mua vào chứng khoán, dù có thể cần đến vài năm để gặt hái được thành quả.

Những người có thể chịu thêm rủi ro trong vài năm nữa sẽ được lợi nếu kiên định nắm giữ cổ phiếu.

Goldman Sachs khuyên: "Các nhà đầu tư dài hạn nên duy trì việc đầu tư vào cổ phiếu". Bank of America nhấn mạnh "đối với cổ phiếu, thời gian là tiền bạc", nói thêm rằng "đối với những người đầu tư vào cổ phiếu, công thức tránh thua lỗ tốt nhất là thời gian: thời hạn đầu tư càng dài, xác suất bị lỗ càng giảm".

Nhà đầu tư nên làm gì?

Các nhà phân tích phố Wall đều hạ dự báo tăng trưởng kinh tế cho hai quí đầu năm 2020, cảnh báo về tác động của COVID-19 đến GDP Mỹ. Nhưng nhiều người cũng cho rằng nền kinh tế sẽ phục hồi vào nửa cuối năm.

Trong khi đó, nhà đầu tư vẫn có thể tận dụng các đợt bán cổ phiếu, dù cho tác động lâu dài của căn bệnh này vẫn là một ẩn số.

Chuyên gia đầu tư Robert Buckland của Citibank viết trong một lưu ý gửi tới khách hàng hôm 20/3: "Vì lợi nhuận của doanh nghiệp nhiều khả năng sẽ sụt giảm, điều nhà đầu tư cần chú ý trong thời điểm hiện tại là tài sản – nguồn vốn của công ty. Điều này đặc biệt quan trọng đối với những nhà đầu tư không muốn bị cắt giảm cổ tức".

Citibank đánh giá cổ phiếu các công ty thuộc ngành tiện ích (các công ty cung cấp những tiện nghi cơ bản như điện, nước, khí tự nhiên…) là có triển vọng tốt nhất.

Công ty đầu tư Bernstein cũng khuyên nhà đầu tư tập trung vào các công ty có cơ cấu tài sản-nguồn vốn tốt và có khả năng duy trì chi trả cổ tức cho cổ đông, cũng như những công ty Mỹ có tiềm năng tăng trưởng tốt. Theo Bernstein Nike và Microsoft là hai công ty đáp ứng được mọi tiêu chí trên.

Trong thời điểm bất ổn hiện tại, Credit Suisse khuyên nhà đầu tư nên nắm giữ cổ phiếu những công ty "có năng lực tài chính vững vàng và đủ sức chống chọi với một cuộc suy thoái". Những "hầm trú ẩn" này – theo cách gọi của Credit Suisse – bao gồm Lockheed Martin, Copart và Generac.

Công ty đầu tư BTIG lập ra danh sách các cổ phiếu "tránh bão" gồm Chipotle Mexican Grill, Thermo Fisher Scientific và Equity Residential.

Tương tự, JPMorgan liệt kê những công ty sẽ được hưởng lợi từ việc ngày càng nhiều người Mỹ phải ở nhà để tránh lây nhiễm COVID-19: Peloton, Netflix và Activision Blizzard.

Nhưng dữ liệu quá khứ chỉ ra rằng với những nhà đầu tư dài hạn có lòng tin vào kinh tế Mỹ, chiến lược tốt nhất là nắm giữ chứng chỉ quĩ đầu tư theo chỉ số thị trường.

(Quĩ chỉ số thị trường là loại hình quĩ tương hỗ mua tất cả các cổ phiếu trong một loại chỉ số chứng khoán nhất định, ví dụ cổ phiếu của 30 công ty công nghiệp hàng đầu nước Mỹ trong chỉ số Dow Jones.)