Tỷ suất lợi nhuận của doanh nghiệp chăn nuôi gia cầm rất thấp, giai đoạn 2021-2022 xuống mức âm

Tại hội nghị ”Đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp chăn nuôi gia cầm trong tình hình mới”, ông Tống Xuân Chinh, Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi (Bộ NN&PTNT) cho biết Việt Nam là một trong những nước có tổng đàn gia cầm lớn nhất thế giới, giai đoạn từ năm 2018 - 2022, từ 435,9 triệu con năm 2018 lên 557,3 triệu con vào năm 2022. Tốc độ tăng trưởng bình quân là 6,3%/năm.

Trong quý I/2023, chăn nuôi gia cầm trên cả nước phát triển ổn định. Đàn gia cầm ước khoảng 551,4 triệu con, tăng 2,4%; sản lượng thịt gia cầm ước đạt 563.000 tấn, tăng 4,2%; trứng ước đạt 4,7 tỷ quả, tăng 4,5% so với cùng kỳ năm 2022.

Ông Chinh cho biết tốc độ tăng trưởng của ngành gia cầm khá ổn định, tuy nhiên điều đáng quan tâm lúc này là giá bán các sản phẩm, đặc biệt là gà – vật nuôi chiếm hơn 81% tổng đàn gia cầm, vẫn đang ở mức thấp.

Theo đó, giá gà bình quân từ đầu năm 2023 đến nay khoảng 25.600 đồng/kg. Giá gà thịt lông màu nuôi công nghiệp có xu hướng giảm, từ 39.000-43.000 đồng/kg trong tháng 1 xuống còn 26.000-32.000 đồng/kg trong tháng 4.

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Thanh Sơn, Chủ tịch Hiệp hội Chăn nuôi Gia cầm Việt Nam (VIPA) cho biết tốc độ tăng trưởng và dấu mốc xuất khẩu thịt gà sang Nhật được coi là điểm sáng của ngành gia cầm. Tuy nhiên, ngành cũng đang tồn tại rất nhiều mảng tối cần lưu tâm.

Theo ông Nguyễn Thanh Sơn, trong bối cảnh dịch bệnh trên đàn gia cầm vẫn rình rập, tỷ suất lợi nhuận của ngành chăn nuôi gia cầm đang ở rất thấp, thậm chí hai năm vừa qua xuống mức âm.

“Giá bán giá cầm đang thấp hơn giá thành. Với sản phẩm gà lông màu, nông dân và doanh nghiệp đang chịu lỗ khoảng 6.000 – 8.000 đồng/kg, gà lông trắng lỗ khoảng 5.000 đồng/kg. Tỷ suất lợi nhuận giảm mạnh là điều đáng báo động với ngành chăn nuôi gia cầm”, ông Sơn nói.

Một vấn đề khác được Chủ tịch VIPA nêu trong hội nghị là vấn đề các sản phẩm gia cầm nhập khẩu đang ồ ạt vào nước ta, kể cả đường chính ngạch và tiểu ngạch, chiếm khoảng 25% tổng lượng gia cầm của Việt Nam. Đặc biệt đang xảy ra tình trạng gà Thái Lan “chạy bộ” qua Campuchia để vào Việt Nam.

Số liệu của VIPA cho thấy tăng trưởng nhập khẩu thịt gà trong giai đoạn 2020-2021 gần 60%, trong khi tăng trưởng sản xuất chỉ khoảng 6,1%.

Ông Sơn khẳng định thị trường trong nước dư cung, nhưng chúng ta vẫn nhập rất nhiều. Dù đã có nhiều chính sách kiểm soát gà nhập lậu nhưng dường như vẫn có những kẽ hở cho các sản phẩm này tuồn vào Việt Nam.

Điều này khiến việc tiêu thụ các sản phẩm gia cầm rất bấp bênh, gà trắng nuôi 40-52 ngày hay gà lông màu khoảng 70-90 ngày phải kéo dài lên 110 ngày, chuyển thành gà đẻ trứng. Nếu tình trạng này kéo dài, cả doanh nghiệp và nông dân sẽ rơi vào cảnh càng nuôi càng lỗ, thiếu vốn và có nguy cơ dừng sản xuất.

Bên cạnh khó khăn về thị trường, Chủ tịch VIPA cho biết đứng trước các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) được ví như “gã khồng lồ” trong ngành chăn nuôi, doanh nghiệp trong nước đang lép vế, còn nông dân như “người tí hon”, quy mô nhỏ đang bị loại dần ra khỏi cuộc chơi.

Trong khi, số lượng nông hộ chăn nuôi giảm mạnh do thua lỗ trong thời gian qua thì các doanh nghiệp FDI vẫn đang mở rộng chăn nuôi tại Việt Nam và hiện đã áp đảo về sản lượng lợn thịt, gà thịt xuất chuồng…

Do vậy, VIPA đề nghị Bộ NN&PTNT xem xét đề xuất chính sách tín dụng ưu đãi, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp trong lĩnh vực chăn nuôi; đơn giản hóa thủ tục để các doanh nghiệp có thể dễ tiếp cận các gói hỗ trợ của Chính phủ.

Tiếp tục xem xét giảm thuế nhập khẩu nguyên liệu thức ăn chăn nuôi và có chính sách đặc thù hỗ trợ các doanh nghiệp nội và người chăn nuôi trong nước đủ sức cạnh tranh lành mạnh với các doanh nghiệp FDI.

Ngoài ra, VIPA cho rằng cần kiểm soát chặt chẽ việc nhập khẩu các sản phẩm chăn nuôi, không quá dễ dãi trong việc cấp phép nhập khẩu sản phẩm chăn nuôi.

“Cần có các biện pháp kỹ thuật đủ mạnh để hạn chế nhập khẩu thịt gà đông lạnh, gà đẻ loại nguyên con đông lạnh. Đồng thời kiểm soát tình trạng nhập lậu gà sống qua biên giới, giám sát chặt với sản phẩm chăn nuôi tạm nhập tái xuất”, ông Sơn đề xuất.

Về lâu dài, đại diện ông Nguyễn Thanh Sơn cho rằng cần rà soát lại chiến lược phát triển ngành gia cầm, đổi mới về chủ thể và quy mô sản xuất từ hộ chăn nuôi nhỏ lẻ thành trang trại, doanh nghiệp vừa và lớn; từ tăng trưởng sản xuất sang nâng cao giá trị gia tăng; phát triển song song thị trường trong nước và xuất khẩu.

Một đề xuất khác được VIPA đưa ra là trong 5 năm tới cần xem xét kỹ lướng việc cấp phép các dự án mới quy mô lớn đầu tư vào lĩnh vực chăn nuôi heo, gia cầm nếu không gắn với chế biến và xuất khẩu.