Trung Quốc đẩy mạnh gom hàng, kịch bản nào cho giá tiêu quý II?

Trung Quốc tăng cường gom hàng sau 3 năm chống dịch COVID-19

Theo số liệu của Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam (VPA), trong tháng 3 Việt Nam xuất khẩu 35.913 tấn hồ tiêu, tăng 27,5% so với tháng trước. Tính đến hết quý I, xuất khẩu hồ tiêu của cả nước đạt 76.727 tấn, với tổng kim ngạch 235,9 triệu USD, so với cùng kỳ năm ngoái lượng xuất khẩu tăng 40,5%, tuy nhiên kim ngạch giảm 7,3%.

Riêng với Trung Quốc, lượng hàng bán được trong tháng đạt 15.710 tấn, tăng 85,2% so với tháng 2 và là mức cao nhất từ trước đến nay, phá vỡ kỷ lục xuất khẩu cao nhất thiết lập hồi tháng 4/2020 đạt 11.953 tấn. 

Tính đến hết quý I năm nay, xuất khẩu tiêu sang Trung Quốc đạt 25.919 tấn, tăng hơn 12 lần so với 2.138 tấn của cùng kỳ và vượt xa con số 20.498 tấn mà Việt Nam đã xuất khẩu sang thị trường này trong cả năm 2022.

Theo VPA, xuất khẩu sang Trung Quốc tăng đột biết có thể hiểu là do thị trường mua bù cho lượng hàng thiếu hụt sau 3 năm đóng cửa vì COVID-19. 

Với kết quả này, Trung Quốc đã vượt qua Mỹ để vươn lên trở thành thị trường xuất khẩu tiêu lớn nhất của Việt Nam trong quý I với tỷ trọng chiếm 33,8% so với 3,9% của cùng kỳ.

Năm ngoái, do ảnh hưởng bởi chính sách Zero COVID nên lượng tiêu xuất khẩu sang Trung Quốc năm 2022 đã giảm xuống mức thấp nhất trong 5 năm. Tình hình chỉ được cải thiện kể từ đầu năm nay sau khi Trung Quốc mở cửa biên giới trở lại. Được biết, tiêu Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc chủ yếu đi theo đường tiểu ngạch.

Trái ngược với thị trường Trung Quốc, xuất khẩu tiêu sang Mỹ giảm 15,4%, Đức giảm 46,6%, Hà Lan giảm 32,1%, Ấn Độ giảm 20,2%... Nguyên nhân có thể do khủng hoảng kinh tế nên các thị trường hạn chế mua hàng.

Mặc dù vậy, một số thị trường khác ghi nhận xuất khẩu tăng như Iran tăng 461%; Thổ Nhĩ Kỳ tăng 331,3%; Ai Cập tăng 218,4%; Senegal tăng 148,8%… Các thị trường nhập khẩu tiêu trắng hàng đầu: Đức, Mỹ, Trung Quốc, Hà Lan…

Kịch bản nào cho giá tiêu quý II?

Mặc dù xuất khẩu tiêu tăng mạnh nhưng giá mặt hàng này lại đang thấp hơn đáng kể so với cùng kỳ năm ngoái.

Quý I năm nay, giá xuất khẩu bình quân hạt tiêu của Việt Nam đạt mức 3.064 USD/tấn, giảm 34,3% so với cùng kỳ. Tính riêng tháng 3, giá xuất khẩu bình quân hạt tiêu của Việt Nam đạt mức 2.978 USD/tấn, giảm 0,9% so với tháng 2 và giảm 36,7% so với tháng 3/2022.

Trong khi đó, tại trong nước, giá tiêu đen sau khi tăng mạnh 15% (8.000 – 8.500 đồng/kg) trong tháng 2 đã chững lại và chủ yếu đi ngang ở mức 63.000 – 66.000 đồng/kg kể từ đầu tháng 3 đến nay. Mức giá này cũng thấp hơn 14.000 đồng/kg so với cùng kỳ năm ngoái.

Một số dự báo cho thấy giá tiêu sẽ ổn định trong ngắn hạn nhưng có khả năng tăng trong dài hạn. 

Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) cho biết tính đến thời điểm cuối tháng 3/2023, vụ thu hoạch hồ tiêu của Việt Nam đã đạt khoảng 70% nên lượng hàng khá dồi dào. Các đại lý, thương lái bắt đầu thu mua hồ tiêu để xuất khẩu sang Trung Quốc.

Theo Cục Xuất nhập khẩu, hoạt động xuất khẩu hồ tiêu của Việt Nam sẽ diễn ra sôi động hơn trong quý II nhờ nhu cầu tăng cao từ các thị trường Trung Quốc, Papua New Guinea, ASEAN, Thổ Nhĩ Kỳ..., bù đắp cho nhu cầu nhập khẩu vẫn trầm lắng của thị trường Mỹ và EU.

Tuy nhiên, giá tiêu thế giới sẽ không có sự biến động mạnh. Nguồn cung tiêu dồi dào, nhu cầu nhập khẩu của Trung Quốc và một số thị trường khác tăng bù đắp cho sự sụt giảm của thị trường Mỹ và EU. Hiện các nhà nhập khẩu có dấu hiệu tăng cường mua hàng với những đơn hàng xa trong quý III và quý IV/2023, tuy nhiên, lượng giao dịch không nhiều.

Còn theo bà Hoàng Thị Liên, Chủ tịch Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam, theo thông lệ, trong quý I, các doanh nghiệp sẽ lo trả nợ đơn hàng đã ký trong quý IV của năm ngoái và đồng thời ký tiếp các hợp đồng mới. Những hợp đồng này buộc phải giao trong quý II trở đi.  

Nhưng yếu tố đang lo nhất thời điểm hiện tại chính là tác động của suy thoái kinh tế lên nhu cầu tiêu thụ hồ tiêu.

"Môi trường kinh doanh năm 2023 được cho là không thuận lợi khi nền kinh tế đi xuống và căng thẳng địa chính trị vẫn chưa kết thúc. Ngoài ra, những biến động tại ngân hàng SVB hay Credit Suise thời gian quan đã ảnh hưởng dây chuyền hệ thống thanh toán quốc tế và khả năng tài chính, tín dụng của các công ty mua hàng", bà Liên cho biết.  

Suy thoái kinh tế có thể khiến người tiêu dùng trên thế giới thắt chặt chi tiêu, giảm ăn hàng kéo theo lượng tiêu thụ tiêu cũng sẽ giảm theo. 

Mặc dù vậy, đại diện của VPA cho rằng về dài hạn, giá tiêu có thể tăng. Chu kỳ biến động của giá tiêu mất khoảng 7 - 10 năm. Chu kỳ giảm giá của cây tiêu Việt Nam đã bắt đầu từ năm 2016 đến nay là 7 năm và sẽ sớm có sự điều chỉnh lên trở lại. 

Ngoài ra, bà Liên cho biết thêm năm nay nhiều diện tích trồng tiêu cũng chuyển sang mục đích trồng các cây khác nên tổng diện tích tiêu cũng bị thu hẹp.

Top doanh nghiệp xuất khẩu bắt đầu xuất hiện những cái tiên mới

Theo số liệu của VPA, Trân Châu vẫn là doanh nghiệp xuất khẩu hồ tiêu lớn nhất Việt Nam trong quý I với khối lượng đạt 5.393 tấn, tuy nhiên so cùng kỳ lượng xuất khẩu giảm 29,2%.

Ngoài ra xuất khẩu của Nedspice Việt Nam giảm 19,1%, đạt 4.214 tấn; Olam Việt Nam: 3.851 tấn, giảm 41,8%…. Khối các doanh nghiệp trong VPA xuất khẩu chiếm 56,8% và giảm 8,5% so với cùng kỳ năm trước.

Trong khi đó, các doanh nghiệp ngoài Hiệp hội đã có sự tăng trưởng mạnh, tăng 374% so với cùng kỳ lên 33.172 tấn.

Đứng đầu là Lý Hoàng Sơn 5.180 tấn; Đăng Nguyên Ls 4.892 tấn; Minh Quang Ls 2.819 tấn; Vũ Quốc Tuân 2.123 tấn; Đào Xuân Khoa 2023 tấn… Điểm chung của các doanh nghiệp này là cùng kỳ năm ngoái đa số đều không tham gia vào hoạt động xuất khẩu tiêu.