Top 500 DN tăng trưởng nhanh nhất Việt Nam, thách thức đến từ COVID-19 và động lực nào để tăng trưởng trở lại?

Top 500 doanh nghiệp tăng trưởng, điểm sáng từ khối tư nhân

Theo công bố mới đây của của CTCP Báo cáo Đánh giá Việt Nam (Vietnam Report), Top 500 doanh nghiệp tăng trưởng nhanh nhất Việt Nam (FAST500) đạt tốc độ tăng trưởng doanh thu kép (CAGR) khoảng 28% trong giai đoạn 2015 - 2019. 

Sự trỗi dậy của khu vực kinh tế tư nhân đóng vai trò là động lực tăng trưởng, với CAGR trung bình 30,1%. Đây cũng là khu vực có số lượng doanh nghiệp lớn nhất trong FAST500 với tỉ lệ 74,2%. 

"Với một khu vực kinh tế đang tạo ra khoảng 42% GDP, đóng góp 30% vào Ngân sách Nhà nước và thu hút khoảng 85% lực lượng lao động cả nước, tốc độ tăng trưởng ổn định và sự góp mặt ngày càng nhiều trong Bảng xếp hạng FAST500 trong những năm gần đây cũng là một minh chứng rõ ràng cho tiềm năng phát triển của khu vực kinh tế này trong cơ cấu kinh tế Việt Nam", Vietnam Report đưa ra nhận xét.

Trên khía cạnh ngành nghề, kinh tế Việt Nam ổn định trong nhiều năm trở lại đây, tăng trưởng GDP tốt tạo tiền đề cho sự phát triển, vươn lên của những khối ngành dịch vụ và công nghệ. Các doanh nghiệp thực phẩm - đồ uống, bán lẻ, viễn thông - công nghệ thông tin... tiếp tục góp mặt trong danh sách tăng trưởng doanh thu cao. 

Thách thức tăng trưởng đến từ COVID-19

Theo đánh giá của Vietnam Report về những yếu tố đóng góp nhiều nhất và tốc độ tăng trưởng của doanh nghiệp trong giai đoạn 5 năm qua, dẫn đầu là yếu tố tăng trưởng của thị trường trong nước và khu vực (52,1%), theo sau là phát triển các dòng sản phẩm mới (47,9%), mở rộng thị trường hiện có (45,8%), phát triển phân khúc thị trường mới (35,4%), và sẵn có lao động tay nghề với chi phí cạnh tranh (25%). 

Trong ba năm liên tiếp, nhiều doanh nghiệp FAST500 đều cho rằng sự tăng trưởng của thị trường trong nước và khu vực là nguyên nhân chủ yếu tạo đà cho tăng trưởng của doanh nghiệp, bên cạnh nỗ lực của doanh nghiệp trong việc mở rộng thị trường và phát triển các dòng sản phẩm mới. 

Tuy nhiên, ở chiều ngược lại, Vietnam Report cho rằng cũng đang xuất hiện không ít thách thức, hiện hữu trước mắt là những biến động của thị trường trước tác động của dịch bệnh COVID-19. Các cách thức bên cạnh đó còn có sự trỗi dậy của các đối thủ cạnh tranh; chi phí đầu vào tăng; các thủ tục hành chính phức tạp; lo lắng về những bất ổn trong môi trường kinh doanh. 

Sự "đứt gãy" cả về cung và cầu sẽ bị kéo dài trên toàn cầu cho đến khi vaccine chống COVID-19 được sử dụng rộng rãi (dự báo nhanh nhất là đến giữa năm 2021), nhưng những hậu quả kinh tế sẽ tồn tại dai dẳng trong trung hạn và dài hạn. 

Nguy cơ một cuộc khủng hoảng toàn cầu có quy mô tương đương đại suy thoái năm 1930 là có thể xảy ra. Nền kinh tế và xã hội toàn cầu sẽ không bao giờ trở lại tình trạng "bình thường" như trước đại dịch nữa, với sự nổi lên của các quan điểm phát triển mới, các xu hướng mới và luật chơi kinh tế mới.

Kinh tế Việt Nam có khả năng bị tác động tiêu cực nặng nề bởi đại dịch. Điều này được thể hiện qua tốc độ tăng trưởng sụt giảm rất mạnh, sản xuất đình đốn, khu vực dịch vụ bị đóng cửa, thất nghiệp tăng mạnh, khu vực doanh nghiệp gặp khó khăn diện rộng, thu nhập của người dân thuộc nhóm dễ bị tổn thương giảm mạnh gây tiềm năng bất ổn xã hội, đặc biệt nếu giá cả không được kiểm soát tốt. Trong trường hợp dịch COVID-19 kéo dài, không kết thúc theo mùa vụ, những khó khăn này sẽ bị tăng lên nhiều lần.

Doanh nghiệp FAST500 nhận định rằng sẽ tập trung vào 4 ưu tiên chiến lược để vượt qua thách thức tăng trưởng trong thời gian này, đó là nỗ lực tăng trưởng doanh thu/lợi nhuận trong các thị trường hiện tại (79,2%); cải thiện chất lượng sản phẩm và tăng năng suất (66,7%); giới thiệu và phát triển sản phẩm/dịch vụ mới (41,7%); cắt giảm chi phí (39,6%).

Riêng đối với vấn đề nhân lực, do ảnh hưởng nhiều từ tình hình dịch bệnh COVID-19, nhiều doanh nghiệp FAST500 đang lựa chọn giải pháp chiến lược tự động hóa một số chức năng nhất định trong doanh nghiệp và đào tạo chung cho lực lượng lao động về cách thức sử dụng dữ liệu nhằm tinh gọn bộ máy lao động thích ứng trong bối cảnh mới.

Vùng đất hứa và những việc cần làm

Khảo sát của Vietnam Report cũng đưa ra nhận định của các doanh nghiệp về các ngành có tiềm năng tăng trưởng tốt trong ba năm tiếp theo. Theo đó 5 lĩnh vực được đánh giá tiềm năng nhất gồm: viễn thông - công nghệ thông tin, nông nghiệp sạch, công nghệ sạch, bán lẻ và y tế - dược phẩm. 

Điều này cũng thể hiện đúng theo xu hướng và định hướng phát triển hiện nay của các doanh nghiệp trong nước, đó là hướng đến đẩy mạnh phát triển công nghệ gắn với bảo vệ môi trường, thúc đẩy nông nghiệp sạch – công nghệ sạch; ứng dụng công nghệ thông tin trong tự động hóa, học máy và trao đổi dữ liệu; giảm thiểu thời gian cũng như tiết kiệm chi phí trong quá trình giao nhận và tăng cường sự kết nối giữa các quốc gia. 

Song song với đó, nhu cầu về chăm sóc sức khỏe luôn là yếu tố được chú trọng hàng đầu, đặc biệt là trong giai đoạn đại dịch bùng phát và diễn biến ngày càng phức tạp như hiện nay.

Trong nhiều đợt khảo sát các doanh nghiệp FAST500 hàng năm, tiếp tục đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, cải thiện cơ sở hạ tầng và cải thiện môi trường pháp lí luôn là những vấn đề gây "đau đầu" cho cả doanh nghiệp lẫn các nhà hoạch định chính sách. 

Bên cạnh ba kì vọng hàng đầu, hỗ trợ có hiệu quả các sản phẩm chủ lực, các sản phẩm mới của ngành và giảm lãi suất tín dụng cũng là chính sách mà các doanh nghiệp mong đợi sẽ có bước tiến triển tích cực trong năm 2020. 

Đối với doanh nghiệp, đây đều là những khuyến nghị chính sách cần được ưu tiên nhằm hỗ trợ hoạt động sản xuất kinh doanh và triển vọng tăng trưởng của doanh nghiệp trong giai đoạn hiện nay.

Ngoài ra, kể từ năm 2018, cải thiện môi trường pháp lí cũng trở thành một trong những chính sách được rất nhiều doanh nghiệp quan tâm. Theo nhiều chuyên gia, việc cải thiện môi trường pháp lí là "chìa khóa" để hỗ trợ doanh nghiệp bước qua cánh cửa hội nhập thành công, đón đầu những cơ hội mà các hiệp định RCEP, CPTPP và EVFTA có thể mang lại, đồng thời tiếp tục ổn định nền tảng để tiến tới thực hiện mục tiêu tăng trưởng theo định hướng vững bền.

Vietnam Report cho rằng, cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam đang trải qua giai đoạn chuyển đổi với nhiều cơ hội và thách thức từ cả trong và ngoài nước. Năm qua, kinh tế Việt Nam đã đạt được những kết quả bứt phá, tốc độ tăng trưởng GDP vượt mục tiêu đề ra, đạt 7,02% mặc dù phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức như: kinh tế toàn cầu và khu vực có xu hướng tăng trưởng chậm lại, căng thẳng thương mại giữa một số nền kinh tế lớn ngày càng gia tăng, giá cả hàng hóa biến động mạnh… Hiện tại, những diễn biến phức tạp của dịch COVID-19 đã và đang tác động lớn đến sản xuất - kinh doanh, đầu tư và tăng trưởng của toàn bộ nền kinh tế.

Trong bối cảnh kinh tế có nhiều biến động, với những cơ hội và thách thức, rủi ro khó lường, hi vọng các biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp của Chính phủ về nới lỏng chính sách tiền tệ và chính sách thuế sẽ giúp các doanh nghiệp vượt qua khó khăn. Ở một khía cạnh khác, đây vừa là thách thức, vừa là cơ hội để các doanh nghiệp tự làm mới mình bằng việc tái cấu trúc bộ máy, tích cực tìm kiếm thị trường lẫn nguồn cung ứng mới, giảm lệ thuộc vào một thị trường, tránh dẫn đến bị động trước các yếu tố bất ngờ từ bên ngoài.